Post mortale verzorger

Inmiddels werkt ze in de psychiatrie, maar wordt ze nog steeds regelmatig gebeld om bij de laatste verzorging te ondersteunen. Ze heeft niet altijd al een passie voor het vak gehad. “Op mijn zestiende deed ik een opleiding tot verpleegkundige. Toen er iemand overleed op de afdeling, werd ik heel nieuwsgierig naar wat er eigenlijk met een overleden persoon gebeurde als ze van de afdeling werden gehaald. Ik mocht van de hoofd-verpleegkundige een keer meekijken en zag voor het eerst hoe een overledene werd opengemaakt om de doodsoorzaak te bepalen.”

“Het was heel interessant, maar toen ik thuiskwam merkte ik toch dat het traumatisch geweest was. Mijn moeder adviseerde me om zo snel mogelijk nog eens te gaan kijken, zodat ik het nog eens anders kon ervaren. Dat heb ik gedaan en wist na die keer direct dat dit was wat ik uiteindelijk wilde gaan doen.” In 2015 besluit ze een studie tot post mortale verzorger te doen.

Werkdag

Op ‘normale’ werkdagen haalde Esmée een overledene op uit het ziekenhuis en maakte ze diegene toonbaar voor de familie. “Dat betekent dat je medische apparatuur, zoals pacemakers en infusen, verwijdert, het lichaam wast en eventuele blauwe plekken en schaafwonden met make-up en huidkleurige pleisters wegwerkt.”

Toonbaar maken

Geen enkele werkdag was voor Esmée hetzelfde. Op sommige dagen kreeg ze bijvoorbeeld slachtoffers van zelfdoding, ongelukken of zelfs moord op haar tafel. “Mensen die voor de trein zijn gesprongen zijn het lastigst. Hun lichamen zijn vaak ontzettend kapot door de harde krachten die bij zo’n aanrijding komen kijken. Het lukt dan ook niet altijd om hen toonbaar te maken.”

In zo’n geval keken zij en haar collega’s eerst naar wat er haalbaar was. “We kijken of het überhaupt mogelijk is om eraan te beginnen. Daar komt best wat creativiteit bij kijken. Om huid na te bootsen gebruiken we bijvoorbeeld wax en daarna make-up en airbrush om een lichaam zo toonbaar mogelijk te maken.”

Miscommunicatie

Wanneer dit niet mogelijk was, adviseerden wij niet het hele lichaam te laten zien, maar een toonbaar gedeelte. “Daarin is het qua communicatie nog weleens fout gegaan. Toen had de politie de familie verteld dat zij het intacte lichaam van hun dierbare konden bekijken, maar moest ik hen vertellen dat er helaas niets meer van over was.”

Moord

Als het gaat om moord, komt er bij het toonbaar maken van een lichaam nog veel meer kijken. “Dan ben je aanwezig als assistent van de GGD-arts, forensisch rechercheurs en de gemeentelijke lijkschouwer. Zij geven dan bijvoorbeeld de opdracht om het lichaam te ontkleden, anatomisch neer te leggen en soms zelfs nog tie-wraps om polsen of enkels los te knippen. Iedere keer als een lichaam in een bodybag wordt binnengebracht is het weer spannend, want je weet niet wat je gaat aantreffen.”

“Toen ik in Amersfoort bij het Meander Medisch Centrum werkte, kwamen er veel vermoorde personen binnen. Iedereen die boven de Lek werd vermoord, kwam bij ons terecht. Die zaken waren allemaal heftig. De verhalen erachter hoor je namelijk op dat moment meteen, wat erg confronterend kan zijn.” Als Esmée na een werkdag thuiskwam, kwam het nog weleens voor dat het moordslachtoffer dat zij die dag nog had verzorgd, diezelfde avond in de media werd behandeld. “Dan zit ik weleens thuis en denk ik: ‘Deze casus heb ik gewoon onder mijn handen gehad’.”

Eigen dierbaren

Bijzonder is dat Esmée deze laatste verzorging ook voor haar eigen dierbaren heeft kunnen doen. “Dat heb ik met mijn oma’s en opa gedaan en hoop ik over een hele tijd ook met mijn eigen ouders te kunnen doen. Als ik het over een jaar of vijftig zelf nog kan zou ik het ’t liefst ook nog voor mijn man doen. Dat kan ik moeilijk uit handen geven. Ik heb zelfs mijn opa’s pacemaker verwijderd, waarvoor ik het lichaam moest openen. Het is vrij heftig als je in je eigen bloed moet snijden, maar ik kan het echt niet door iemand anders laten doen.”

Over het algemeen kon Esmée haar werk goed van zich afzetten, maar als ze thuiskwam en één van haar slachtoffers op het nieuws voorbij zag komen, was het soms confronterend. “Dat wil ik graag met mijn man delen, maar die zit niet altijd te wachten zulke gedetailleerde, heftige verhalen. Gelukkig werkt mijn beste vriend ook in een mortuarium en kan ik met hem alles bespreken.”