Vanaf vandaag geldt de nieuwe Wet Seksuele Misdrijven. Met deze wet zijn meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag, ook online, strafbaar. Ook zijn de straffen verhoogd.
LINDA.meiden zet de belangrijkste punten uit de nieuwe wet voor je op een rij.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over seksueel geweld. Meer weten?
De een heeft hele andere opvattingen over seks dan de ander. Toch geldt voor iedereen: seks zou altijd vrijwillig en gelijkwaardig moeten zijn. Iets wat alle mensen die involved zijn willen, niet omdat iemand zich aan je opdringt.
‘De huidige wetgeving sloot niet meer aan bij wat we als samenleving acceptabel vinden’, deelt de Rijksoverheid in een persbericht. ‘Niemand is vóór seksuele misdrijven of intimidatie. Ook niet online. De nieuwe wet seksuele misdrijven bevestigt daarmee de norm die al leeft in onze samenleving. We vonden het al niet oké. En vanaf nu is het ook strafbaar.’
Goed om te weten, is dat de wet niet geldt met terugwerkende kracht. ‘Mensen kunnen niet worden veroordeeld voor iets wat op het moment waarop het plaatsvond nog niet strafbaar was’, aldus het persbericht. De wet geldt alleen voor strafbare feiten die gepleegd zijn na de inwerkingtreding van de nieuwe wet op 1 juli 2024.
Feiten en cijfers:
Het CBS (2022) en het CSG (2023) deelt de volgende cijfers over seksueel grensoverschrijdend gedrag:
❗️13% (1.8 miljoen) van de mensen (van 16 jaar en ouder) geeft aan ‘de afgelopen 12 maanden’ slachtoffer te zijn geweest.
❗️Jongeren zijn hierbij vaker slachtoffer. 30% van de mensen was 16 tot en met 18 jaar. 33% was 18 tot en met 24 jaar.
❗️Vrouwen zijn twee keer zo vaak slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag als mannen.
❗️Het risico op posttraumatische stressstoornis (PTSS) na verkrachting is bij vrouwen 45% en bij mannen 65%.
❗️46% van de jonge vrouwen van 16 tot 18 jaar is slachtoffer geweest.
❗️52% van de jonge vrouwen van 18 tot 24 jaar is slachtoffer geweest.
❗️Homoseksuele en biseksuele personen zijn vaker slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag dan heteroseksuele personen.
❗️46% van de biseksuele vrouwen is slachtoffer geweest.
Met de nieuwe Wet Seksuele Misdrijven is het niet meer nodig om te bewijzen dat er sprake was van dwang bij een seksueel delict. Veel slachtoffers ‘bevriezen’ namelijk uit angst als de ander over hun grens gaat. In de nieuwe wet ben je strafbaar als je seksueel contact doorzet, terwijl er duidelijke signalen zijn dat de ander geen seks wil. Dwang is in de nieuwe wet een strafverzwarende factor, maar geen vereiste voor een veroordeling voor verkrachting of aanranding.
Onder duidelijke signalen verstaat de wet zowel ‘expliciet verbaal of fysiek afhoudend gedrag, zoals “nee” zeggen, huilen en wegduwen’ als ‘non-verbale signalen of een passieve opstelling, zoals wegdraaien, niet bewegen, zich stilhouden, bevriezen of verstijven’. Wel is er bij een verkrachting of aanranding voldoende bewijs nodig. Omdat het vaak gaat om een situatie zonder getuigen, is er meestal steunbewijs nodig. Denk hierbij aan sporen op het lichaam, camerabeelden of appjes.
Alles wat je moet weten over victim blaming (en zo voorkom je dat je het onbewust zelf doet)
Soms durven slachtoffers van zedenmisdrijven er pas jaren later mee naar buiten te komen. Tijdsdruk zou daarin geen rol moeten spelen. In de nieuwe wet kan verkrachting daarom niet verjaren. Door deze aanpassing kunnen slachtoffers zelf bepalen of en wanneer zij aangifte doen.
Het maken van seksueel beeldmateriaal zonder toestemming van degene die afgebeeld wordt om het vervolgens openbaar te delen, was al strafbaar. Maar waar het eerst werd gezien als misdrijf tegen de openbare orde, wordt het in de nieuwe wet als seksueel misdrijf beschouwd.
Daarnaast is het met de nieuwe wet strafbaar om iemand in het openbaar op intimiderende wijze als seksueel object te benaderen. Bijvoorbeeld op straat, op openbare sites of sociale media. Of het strafbaar is, hangt onder andere af van de inhoud van de seksuele benadering. Maar ook van de duur, frequentie, omgeving en situatie.
Als iemand eenmalig wordt nagefloten op klaarlichte dag kan dit als ongewenst ervaren worden, maar het is niet strafbaar. Dit kan veranderen als het verschillende keren wordt herhaald of iemand naast fluiten ongevraagd meeloopt of seksueel getinte opmerkingen maakt. Een (eenmalige) seksueel getinte opmerking kan wel op seksuele intimidatie wijzen en strafbaar zijn.
Waar grooming (online kinderlokken) in de oude wet al strafbaar was, is het nu überhaupt verboden om kinderen onder de zestien jaar seksueel te benaderen. Bijvoorbeeld door online seksueel getinte berichtjes of mails te sturen of op straat intieme vragen te stellen. Ditzelfde is strafbaar bij kinderen van zestien en zeventien jaar die in een kwetsbare positie zitten (zoals kinderen met een verstandelijke handicap of een psychische stoornis). Er hoeft dus geen voorstel te zijn gedaan voor een ontmoeting voor seksuele doeleinden.
Ten slotte gelden er met het ingaan van de nieuwe wet ook een aantal hogere straffen voor daders. Hieronder staan de nieuwe maximale straffen per soort delict:
👩🏽⚖️ Verkrachting van slachtoffer onder 12 jaar: 15 jaar (was 12 jaar) of geldboete vijfde categorie.
👩🏽⚖️ Verkrachting van slachtoffer tussen 12 tot 16 jaar: 12 jaar (was 8 jaar) of geldboete vijfde categorie.
👩🏽⚖️ Kinderpornografie: 6 jaar (was 4 jaar) of geldboete vijfde categorie.
👩🏽⚖️ Strafverzwaring kinderpornografie als beroep of gewoonte: verhoging 3 jaar, dus in totaal 9 jaar (was 8 jaar).
Aangifte doen na seksueel geweld? Zo gaat dat in z'n werk
