Als je iets ernstigs meemaakt, zoals een verkrachting of heftig ongeluk, is er een grote kans dat je er een trauma aan overhoudt. Flashbacks, angst en nachtmerries zijn het gevolg. Hoe kan het dat je lichaam daar zo op reageert?
Traumapsycholoog Bert Stronks legt het uit in gesprek met LINDA.meiden.
Een trauma, wat ook wel geheugenprobleem wordt genoemd, komt altijd door een nare ervaring, die je op welk moment in je leven dan ook hebt meegemaakt. “Het lichaam slaat die ervaring op in beeld, gedachte of geur als traumatiserend. Als je een auto-ongeluk hebt gehad en je ziet dat ook in een film gebeuren, zal dat weer diezelfde spanning oproepen als op het moment van je traumatische ervaring.”
Herinnering is volgens Stronk het grootste kenmerk van een trauma. “Slachtoffers kunnen nauwelijks onderscheid maken met toen en nu, omdat het lijf steeds in alarmstand blijft staan. Een nare gebeurtenis is op dat moment te heftig om te verwerken. Aan de informatie wordt geen aandacht gegeven, maar vooral aan het gevaar. Het geheugen snapt niet dat het niet die traumatische ervaring is, omdat het de informatie niet heeft opgeslagen.”
Vaak kan iemand zich niet meer herinneren wat er precies is gebeurd, omdat de hersenen een stukje van de herinnering uitschakelen. “Bij groot gevaar kun je niet meer bewust nadenken. Dat komt pas veel later als de situatie voorbij is. Het lichaam komt in een noodstand en het bewustzijn wordt vernauwd. Hierdoor kun je dingen als waar en met wie je bent, de omgeving en wanneer het was niet goed herinneren.”
Het kan echter wel zo zijn dat deze herinneringen later kunnen terugkomen. “Soms kan het ook ‘zwart’ blijven, maar vaak komt er wel een deel terug. Dit kan door een behandeling, want dan zakt de spanning af en is er meer ruimte voor de herinnering. Ook kan zo’n herinnering terugkomen als je getriggerd wordt, omdat het nog ergens in je geheugen zit opgeslagen”, vertelt de traumapsycholoog.
Als iemand iets meemaakt op jonge leeftijd, voordat iemand drie of vier jaar oud is, kan het zelfs zo zijn dat diegene zich er helemaal niets meer van herinnert. “De herinnering, dus de spanning, zit wel in hun lijf, maar ze hebben er geen actieve herinnering meer aan.”
Het kan zelfs zo zijn dat er bij iemand flarden omhoog komen van iets traumatisch, waarvan hij of zij niks meer weet. “Dat is wel een lastig onderwerp, want het kunnen dan ook herinneringen zijn van iets dat ze hebben gezien, bijvoorbeeld in een serie of een spel.”
Er zijn traumabehandelingen die je helpen terug te gaan naar de heftige herinnering. “Dit is een populaire methode om de triggers minder te maken. Het is de bedoeling dat de nare herinnering weer hetzelfde gaat voelen als een gewone herinnering. Ze weten dat ze het hebben meegemaakt, maar voelen niet meer die erge spanning”, aldus Stronk.
Iva Bicanic over helen na seksueel trauma: 'Praten móét niet, maar het moet wél altijd kunnen'
