Een kater gaat vaak gepaard met hoofdpijn, misselijkheid en een gaar gevoel. Heb jij op zo’n dag ook last van je darmen, dan ben je niet de enige.
Samen met een MDL-arts zoeken wij uit waarom je door alcohol aan de dunne gaat.
Hoofdpijn, misselijk en aan de dunne: waarom je darmen zo van slag raken door alcohol
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over alcohol. Meer weten?
Alcohol en je darmen
Waar het afbreken van een glas alcohol gemiddeld anderhalf uur duurt, “zijn de afbraakproducten van alcohol twee tot vijf dagen ná het drinken ervan nog terug te vinden in de urine”, vertelt Nadine Phoa, MDL-arts (maag-darm-leverarts, red.) bij onder andere Proctos Kliniek in Bilthoven, Amsterdam en Rotterdam.
Vroeger stelde de Gezondheidsraad dat één tot twee standaardglazen met alcoholische inhoud per dag prima konden. Inmiddels zijn ze daarop terug gekomen. Het huidige advies luidt: ‘Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag.’ Volgens de MDL-arts heeft dat één simpele reden: “Alle producten van alcohol zijn giftig voor het lichaam.”
In 2022 publiceerde het Trimbos Instituut de bevindingen van een Gezondheidsenquête. Hieruit bleek dat 8 op de 10 Nederlanders van 18 jaar en ouder (77,5 procent) weleens alcohol drinkt, waarvan 6,5 procent – 1 op de 15 volwassen Nederlanders – overmatig drinkt en 8,3 procent zichzelf als ‘zware drinker’ classificeert.
Darmproblemen
Het is inmiddels bekend dat alcoholgebruik tot schade aan het lichaam en de mentale gezondheid kan leiden. Phoa ziet in de kliniek veel patiënten die langskomen met klachten die veroorzaakt zijn door (overmatig) alcoholgebruik.
De arts laat meteen weten dat er een verschil is in de effecten van alcoholgebruik op de korte en lange termijn. “Op de korte termijn heb je last van acute klachten, zoals misselijkheid en buikklachten. Als we het over de langere termijn hebben, gaat het vaak om significante schade aan organen.”
Verschillende plekken problemen
We vragen de arts over de lichamelijke processen die alcohol verstoort. “Bij het nuttigen van alcohol komt de drank in aanraking met een verschillende delen van het maagdarmkanaal; mond, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, lever. Dat betekent dus ook dat het op verschillende plekken voor problemen kan zorgen.”
“Zo verzwakt alcohol de werking van de spier die de maag dichthoudt, waardoor je sneller last kunt krijgen van zuur in de slokdarm. Het kan ook de binnenkant van de maag irriteren, waardoor je misschien moet overgeven. Daarnaast kan het de balans van suikers en bacteriën in het maagdarmkanaal verstoren, waardoor je tijdelijk last krijgt van een opgeblazen gevoel.”
Ook ziet ze dat alcohol nuttigen kan leiden tot de (tijdelijk) minder goede opname van voedingswaarden, waaronder vloeistoffen. “Als je gezond bent, hoort de ontlasting een stevige brij te zijn van wat je hebt gegeten en gedronken. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door de bacteriën in de darmen die dit reguleren. Alcohol kan ervoor zorgen dat de balans in het orgaan verstoord wordt, net als de beweeglijkheid van de darm, met als resultaat dunnere ontlasting, oftewel: diarree.”
Zoé (25) stopt bewust een jaar met alcohol drinken: 'Er viel een last van m'n schouders'
Wijn of bier?
Er zijn geen specifieke dranken die meer darmproblemen veroorzaken dan andere. “In elk standaardglas hoort dezelfde hoeveelheid alcohol te zitten – een shotje bevat dus evenveel als een glas bier. De effecten hebben uiteindelijk te maken met hoeveel glazen je op één moment drinkt.”
Onderzoek heeft uitgewezen dat alcohol al binnen tien minuten na het nuttigen door de dunne darm wordt opgenomen. “Dat betekent niet dat je per direct naar de wc moet rennen. Er gaat iets meer tijd overheen voor het zover is.”
Hoeveelheid glazen
Hoe lang het duurt voor je uiteindelijk van de darmproblemen af bent, is afhankelijk van de hoeveelheid alcohol die je hebt binnengekregen. ‘De lever doet één tot anderhalf uur over de afbraak van één standaardglas alcohol. Als je acht glazen drinkt, is de lever dus acht tot twaalf uur bezig om de alcohol af te breken’, schrijft Jellinek.
Phoa voegt eraan toe: “De afbraakproducten van alcohol zijn twee tot vijf dagen ná het drinken nog terug te vinden in de urine. Geen zorgen, de meeste symptomen gerelateerd aan alcoholgebruik verdwijnen wanneer het grootste gedeelte van de alcohol is afgebroken.” Als je regelmatig (of overmatig) drinkt, kan het langer duren voordat je herstelt.
Maar er is ook goed nieuws: “Als je na een paar dagen veel drinken stopt, verdwijnen de acute symptomen vanzelf.” Zit je helemaal niet op die vervelende naweeën van een stapavond te wachten, dan is er maar één advies: niet drinken, zegt Phoa.
Waarom je naar het toilet blijft lopen als je één keer hebt geplast
Aan de bel trekken
Bij de meeste mensen herstelt het lichaam vanzelf wanneer ze stoppen met alcohol nuttigen. Maar “als je een paar dagen bent gestopt met drinken of je helemaal niet drinkt én je hebt last van kater-gerelateerde klachten, dan moet je naar de huisarts”, zegt Phoa. “Het kan een teken zijn dat er iets anders speelt.”
Mensen die overmatig drinken, hebben meestal last van meer dan alleen lichamelijke klachten. “Ze hebben vaak sociale problemen of drinken als reactie op problemen. Als je merkt dat je afhankelijk bent van alcohol en/of ontwenningsverschijnselen ervaart wanneer je niet drinkt, dan spreken we van een verslaving. Dat komt met een eigen set lichamelijke klachten en potentiële ziekten, zoals levercirrose, maagdarmproblemen en mentale gezondheidsproblemen.”
Ben of ken jij iemand die kampt met een alcoholverslaving en wil jij/hij/zij ervanaf? Kijk dan op allesoverdrinken.nl of alcoholinfo.nl voor meer informatie over het minderen of stoppen met drinken.
Dark (brown) secrets: 4 meiden delen hun meest ongemakkelijke poepverhalen
