Dr. Daantje Derks, professor technology facilitated work-life integration aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, legt uit waarom je beter toch níet kunt reageren tijdens vakanties.

Altijd aan

Met de komst van de telefoon zijn mensen de hele dag bereikbaar. Dat kan handig zijn, maar het brengt ook risico’s met zich mee. “Je smartphone verenigt je werk en privéleven in een apparaat, daardoor zijn grenzen vager geworden”, legt Derks uit. Waar je vroeger om vijf uur van je werk naar huis ging en tijd had voor vrienden en familie of voor jezelf, neem je je werk nu overal mee naartoe.

Net zoals mensen thuis nog met hun werk bezig zijn, zijn ze op hun werk vaak ook bezig met hun privéleven. Je bent thuis en op werk dus de hele dag bereikbaar en ‘aan’. Niet gek ook dat deze constante stressoren de behoefte aan een vakantie of rustperiode alleen maar groter maken.

Herstelperiode

“We hebben een herstelperiode nodig. Het is belangrijk om echt even helemaal los te komen van je werk, dan begint je herstel eigenlijk pas.” Een periode werken is vaak ook echt iets waar je van bij moet komen. “Als je ergens voor betaald krijgt betekent dat meestal dat je een inspanning moet leveren. Daar moet een herstelperiode tegenover staan.” En dat herstel begint eigenlijk pas als je écht even helemaal loskomt van je werk.

Op vakantie moet je stress daarom ook weer terug naar het ‘base-line niveau’. Dat is belangrijk voor je fysieke, maar ook voor je mentale gezondheid. “Korte stress is prima om tot prestaties te komen, maar je moet het aan het eind van de dag wel los kunnen laten. Lukt dat niet, dan bouw je een chronische vermoeidheid op en loop je bijvoorbeeld risico op een burn-out.”

Maike had een telefoonloze vakantie: 'Gezellig ouderwets, maar ook irritant'Lees ook

Waar ligt de grens

Tegenwoordig lopen werk en privé soms zo in elkaar over dat het lastig is om te weten waar je goed aan doet. Waar ligt de grens? ’s Avonds of in het weekend nog even je mail openen is vaak een kwestie van controle. “Vraag jezelf af: hoe belangrijk is het dat ik nu reageer? Zorg ervoor dat je dingen uit handen kunt geven en dat je alleen gebeld wordt als het echt een noodgeval is.”

Het beste is dus om ook in je weekenden gewoon helemaal offline te zijn. Als het toch niet lukt om dit vol te houden is het in ieder geval belangrijk het voor jezelf af te bakenen. “Spreek met jezelf af hoe lang je gaat zitten en leg daarna je laptop weer in de kast.” Het kan ook nuttig zijn om geen werkmail op je privételefoon binnen te laten komen, op deze manier kom je ook niet in de verleiding toch even te kijken. En als je écht graag wat werk wil verzetten, kies dan iets uit waar je zelf ook wat uithaalt. Dat doet Derks zelf ook: “Ik ga echt ’s avonds laat geen scriptie meer beoordelen of administratie doen, maar zoek iets uit wat ik echt leuk vind.”

Verder raadt ze sowieso af om een WhatsAppgroep aan te maken met werk als dit niet nodig is.”Wat je ziet is dat mensen dan tele-pressure voelen, de druk om altijd te reageren. Dat zie je nog meer als mensen in hun vrije tijd bericht krijgen van hun leidinggevende.” Derks adviseert om het zakelijk contact daarom vooral tot mail of Teams of iets dergelijks te beperken.

Voorkomen is beter dan genezen

Als je echt relaxed op vakantie wil is het vooral belangrijk om duidelijke afspraken te maken. “Je moet ervoor zorgen dat je dingen delegeert en van tevoren overdraagt.” Als je afspraken maakt over wie wat overneemt zou er in principe nooit een situatie moeten ontstaan waarin je toch bereikbaar moet zijn.

Ook is het belangrijk om grenzen te stellen. “Geef aan dat je jouw WhatsApp echt alleen privé gebruikt en dat je daar ook niet op reageert (zeker niet tijdens een vakantie). Communicatie is belangrijk, ga echt de dialoog hierover aan met elkaar.”

Als je dan toch nog berichten binnenkrijgt, is er altijd nog de out of office. “Vroeger zette ik daar gewoon in dat ik alle mails die ik tijdens de vakantie binnenkreeg automatisch zou verwijderen. Dan denken mensen daarna wel twee keer na voor ze een mail sturen of wachten ze even tot je terug bent.” Wat ook goed kan helpen is in je out of office zetten bij wie mensen tijdelijk terecht kunnen in plaats van bij jou. “Verwijs ze door naar een ander nummer of een ander e-mailadres.”

Als mensen toch nog apps blijven sturen in de vakantie kun je ook altijd nog je telefoon op ‘niet storen’ zetten voor bepaalde contacten. Of WhatsAppchats met collega’s dempen en archiveren zodat ze in ieder geval niet continu oppoppen. Zo filter je werkgerelateerde meldingen eruit en kun je zonder werkstress weg. Bonne vacance.

Is het slim om werk en privé gescheiden te houden? 'Voor je het weet, gaat die collega rare dingen over jou zeggen op werkvloer'Lees ook