Jaarlijks kiezen steeds meer Nederlanders voor botox of fillers. Dat is geheel veilig, maar er bestaat een kans op complicaties – met name als het niet is gedaan door een gecertificeerde arts. Cliënten hebben steeds vaker spijt van de ingreep.
Daar schiet cosmetisch arts KNMG Tom Decates, werkzaam bij het Erasmus MC, te hulp. In het complicatiespreekuur biedt hij met zijn collega’s een luisterend oor en verhelpt hij de complicaties.
“Een filler vult op en botox is een tijdelijke spierontspanner”, legt Decates uit. “Als iemand minder goed wil kunnen fronzen, gebruik je botox en als iemand vollere lippen wil, neemt iemand een filler.” Uit cijfers blijkt dat steeds meer mensen voor deze cosmetische ingrepen kiezen. Hoe dat volgens Decates komt? “Door sociale media. Mensen zien het en willen het ook, want ze denken dat dat een shortcut is naar mooi, fris, jong en gezond eruitzien.”
En dat kan het ook doen, mits je het bij een gecertificeerde arts laat inspuiten. Dan alsnog kunnen complicaties optreden. Vanaf 2011 bestaat een speciale polikliniek in het Erasmus MC voor patiënten met complicaties als gevolg van een cosmetische behandeling met een filler.
“Tot 1 januari 2015 waren permanente fillers toegestaan in Nederland. Dat zijn lichaamsvreemde fillers van plastic. Die geven tot in 50 procent van de gevallen complicaties. Daarom zijn we het complicatiespreekuur begonnen. In de afgelopen jaren zien we steeds minder gevallen met permanente fillers, omdat die verboden zijn en niet meer ingespoten mogen worden. We zien voornamelijk complicaties van tijdelijke fillers.”
Roy Donders krijgt waarschuwing na zetten van fillers zonder juiste papieren
Dat is wel anders geweest. “Toen wij begonnen, was de verhouding 90 procent complicaties door permanente fillers en 10 procent tijdelijke. Inmiddels komt de helft met complicaties door permanente fillers en de helft door tijdelijke. De verhouding is binnen vijf jaar denk ik nog maar 10 procent met complicaties door permanente fillers.”
“Permanente fillers zitten voor altijd in het lichaam en kunnen tien of twintig jaar later voor problemen zorgen. Daarom zijn er nu nog steeds cliënten die met complicaties door permanente fillers langskomen. De aantallen permanente fillers die nu nog in Nederland worden ingespoten door mensen die het niet zo nauw nemen met de wet, blijven beperkt tot tientallen.”
De meeste problemen komen voor bij lipfillers en traangootfillers. “Bij de lip zitten veel bloedvaten en bij de traangoot veel bloed- en lymfevaten. Dokters die een minder goede opleiding hebben genoten spuiten te veel of de verkeerde filler in de verkeerde laag waardoor de bloedafvoer en de lymfebaanafvoer verstoord wordt.”
Er kunnen zich hobbels en bobbels vormen. “Je gaat in de behandeling omdat je er mooier uit wilt zien. Je komt naar buiten toe en iedereen kan zien dat je minder mooi bent geworden. Hobbels en bobbels zijn de meest voorkomende, sociaal en fysiek invaliderende complicaties, maar wel de minst heftige.”
Een heftige complicatie is een bloedvatafsluiting. Dat krijgt ongeveer één op de zesduizend mensen, vertelt Decates. “De huid krijgt tijdelijk geen zuurstof en dan kan de huid afsterven. Wij kunnen met een echo kijken waar de filler zit en die weer oplossen. Dat is het fijne van de tijdelijke hyaluronzuurfillers, die kan je oplossen zodat de huid weer geneest.”
Nederland is het eerste en enige land waar een arts zich kan laten specialiseren als gecertificeerd cosmetisch KNMG-arts. “Dat is iets waar we heel trots op zijn, want aan de ene kant is het niveau van de dokters heel hoog. Dan hebben we ook nog het complicatiespreekuur gecentraliseerd én doen we wetenschappelijk onderzoek naar de complicaties van fillers op hoog niveau.”
Waar gaat het dan nog mis? “Sommige behandelaren met weinig opleiding bieden voor heel lage prijzen behandelingen aan. Mensen die minder geld te besteden hebben en het niet goed overzien maken op basis van prijs hun keuze en dan gaat het sneller mis. Daarnaast is er een taak weggelegd voor de overheid om mee te helpen aan preventie en voorlichting. Wij kunnen dit niet alleen doen en hebben meer hulp nodig.”
Pas op: fillerbehandelingen worden steeds vaker (zonder dat je het weet) illegaal aangeboden
Want wat de overheid op dit moment doet: “Niets. Het belangrijkste is de patiëntveiligheid. Dat kunnen we verbeteren door drie pijlers. Allereerst kunnen we de kwaliteit van dokters verbeteren met de steun van de overheid. Dat heeft de overheid wel goed gedaan. Ten tweede, in Europa bestaat er redelijk strenge wet- en regelgeving omtrent de fillers die worden ingespoten en dat wordt de komende jaren nog strenger. Het product zal nog meer verbeteren.”
De derde pijler is de keuze die de cliënt maakt. “En daar komt de preventie van de overheid om de hoek kijken. Cliënten hebben meer voorlichting nodig. Omdat de overheid dit niet doet, maak ik nu zelf video’s op TikTok en Instagram om informatie te geven. En op middelbare scholen geef ik voorlichting. Hier kan de overheid echt aan bijdragen, door bijvoorbeeld influencers met een veel groter bereik de voorlichting over te laten brengen op hun platforms.”
Naast het hebben van complicaties, kunnen cliënten ook spijt krijgen van hun ingreep doordat de behandeling anders uitpakt dan de cliënt had gehoopt. “Wanneer een client bij mij op consult komt om fillers te nemen, probeer ik er in een gesprek achter te komen waarom iemand het wil, wat erachter zit en of iemand er goed over heeft nagedacht. Als je snel ergens naar binnen loopt en impulsief je jukbeenderen laat opvullen en je gezicht verandert erdoor, dan kun je daar spijt van krijgen.”
Dit betekent niet meteen dat er sprake is van een complicatie. “Technisch gezien kan de behandeling goed zijn uitgevoerd, maar als de dokter en de cliënt elkaar niet goed hebben begrepen, kan de cliënt verdrietig zijn en moet de filler opgelost worden. Dan is er geen complicatie opgetreden, maar was er een communicatief misverstand. Dat kom ik veel tegen in het wetenschappelijke onderzoek dat we verrichten: er is veel ruimte voor communicatieve verbeteringen tussen dokter en cliënt.”
Steeds meer jongeren gebruiken botox en fillers: '15-jarige kwam thuis met dikke lippen'
Decates wil graag benadrukken dat fillerbehandelingen veilig zijn. “Laat je het door een gecertificeerde arts doen, dan is de kans op het krijgen van complicaties klein. Daarnaast denk ik dat we nog maar aan het begin staan. We zijn als Nederlanders terughoudend met fillers- en botoxbehandelingen, maar ik denk dat het in de komende jaren meer gaat worden. Dus voor lezers, consumenten en beleidsmakers: bereid je voor, het gaat meer worden.”
Ken je iemand die zo’n behandeling wil? “Steun die mensen. Zorg dat ze goed hun huiswerk doen en naar de juiste plek gaan voor ze zich laten behandelen.
Wil je botox en fillers laten behandelen, zorg dat je naar een erkende cosmetische arts, plastisch chirurg of dermatoloog gaat die een gedegen opleiding heeft gedaan.”
Decates noemt het werk dat hij doet “onbetaalbaar”. Hij licht toe: “Het is het allermooiste wat er is. Die mensen kunnen nergens terecht. Ze voelen zich onbegrepen en ongehoord. Bij ons vinden ze een luisterend oor en iemand die ze serieus neemt. Als het dan ook nog lukt om de klachten te verhelpen, is dat fantastisch.”
Tegelijkertijd is het zwaar. “Je ziet kwetsbare mensen in een kwetsbare positie, die niet lekker in hun vel zaten en niet zitten. Dat is pittig. Ik zou zo graag meer steun willen zien. Als we in de samenleving meer awareness creëren, komt er hopelijk meer budget om ze te helpen.”
Want mensen helpen, dat is waarom Decates dit werk doet. Met de video’s die Decates op sociale media plaatst, hoopt hij veel mensen te informeren. “Als ik één keer per maand een reactie lees met: ‘Tom, door jou heb ik me niet driehoog achter fillers laten inspuiten, dan ben ik al blij. Dan heb ik geholpen één mensenleven niet te laten verwoesten en heb ik bereikt wat ik wil bereiken.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Cosmetische klinieken zetten fillers zonder bevoegdheid: 'Schandalig en gevaarlijk'
