En dan is het zo ver. Je puber wil een eigen Instagramaccount, op Snapchat of TikTok. Ze betreden de grenzeloze wereld van sociale media: een virtuele wereld die in de praktijk vaak tegenvalt. En dát is niet goed voor een puberbrein in ontwikkeling, zegt de expert.
Media-expert Bert-Jan Pleijsier van Mediawijzer vertelt over de risico’s van sociale media en wat we als ouder kunnen doen.
Toegang tot sociale media begint bij de smartphone. De meeste kinderen kregen die voorheen pas als ze op de middelbare school terecht kwamen. Pleijsier vertelt: “Dat was een natuurlijk moment. Nu is het eerder.” Veel kinderen krijgen al op de basisschool een smartphone.
“Als je kind een smartphone krijgt, dan bied je de grenzeloze wereld aan. Die is niet veilig.” De meeste sociale media, zoals Instagram, Facebook, WhatsApp, Google en YouTube, hanteren het beleid dat kinderen jonger dan 16 jaar toestemming van hun ouders nodig hebben. Voor Twitter, TikTok en Snapchat is de minimale leeftijd 13 jaar.
Als kinderen jonger zijn dan de minimale leeftijd willen sommige sociale media dat ouders voor toestemming hun account koppelen aan die van hun kind. Als de ouder geen account heeft, dan vragen Instagram en bijvoorbeeld Google om een identiteitsbewijs. Probleem: dat is makkelijk te omzeilen. En je kinderen kunnen ook gewoon hun geboortedatum anders invullen.
Maar, vindt Pleijsier: ‘De leeftijdsgrens is er niet voor niets’. Met WhatsApp en Instagram is op zich niks mis, maar het gaat om de onbeschermde wereld daarachter. Daar moet je afspraken over maken.”
Als je kind kennismaakt met platformen als Instagram en Snapchat maken ze kennis met de virtuele realiteit die er mooier uit ziet dan de praktijk, vertelt de media-expert. “Een kind van 10 tot 14 jaar is nog volop in ontwikkeling. Ze zijn hun identiteit nog aan het vormen. En als een kind alleen maar de mooie plaatjes van een ander ziet, dan doet dat iets . Want de realiteit is vaak lastiger.”
“Je ziet steeds meer kinderen die een verslaving op mediagebied ontwikkelen. Waardoor ze bepaalde ontwikkelingsfases niet doormaken en ze hun executieve functies, als plannen, organiseren, het reguleren van emoties niet goed ontwikkelen.”
Dat heeft risico’s, zeker voor kinderen die gaan studeren en het ineens zelf moeten doen, zegt Pleijsier. “Als je veel in de online wereld leeft, zul je zien dat je als je ouder wordt steeds meer een werkelijkheid gaat zien die haaks op de wereld staat die je kent. Steeds meer studenten raken in een burn-out. Dat staat in verbinding met elkaar.”
Hoe voorkom je dit? Ten eerste moet je je volgens de expert afvragen of je je kind met 10 jaar op sociale media moet toelaten. “Je kan wel met de hype mee willen, maar vraag je af of je kind in zijn ontwikkeling daar wel baat bij heeft.” Ook is het belangrijk om de risico’s goed in te schatten. Denk aan cyberpesten, het delen van naaktfoto’s of adresgegevens.
Snapchat is bijvoorbeeld niet veilig, volgens Pleijsier. “Het lastige aan Snapchat is dat het heel vluchtig is en daardoor moeilijk te controleren.”
Volgens Pleijsier is het vooral belangrijk dat je het gesprek op gang houdt met je kind. “Dat begint bij afspraken maken. En geef als opvoeder het goede voorbeeld. Gebruik je de smartphone als wekker? Is dat ‘het goede voorbeeld’ geven?”
”Je kunt apps zo instellen dat er een tijdslimiet op zit. En dat je een notificatie krijgt als de limiet bereikt is. Dat geeft je ook weer een contactmoment met je kind.” Zorg er voor dat de instellingen van alle accounts van je kind op privé staan. En stel voor alle accounts tweestapsverificatie in, zodat hacken wordt voorkomen. Doe je dit samen met je kind, dan zorg je meteen dat hij of zij op de hoogte is van de risico’s.
Aandacht is belangrijk, vindt Pleijsier. “We leven in een intensieve tijd waarin zowel vader als moeder vaak werken. De smartphone heeft daardoor ook een praktische invulling. Voor zowel het contact houden en als tijdverdrijf voor de kinderen. Krijgen ze wel de juiste aandacht? De smartphone heeft dan ook een stukje van de opvoeding overgenomen.”
Volgens Pleijsier moet je je dus afvragen of je je kind aan die wereld wilt blootstellen. Vanaf 10 jaar is het nog beter van niet, de leeftijdsgrens van 13 en 16 jaar is er niet voor niets. Doe je het wel, baken het gebruik dan af. En blijf praten. “Als een kind altijd om toestemming moet vragen, dan heb je automatisch een gesprek.”
Mandy (24) deelt behandeling lymfeklierkanker op sociale media: ‘Ik voel me een rijk mens’
