Journalist Roos Moggré weet als geen ander wat paniekaanvallen en burn-outs met een mens doen. Vanuit die ervaringen gaat ze in Altijd blijven scheren met bekende mannen in gesprek over psychische kwetsbaarheid.
“Oversharing bestaat helemaal niet.”
Roos Moggré interviewde bekende mannen over mentale gezondheid: 'Oversharing bestaat niet'
Paniek
Een bloeiende carrière, een koophuis, een auto voor de deur: EenVandaag-presentatrice en LINDA.-columnist Moggré had het twaalf jaar geleden prima voor elkaar. Toch vond ze zichzelf – blazend in een plastic zakje – op een wc-vloer. Die avond had ze eigenlijk het Jeugdjournaal moeten presenteren maar ineens was daar haar eerste paniekaanval.
“Er waren al wel kleine signalen. Bijvoorbeeld dat ik soms tijdens het tv kijken een beetje weg viel, zoals wanneer je in een diepe slaap valt”, vertelt ze in gesprek met LINDA. “Het is lastig te beschrijven, ik dacht vooral: ‘Wat is dit?’ Ook had ik vaak hoofdpijn, huilde ik veel en kon ik de dingen niet meer relativeren. De ochtend voor die eerste paniekaanval was ik al naar de huisarts geweest en hij zei: ‘Ik denk dat je beter even niet meer kunt werken.'”
Vervolgens rijdt ze tóch – met twee paracetamol in – naar Hilversum. “Achter mijn bureau herinnerde ik me weer wat die man gezegd had, en ik denk dat het teveel werd in mijn hoofd. Plotseling lag ik te hyperventileren in de wc, en dacht ik: ‘Oh ja, nu is het dus echt zo. Nu ben ik deze persoon.'”
'Ik ben meer dan al die labels bij elkaar': Joshua, Splinter, Typhoon en Katja over mentale gezondheid
Praten
Die avond kon Moggré het Jeugdjournaal niet presenteren, en ze is zeker niet de enige die ooit tegen haar mentale grenzen aan liep. Bijna de helft van de Nederlandse volwassenen tot 75 jaar heeft ooit in hun leven één of meerdere psychische aandoeningen gehad. Angst- en stemmingsstoornissen zoals depressie komen zelfs bij ruim een kwart voor.
Hoewel mentale problemen dus allesbehalve zeldzaam zijn, praten we er vaak liever niet over. Zeker mannen vinden het moeilijk zich kwetsbaar op te stellen: meer dan de helft van de mannen boven de zestig heeft nog nooit met een andere man over zijn gevoelens gesproken. Ook verliezen in Nederland tweemaal zoveel mannen als vrouwen hun leven aan zelfdoding.
Moggré sprak daarom voor haar boek Altijd blijven scheren met elf bekende mannen die vol in het leven staan en succesvol zijn, maar ook de nodige mentale tegenwind hebben gehad. Zo praatte ze onder andere met Huub Stapel, Edson Braafheid, Joost Vullings, Joshua Nolet en Gregory Sedoc.
‘Een periode van psychische kwetsbaarheid kan iedereen overkomen'
Kwetsbaar
Het eerste zaadje voor het boek werd geplant bij De Wereld Draait Door, toen Moggré aan tafel zat met hersenwetenschapper Erik Scherder en Matthijs van Nieuwkerk. “Matthijs reed vanwege zijn rijangst nog steeds geen auto en Erik heeft allerlei angsten maar is nog nooit bij een psycholoog geweest. Ik zei toen: ‘Ik heb hier ook last van gehad, maar je kunt er hulp voor vragen. Er is iets aan te doen.’ De reactie was toen: ‘Ja, maar dat werkt toch niet.’ Daarop dacht ik wel ‘wauw’ – zeker nadat ik ook in de cijfers terug zag dat mannen moeilijker praten en vaker een einde aan hun leven maken.”
Inmiddels weet Moggré hoe belangrijk het is om over je mentale gezondheid te praten. Tegelijkertijd herkent ze de schaamte die velen rondom psychische kwetsbaarheid voelen wel. “Ik ben heus niet zo’n type dat een burn-out krijgt en dan niet meer kan werken”, zei ze destijds tegen haar huisarts. “Ook ik zat vol met vooroordelen. Lange tijd vond ik mezelf een soort van onoverwinnelijk. Ik was easy going, sociaal en had weinig tot geen angsten. Nooit had ik verwacht dat dit mij zou kunnen overkomen.
Ik denk dat ik me daarom de eerste maand ontzettend verzette tegen het hele idee – ik schaamde me kapot. Ik dacht alleen maar: nee, nee, néé. En zolang je niet accepteert wat je hebt, kun je niet beginnen met helen.”
Joshua Nolet: 'Je voelt je een idioot als dingen niet lukken, maar je bent geen idioot. Je functioneert gewoon anders'
Schaamte
Hulp zoeken is niet voor iedereen vanzelfsprekend. In het boek vertelt journalist en opiniepeiler Gijs Rademaker dat hij ook ten tijde van zijn burn-out nooit naar een psycholoog is geweest. “Maar als je aan Gijs vraagt wat hij zijn kinderen zou adviseren, zegt hij dat ze dat juist wel zouden moeten doen. Dat vind ik fascinerend.”
Eerst wilde Moggré zelf ook niet. “Ik schaamde me er al voor om er naartoe te fietsen, want ‘stel je voor dat iemand me zag’. Nu denk ik echt, doe normaal. Inmiddels is het ook wel wat normaler geworden om naar een psycholoog te gaan. Tegelijkertijd denk ik dat veel mensen zich nog verschuilen achter een coach. Daar kun je daar nog voor je carrière naartoe gaan, terwijl het bij een psycholoog echt over je mentale gesteldheid gaat.”
Grenzen
Als Moggré thuis komt te zitten, voelt het of haar leven – letterlijk – voorbij is. Ze is bang dat haar werkgever haar nooit meer serieus zal nemen. “Om me heen zag ik iedereen doorgaan, ik kende niemand die even thuis zat. Mijn conclusie was: dit gaan ze me niet in dank afnemen. Geen idee waar ik dat idee vandaan had gehaald, maar in zo’n periode kun je niet relativeren. Alles was heel groot en om te huilen. ‘Ik krijg nooit meer een baan, ik blijf altijd zo.’ Dat is natuurlijk niet zo, maar dat moet iemand je wel vertellen.”
Dankzij rust, een psycholoog en antidepressiva komt Moggré er weer bovenop. Inmiddels is ze ruim tien jaar klachtenvrij. “Ik vond het vooral eng dat je jezelf een beetje kwijtraakt – je hoofd gaat met je aan de haal. Ik hoop dat ik het de volgende keer beter zou kunnen relativeren. Ook zeggen ze dat hoe langer het weg blijft, des te kleiner de kans dat het weer terugkomt. Daar hou ik me maar aan vast. Tegelijkertijd geloof ik dat je, als je de grenzen nooit opzoekt, ook niet weet waar ze liggen. Als ik nu merk dat ik slecht slaap of hoofdpijn heb, weet ik dat ik met mezelf aan de slag moet.”
Quick fix
Een slaappil en een glas wijn om toch te kunnen slapen, een weekje op de bank en weer door: Moggré en veel van de mannen die ze heeft gesproken waren eerst vooral op zoek naar een quick fix. Het probleem moet nú opgelost worden, of in ieder geval voordat iemand het doorheeft.
“Dat is ook onze generatie denk ik: je wilt morgen weer aan het werk, of in ieder geval precies weten hoe lang het gaat duren en wat de voorwaarden zijn. Bij een burn-out zijn die er niet, en dat maakt het zo ongelofelijk lastig. Je moet toch echt op die bank gaan zitten en afwachten. Of in mijn geval ben ik vooral veel gaan lopen. Al hou ik daar trouwens helemaal niet van.”
De verhalen in het boek laten zien dat de oplossing voor iedereen anders is. Waar de een baat heeft bij medicatie, knapt de ander op van ademhalingsoefeningen of gesprekken met een psycholoog.
Ook voor huisartsen en specialisten blijft het zo een zoektocht, zegt Moggré. “Er is geen kant-en-klare handleiding die voor iedereen werkt. Ik voelde me daar best vaak alleen en paniekerig over, van: hoe kom ik hieruit? Wie neemt de regie? Terwijl die toch echt bij mij lag, maar dat kon ik op dat moment helemaal niet aan. Mijn huisarts zei bijvoorbeeld al vrij snel: ‘Jullie kunstenaars en journalisten hebben dit allemaal. Hoort bij jullie soort. Je moet gewoon een jaar antidepressiva slikken en dan ben je er wel weer bovenop.’
Maar ik wilde daar absoluut niet aan. Vervolgens heb ik in de maanden daarna vooral proberen te bewijzen dat ik geen pillen nodig had. Terwijl ze uiteindelijk wel degelijk nut hadden. Misschien had ik wel geluisterd als hij het wat subtieler gezegd had, maar dat weet ik ook niet zeker. Op dat moment zit je zo in je eigen hoofd, dat je niet per se open staat voor advies.”
'Ik ben meer dan al die labels bij elkaar': Joshua, Splinter, Typhoon en Katja over mentale gezondheid
Advies
In de gesprekken vertellen de mannen Moggré bijzonder openhartig over hun donkerste periodes. “Ze hebben me echt geraakt. Bijvoorbeeld Edson Braafheid, die een lange, internationale voetbalcarrière heeft gehad maar nooit werd gevraagd naar zijn mentale gezondheid.
Allemaal zijn het professionals waar ik tegenop kijk, maar toen ik met ze sprak, dacht ik vaak: ‘Wauw, je bent net als ik.’ Iedereen heeft een kwetsbare kant – momenten waarop je diep aan de grond zit. En als we daar met z’n allen heel spastisch over gaan doen, nemen we elkaar eigenlijk niet serieus.”
De interviews herinnerden haar er weer aan hoe bevrijdend het is een open mens te zijn. “Oversharing bestaat helemaal niet. Ik merk dat ook met mijn column. Van de week had ik iets geschreven over seks. Mijn man zei: ‘Nou, ik weet niet of dat nou wel..’ En toen realiseerde ik weer: ‘O ja, dat moet ik wel even bij jou checken’, maar voor mij is er vrij weinig waar ik niet meer over durf te praten. Ik zou niet weten waarom niet. Waar het ook over gaat, mensen zeggen altijd: ‘Oh, dat heb ik ook meegemaakt.’ En dat leidt dan weer tot hele leuke gesprekken. Mijn column is mijn persoonlijke therapie.”
‘Altijd blijven scheren’ van Roos Moggré is nu verkrijgbaar.
De nieuwe ‘LINDA.’ ligt woensdag 16 oktober in de winkels. Je kunt deze editie ook bestellen via onderstaande knop – we bezorgen ‘m gratis thuis. Of neem een abonnement (mét korting) op LINDA.premium, zodat je het magazine ook digitaal kunt lezen.
PRE-ORDER HIER JOUW LINDA.Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
MIND Korrelatie geeft individueel advies en psychische hulp aan iedereen die daarom vraagt. Dit kan anoniem, zowel telefonisch (0900-1450) als online.
Zo steun je iemand die met mentale gezondheidsklachten worstelt
