Bij veel mensen heerst het beeld dat onbedoelde zwangerschappen vooral voorkomen bij tieners of jonge, single vrouwen die nog geen kinderen hebben. Dát stereotype klopt dus niet, blijkt uit nieuw onderzoek.
Carola* (41) en Petra (47) delen hun verhaal met LINDA., om bij te dragen aan openheid over onbedoelde zwangerschap.
Uit onderzoek van Fiom – de organisatie waar je terecht kunt met vragen over zwangerschap, afstamming en adoptie – blijkt dat meer dan drie op de vier (79 procent) onbedoelde zwangerschappen ontstaan binnen een vaste relatie. De meerderheid van deze vrouwen heeft ook een vaste partner, die in 95 procent van de gevallen ook de verwekker is, en heeft in 43 procent van de gevallen ook al één of meerdere kinderen.
Cijfers van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd sluiten hierop aan: de meeste zwangerschapsafbrekingen vonden in 2022 plaats bij vrouwen in de leeftijdscategorie 30 tot 35 jaar, gevolgd door de categorie 25 tot 30 jaar.
Uit keuzehulpgesprekken blijkt dat veel stellen niet over hun onbedoelde zwangerschap durven te praten, terwijl ze daar op lange termijn juist vaak last van krijgen. En dat terwijl het vaak voorkomt, zo’n onbedoelde zwangerschap: het overkomt één op de vijf vrouwen. En dus láng niet altijd door ‘onoplettendheid’ of een ‘one night stand’, zoals al snel beweerd wordt. Iedere vrouw heeft haar eigen verhaal, ervaring en keuzes, zo ook Carola* (41) en Petra (47).
Carola heeft een auto-immuunziekte waar ze meer klachten door ervaart als haar hormoonhuishouding verandert. “Daar kwam ik achter door mijn zwangerschappen. Ik had al langer klachten, maar na mijn eerste bevalling werd ik veel zieker dan eerst. Hetzelfde verhaal na de tweede. Toen besloot ik dat het voor mij genoeg was geweest: ik wilde het risico niet verder vergroten. Daarnaast was ik gelukkig met mijn twee prachtige kinderen.”
Als haar relatie op de klippen loopt en ze daarna een nieuwe partner ontmoet, die ook al twee kinderen heeft, blijft ze daarbij: het is goed zo. Ze staat op de wachtlijst voor sterilisatie en slikt in de tussentijd de pil, maar in februari 2021 wordt ze tóch zwanger. “Mijn eerste reactie was: nee, nee, nee, ik wil dit écht niet. Ik zat in een totaal andere fase van mijn leven en gebruikte niet voor niets anticonceptie. Ik vertelde het aan mijn partner, met wie ik toen nog maar een half jaar samen was, en hij zei gelukkig: ‘als jij dit niet wilt, ben ik opgelucht, en als jij het wilt houden ben ik daar ook gelukkig mee.’ Hij steunde me dus ook in de keuze om deze onbedoelde zwangerschap te beëindigen.”
Actiegroep strijdt om abortus uit Wetboek van Strafrecht te schrappen: 'Het is zorg'
“Bij de abortuskliniek kwam ik erachter dat mijn type anticonceptiepil eigenlijk veel te licht was. En dat terwijl ik deze expres aangemeten had gekregen vanwege mijn ziekte. In de kliniek kreeg ik een echo, waaruit bleek dat ik bijna vijf weken zwanger was. Omdat het zo pril was, kon ik kiezen voor een overtijdbehandeling.”
De eerste pil neemt Carola in tijdens die afspraak, de tweede moet ze thuis slikken. Ze verwacht dat het gelijk zal zijn aan de morning-afterpil, maar dat blijkt toch even anders te liggen. “Ik ben niet kleinzerig, mijn twee bevallingen zou ik zo over doen. Maar dit was best intens”, vertelt ze. “De krampen vielen mee. Het was vooral veel bloedverlies: ik kreeg er bloedarmoede van. Dus ja, het was heftig, maar toch sta ik volledig achter mijn beslissing. Het was voor mijn lijf en leven echt de beste stap.”
Bij Petra wordt op haar 28e PCOS geconstateerd: haar lijf maakt te weinig vrouwelijke hormonen aan, met als gevolg dat haar menstruatie uitblijft. “Heel onwerkelijk”, vertelt ze. “Op dat moment wilde ik niet zo nodig moeder worden, maar mijn partner wilde wél vader worden. Ik ging daarom een tijdje aan de hormonen, maar dat was al snel klaar: ik werd er helemaal gek van. Op dat moment legde ik me erbij neer: moeder worden was niet voor mij weggelegd.”
De jaren na haar diagnose gebruiken Petra en haar partner geen anticonceptie. Op haar 33e volgt een grote verrassing: ze is tóch zwanger. Haar vriend is door het dolle en Petra schiet in de stress bij deze onverwachte uitkomst, maar ze besluit het kindje te houden. Na de bevalling schiet haar lijf weer terug in de ‘oude’ stand: geen menstruaties. Toch raakt Petra een aantal jaar later voor de tweede keer zwanger, wederom onbedoeld en onverwacht.
“Ik kwam er vlak voor onze bruiloft achter. Er speelde van alles in ons leven, we waren druk met onze zoon en waren hier eigenlijk helemaal niet op voorbereid.” Petra kiest voor een overtijdbehandeling. “Het was een keuze die ik met mijn verstand maakte, al maakte ik hem snel en vond ik de ervaring moeilijker dan verwacht. Na het slikken van de tweede pil zag ik het vruchtje op een wc-papiertje liggen. Dit had een enorme impact op me; dat beeld staat nog steeds in mijn geheugen geprent. Omdat weinig mensen hiervan op de hoogte waren, kon ik mijn gevoelens hierover ook niet echt uiten.”
Hierna spreekt Petra met haar man af dat hij zich laat steriliseren. Maar door omstandigheden gaat deze afspraak niet door en raakt Petra een derde keer zwanger. “Toen wilde ik het kindje heel graag omarmen, maar mijn man stond hier anders in. En een kind op de wereld zetten als de neuzen niet dezelfde kant op staan, was voor mij geen optie.”
Deze ervaring staat overigens niet op zichzelf: uit het onderzoek van Fiom blijkt dat een kwart van de vrouwen en 16 procent van de mannen druk ervaart – voornamelijk van de partner – bij het maken van een keuze bij een onbedoelde zwangerschap.
Petra meldt zich daarom voor de tweede keer bij de abortuskliniek. Haar zwangerschap is deze keer verder gevorderd, dus moet ze terugkomen voor curettage. “Toen ik naar de kliniek liep, vertelde een activist me dat ik een moordenaar was als ik naar binnen zou gaan. Het is me niet in koude kleren gaan zitten, ik ben het bijna gaan geloven.”
Suzanne is 'buddy' voor vrouwen die abortuskliniek bezoeken: 'Niemand gaat voor z'n plezier'
Na de curettage voelt Petra zich leeg en verdrietig. “Mijn man had die ochtend haast en het was alweer middag toen ik naar buiten kwam. In de auto was zijn reactie ‘Jee, wat duurde dat lang’ in plaats van ‘Hoe gaat het, lieverd?’. We hebben allebei totaal verkeerd ingeschat wat het met me deed, wat de impact was. Ik ben de jaren daarna heel erg aan de slag gegaan met mezelf, de pijn die ik ervoer, maar we konden elkaar daar niet in vinden. Dat kwam tussen ons in te staan, we stonden echt op het punt van scheiden. Het blijft altijd een gevoelig punt.”
Petra heeft geen spijt van haar keuzes, maar het heeft veel met haar gedaan. Het moeilijkste vind ze dat ze niet goed genoeg naar haar eigen gevoel heeft geluisterd. “Dat is ook echt wat ik aan andere vrouwen wil meegeven, als ze met een onbedoelde zwangerschap te maken krijgen: spreek je uit. Je overwegingen, je twijfels, alles. Het liefst tegen een onafhankelijk iemand, die je helpt uit te zoeken wat nou echt jóuw verlangen en keuze is. Want wat je ook kiest, niemand anders kan het voor je dragen. Jij moet het doen. Dus praat erover, ook achteraf, dat brengt rust met zich mee.”
Carola sluit zich daarbij aan. “Toen ik het aan mijn omgeving vertelde kreeg ik veel verraste reacties. Van ‘Hoe kún je op jouw leeftijd nog onbedoeld zwanger worden’ tot ‘Voed dat kind gewoon op, waar er twee eten kunnen er toch ook drie aan tafel?’. Mensen mogen altijd een eigen mening hebben, maar ik vind het belangrijk dat vrouwen in dezelfde situatie óók te horen krijgen dat het oké is als je hiervoor kiest. Het overkomt iedereen.”
*Carola vertelt haar verhaal anoniem. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
Fiom is het expertisecentrum op het gebied van o.a. ongewenste zwangerschap. Heb je vragen hierover of kun je hulp gebruiken bij de keuze? Ga dan naar fiom.nl voor meer informatie of bel 088 126 49 90.
Ons beeld van abortus is gedateerd: 'Minder tienermeisjes, méér dertigplus-vrouwen'
