Door een veranderende markt dreigt er een tekort aan lithium. De stof wordt gebruikt in medicatie om stemmingswisselingen te stabiliseren en mensen die kampen met depressies of bipolaire stoornissen komen daardoor in de problemen. Wieke uit Amsterdam kan daarover meepraten.
Lithium is een soort zout, dat in de hersenen invloed heeft op de prikkeloverdracht tussen zenuwuiteinden.
“Ik was begin twintig toen ik merkte dat ik tegen allerlei dingen aanliep. Studeren lukte niet. Het ene moment was ik ontzettend aan het pieken in mijn concentratie en het volgende moment lukte niks meer”, vertelt Wieke. Sommige dagen kon ze haar bed niet uitkomen, terwijl ze andere dagen nachten niet sliep. Na verschillende onderzoeken kreeg Wieke de diagnose bipolaire stoornis.
“De diagnose was een hele opluchting. Ik ging in behandeling om ermee om te leren gaan en kreeg medicatie voorgeschreven. In eerste instantie waren dat antidepressiva.” Dat werkte echter niet goed voor Wieke. Haar emoties vlakten volledig af. “Als alternatief kreeg ik lithium voorgeschreven. Hierdoor kwamen mijn emoties terug, maar waren de scherpe randjes er vanaf.” Ook ervaart Wieke door het medicijn minder bijwerkingen dan antidepressiva. “Het werkt gewoon heel goed voor mij.”
Doordat ze lithium slikt leidt ze een stabieler leven. Inmiddels heeft ze zelfs een horecazaak. “Daar ben ik ontzettend trots op. Een paar jaar geleden had ik dat echt niet gedacht. Zonder lithium weet ik niet of dat gelukt zou zijn.”
Toch maakt Wieke zich zorgen. Sinds een tijdje merkt ze dat ze bij het ophalen van haar medicatie bij de apotheek vaak medicatie krijgt van andere producenten. “Dan moet ik bijvoorbeeld twee pillen slikken om dezelfde hoeveelheid binnen te krijgen. Dat is op zich geen punt, maar de ene pil is de andere niet.”
Dat Wieke medicatie krijgt van andere producenten heeft te maken met een tekort aan lithium, legt Henk Mathijssen van de stichting Plusminus uit, deze organisatie zet zich in voor mensen met bipolaire stoornissen. “Er is veel gaande op de (medicijn)markt. Zo komen er bijvoorbeeld steeds meer elektrische auto’s bij. Die hebben lithium nodig in de batterijen. De vraag naar de grondstof wordt dus groter vanuit andere hoeken.”
Een groter aandeel in de tekorten is volgens Mathijssen het scherpe inkoopbeleid van Nederland. “Een paar jaar geleden heeft de politiek dit besloten. Er wordt net genoeg ingekocht en de gevolgen gaan we nu merken. Zodra er iets gebeurd met een levering, merk je dat er al snel een tekort dreigt.” Ook de verplaatsing van fabrieken naar andere delen van de wereld speelt een rol. “Een boot met lithium moet van Zuid-Amerika naar India om daar verwerkt te worden. Vervolgens moeten de pillen in Europa komen. Je begrijpt dat er dan geen kink in de kabel moet komen.”
Wieke maakt zich voorlopig nog niet echt zorgen, maar “zonder lithium gaan mijn emoties pieken, ik heb het echt nodig om normaal te kunnen leven.” Daarbij is het zo dat iemand die begint met lithium dat vaak ‘levenslang’ nodig heeft. “Het moet dus wel beschikbaar blijven.”
