Een kinkhoestepidemie en mazelenuitbraak: het zijn de gevolgen van een gevaarlijk lage vaccinatiegraad. Sinds 2015 keldert het percentage gevaccineerde kinderen al, maar nu gaan de alarmbellen écht af. In Den Haag is een dieptepunt bereikt: voor het eerst wordt in geen enkele wijk de benodigde vaccinatiegraad van 90 procent gehaald.
“Er is veel wantrouwen in de overheid en dat heeft een negatieve uitstraling op het vaccineren”, meent jeugdarts Esther Kuipers van Centrum Jeugd en Gezin Den Haag.
“Wat mij betreft is vaccineren enorm belangrijk omdat we kinderen zo beschermen tegen infectieziekten”, zegt Kuipers. “Hoe dichter we bij een vaccinatiegraad van honderd procent zitten, hoe meer we zorgen dat infectieziekten zich niet kunnen verspreiden.”
Door je kind te laten vaccineren tegen ziekten als polio, kinkhoest, mazelen en de bof, bescherm je niet alleen je kind. “Je zorgt ook voor groepsbescherming door te voorkomen dat een ziekte aan een ander gegeven wordt. Daarmee bescherm je baby’s die nog niet alle vaccinaties hebben gehad, maar ook mensen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden. Zoals ouderen of mensen met kanker.”
Arne verloor dochter (5 weken) aan kinkhoest: 'Vaccineren doe je niet alleen voor jouw kind'
Wanneer er in het land een lage vaccinatiegraad is, heeft dat grote gevolgen omdat hierdoor automatisch minder groepsbescherming is. Dat kan leiden tot een uitbraak, zoals met de mazelen in Eindhoven. “Als je onbeschermd bent tegen mazelen en het vervolgens krijgt en geneest, heb je een hele tijd erna alsnóg een slechte afweer tegen allerlei andere infecties. Je kunt zelfs jaren later nog een onbehandelbare hersenontsteking krijgen en daaraan sterven.”
Ook kinkhoest is weer in opmars en dat is levensgevaarlijk. Dit jaar zijn er in Nederland al vier baby’s overleden aan de gevolgen van kinkhoest. Een schokkend aantal, want normaliter overlijden er gemiddeld één tot twee baby’s per jaar aan kinkhoest. De laatste keer dat er meer dan vier baby’s aan kinkhoest overleden, was in 1963.
Tientallen kinderdagverblijven weigeren niet-gevaccineerde kinderen
Hoe kan het dat steeds minder ouders hun kind laten vaccineren, terwijl een lage vaccinatiegraad drastische gevolgen kan hebben? “Er is een groep ouders die het nut en de noodzaak van vaccineren minder ziet”, zegt Kuipers. Wanneer zij ouders informeert over het vaccineren van hun kind, merkt ze veel wantrouwen, wat ouders weerhoudt om hun kind te laten prikken. “Zij lijken beïnvloed te worden door desinformatie.”
Twijfels over vaccinaties zijn er al langere tijd, maar lijken de afgelopen jaren toe te nemen. “Mede door de coronapandemie is er meer wantrouwen in de overheid en dat heeft een negatieve uitstraling op het vaccineren.” Kuipers merkt verschil tussen de Haagse wijken. “In Scheveningen vond ik het meevallen, maar in Laak of het centrum van Den Haag ben ik tijdens gesprekken met ouders wel geschrokken van het wantrouwen. Dat had ik niet zo verwacht.”
Artsen bundelen krachten op TikTok: 'We geven betrouwbare medische informatie'
Er zijn ook andere factoren die het vaccineren in de weg staan, zoals prikangst. “En sommige ouders hebben geen zin om op een priklocatie een uur in de rij te staan. Eeuwig zonde, want die zijn niet tegen het vaccineren zelf – het gaat om logistiek.” Kuipers wil dan ook de drempel verlagen om je kind te laten vaccineren. Daar wordt al aan gewerkt nu kinderen in Den Haag zich sinds één januari dit jaar op elke CJG locatie kunnen laten vaccineren.
Daarnaast is de juiste informatie cruciaal om de vaccinatiegraad te verhogen en het wantrouwen . “Onbetrouwbare informatie is makkelijk te vinden online en op social media”, zegt Kuipers. “Betrouwbare informatie moet via verschillende kanalen gedeeld worden.” Zelf spreken zij en haar collega’s tijdens het spreekuur veel ouders van kinderen jonger dan vier jaar. De daling van de vaccinatiegraad is echter het grootst bij oudere kinderen. “Ik denk dat het de moeite waard is voor dokters en verpleegkundigen om ook buiten de spreekkamers het gesprek aan te gaan. Zoals in buurthuizen en op scholen.”
Kuipers adviseert om als ouder écht het gesprek aan te gaan over vaccinaties, al helemaal als je nog in dubio bent over een vaccin. “Uit je twijfel bij een arts of verpleegkundige voordat je beslist. Die kan samen met jou kijken naar betrouwbare bronnen. Als je alleen zegt: ‘Mijn buurvrouw zegt dat het niet hoeft’, dan heb je er niet goed over nagedacht en loopt je kind een risico. Vaccineren is een vrijwillige keuze, maar baseer die keuze op betrouwbare informatie.”
Arjen Lubach over niet vaccineren mazelen: 'Je eigen kind ziek maken is tot daar aan toe, maar je brengt ook andere kinderen in gevaar'
