Steeds meer wordt duidelijk hoe schadelijk overmatig schermgebruik kan zijn voor kinderen. Dit jaar markeert volgens experts een belangrijk omslagpunt, met het telefoonverbod op scholen als duidelijkste signaal.
De samenleving lijkt eindelijk wakker te worden voor de impact van smartphones en sociale media op de jongste generaties.
Sinds het begin van dit jaar geldt op scholen de regel ‘telefoon thuis of in de kluis‘. En volgens leraren en schoolleiders werpt dat zijn vruchten af. Scholieren praten meer met elkaar en zijn tijdens de lessen beter gefocust.
“Bij de invoering was er nog veel weerstand vanuit het onderwijs”, vertelt Justine Pardoen van Bureau Jeugd en Media aan NU.nl. “Docenten vonden het betuttelend. Nu zien ze hoe goed het werkt. Dit jaar voelt echt als een omslagpunt: we hebben een tipping point bereikt in het denken over schermgebruik.”
De cijfers over schermgebruik bij kinderen zijn alarmerend. Zelfs baby’s van negen maanden spenderen gemiddeld anderhalf uur per dag aan digitale media. Bij kinderen tussen vier en zes jaar loopt dit op tot meer dan twee uur per dag.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zouden kinderen onder de twee jaar helemaal geen schermen moeten gebruiken. Voor oudere kinderen adviseert de organisatie maximaal één uur per dag. Dit vanwege de negatieve effecten op motorische en taalontwikkeling, hechting, en de gezondheid van de ogen. Bij jongeren speelt ook de druk van sociale media een rol, wat kan leiden tot onzekerheden, concentratieproblemen en zelfs mentale problemen.
Zo ga je als ouder van jonge kinderen om met oorlogsbeelden op sociale media
Martin Verschoor, hoofdredacteur van Power Unlimited en betrokken bij het ouderinitiatief Smartphonevrij Opgroeien, maakt zich zorgen. “Als volwassene kijk ik al constant op mijn telefoon, zelfs tijdens het tandenpoetsen. Maar voor kinderen, wiens brein nog in ontwikkeling is, is het nog veel schadelijker. Ze raken letterlijk vastgekleefd aan schermpjes.”
Hoewel sociale media vaak als boosdoener worden aangewezen, waarschuwen experts voor te eenvoudige conclusies. “De platforms zijn zo ontworpen dat ze verslavend zijn”, erkent Pardoen, “maar ze bieden ook entertainment, informatie en creatieve mogelijkheden.”
Wetenschappers benadrukken dat jongeren met mentale problemen vaak al geneigd zijn meer tijd op sociale media door te brengen. “We moeten verder kijken dan alleen de platforms zelf”, stelt Pardoen. “Techbedrijven doen iets aan de problemen, maar alleen onder druk van de samenleving. Het blijft een trage reactie.”
Wereldwijd wordt gewerkt aan strengere regels voor techbedrijven. Australië voert volgend jaar een wet in die sociale media onder de zestien jaar verbiedt. En in Europa wordt gesproken over betere leeftijdsverificatie en strenger toezicht op schadelijke content en misleidende reclames.
In Nederland is een volledig verbod onwaarschijnlijk, maar staatssecretaris Zsolt Szabó (Digitalisering en Koninkrijksrelaties) benadrukt dat apps veiliger moeten worden. Begin volgend jaar worden concrete maatregelen besproken.
Volgens Pardoen is het goed dat er internationaal actie wordt ondernomen, maar benadrukt ze dat controles en regels slechts een deel van de oplossing zijn. “Sociale media moeten fundamenteel anders worden ingericht. Anders blijft het dweilen met de kraan open.”
De maatschappelijke discussie is in volle gang en lijkt voorlopig niet te stoppen. Dat maakt 2024 tot een cruciaal jaar in de strijd tegen de negatieve impact van schermen op kinderen.
Jordy interviewt kinderen en deelt dit op sociale media: 'Geniet van hun denkwereld'
