Hij is er als je ’s ochtends opstaat en ’s avonds naar bed gaat, als je blij bent en verdrietig: je huisdier. Als hij of zij doodgaat, blijft er een gapend gat achter. Maar hoe rouw je om een overleden huisdier?
We vroegen het Antoinnette Scheulderman, auteur van het boek Dan neem je toch gewoon een nieuwe: over mensen en dieren, leven en dood.
In 2016 overleed Bubbels, Scheuldermans teckel, toen acht jaar oud. “Ik dacht altijd dat ze mijn vijftigste verjaardag wel zou halen. Maar ik ben nog steeds geen vijftig en ze is al zes jaar dood.” Omdat Bubbels zo onverwacht ziek werd, verweet Scheulderman zichzelf van alles. “Ik dacht steeds: had ik iets anders moeten doen? Maar dat schuldgevoel kan rouw juist verhinderen.”
Schuldgevoel na het overlijden van een huisdier ziet ze veel om zich heen. “Huisdieren sterven niet vaak een natuurlijke dood, meestal maak jij als verzorger de keuze ze te laten inslapen. Dat kun je niet overleggen met een dier. Dus denk je al snel: heb ik het wel goed gedaan? Was het niet te vroeg? Of juist: heb ik er niet te lang mee gewacht?”
Je niet schuldig voelen is makkelijker gezegd dan gedaan, geeft Scheulderman toe. “Wat mij heel erg heeft geholpen, is de realisatie dat ik altijd het beste voor haar heb gewild. Ik heb naar mijn vermogen het beste gehandeld, heb alles gedaan wat in mijn macht lag. Met dat besef kon ik het schuldgevoel beter naast me neerleggen.”
Deze dierenarts vertelt hoe je je huisdier koel houdt: 'Vries het voer in'
In feite is rouwen om een huisdier niet zo heel anders dan rouwen om een mens, vertelt Scheulderman. “Als een mens doodgaat, is diegene er weliswaar niet meer, maar is hij of zij nog wel in je gedachten. Dan is het fijn om daarover te praten. Dat geldt voor huisdieren ook. Ik praat nog steeds vaak met vrienden over Bubbels.”
Ze adviseert omstanders van degenen wiens huisdier is overleden om het gesprek aan te gaan. “En vraag dan niet: ‘Ben je er al overheen?’ of ‘Heb je al een nieuwe?’ Vraag juist wat iemand mist aan het huisdier, hoe diegene zich echt voelt.”
Toen ze haar boek schreef, ging Scheulderman ook naar een begraafplaats voor huisdieren. “Experts vertelden me dat het hebben van een fysieke plek kan helpen bij het rouwen om je overleden huisdier. Het was een heel mooie plek. Dat is vooral fijn voor mensen die vaak verhuizen; de achtertuin is dan niet zo handig. En op zo’n begraafplaats zie je gelijkgestemden die jouw verdriet begrijpen.”
Bubbels ligt er niet begraven, zegt Scheulderman. “Ik heb thuis een mooie Portugese vaas waar haar as in zit. Ik vind het fijn om haar dicht bij me te hebben.”
De titel van Scheuldermans boek, Dan neem je toch gewoon een nieuwe, is geïnspireerd op de ongevoelige opmerkingen die ze kreeg na het overlijden van haar hond. “Als iemand voorstelde dat ik Bubbels gewoon kon vervangen, voelde ik me heel onbegrepen.”
Toch nam ze na dertien maanden een nieuwe hond in huis. “In het begin miste ik Bubbels juist meer, omdat ik haar door en door kende en mijn nieuwe hond nog helemaal niet. Maar ik ging steeds meer houden van Dizzy, mijn nieuwe hond. Het helpt om die liefde weer te voelen. Ik denk nog elke dag aan Bubbels, maar ik houd óók heel veel van Dizzy. Het is zonde als je dat plezier misloopt omdat je bang bent voor nog een keer verdriet.”
Onderzoek toont aan: ook honden kunnen huilen van geluk
