Steeds meer vrouwen laten hun eicellen invriezen om op een latere leeftijd nog kinderen te kunnen krijgen. Ziekenhuizen die de behandeling aanbieden zien een flinke toename.
Amsterdam UMC heeft nu zelfs twee locaties ingezet om de wachtlijst te verkleinen. Mariëtte Goddijn, hoogleraar Voortplantingsgeneeskunde en gynaecoloog bij Amsterdam UMC, voert de behandeling regelmatig uit.
In 2009 maakt Amsterdam UMC bekend de mogelijkheid om eicellen in te laten vriezen te willen aanbieden. Dat brengt veel commotie met zich mee. Goddijn: “Het werd tegengehouden. Er ontstond een politieke discussie en in de media was er veel ophef over. In mijn ogen werd er onterecht gewezen naar vrouwen die het voor hun carrière deden.”
“Dat blijkt helemaal niet waar te zijn. Het gaat vrijwel altijd om alleenstaande vrouwen die geen partner hebben, maar wel graag samen met een partner een gezin willen. Ze kiezen dan niet voor een zaaddonor, maar voor het laten invriezen van hun eicellen. Er was een verkeerd perspectief de wereld ingegaan: ontzettend jammer. Daarom moesten die vrouwen vaak naar België om het te laten doen.”
Sinds 2012 is de behandeling toch mogelijk bij Amsterdam UMC. Door de toenemende populariteit werken ze inmiddels op twee locaties. De wachtlijsten waren opgelopen tot twee jaar. “De tweede locatie heeft enorm geholpen om de wachtlijst van twee jaar naar vier maanden te verkorten.”
De behandeling is vergelijkbaar met een ivf-behandeling, legt Goddijn uit. “Maar het stopt iets eerder: op het moment van het invriezen van de eicellen. Bij de behandeling moet de vrouw twee tot drie weken zelf hormonen injecteren. Als er voldoende eiblaasjes beschikbaar zijn volgt een eicelpunctie, waarbij we met een naald het vocht uit de eiblaasjes prikken. In dat vocht zitten de eicellen, die vervolgens worden ingevroren.”
De gemiddelde leeftijd van vrouwen die de behandeling laten uitvoeren is 36 jaar. “De ideale leeftijd om de eicellen te laten invriezen is tussen de 30 en 36 jaar”, legt de gynaecoloog uit. “Komt een vrouw daarna binnen, dan is de kans dat we een goed aantal eicellen in kunnen vriezen een stuk kleiner. Vanaf 40 jaar doen we de behandeling helemaal niet meer. Vrouwen kunnen tot en met 49 jaar hun eicellen terug laten plaatsen, al zullen we het nooit aanraden om het op een hoge leeftijd te doen.”
Carolien Borgers liet haar eitjes invriezen: ‘Heb ik m’n vruchtbare periode verlengd, of alleen de twijfel?’
Hoe groot de kans is dat een vrouw zwanger wordt na het terugplaatsen van de eicellen, is wisselend. “Het verschilt per individu. Leeftijd speelt een rol, en het aantal ingevroren eicellen. Per ingevroren eicel heb je zo’n 4 tot 5 procent kans op zwangerschap. De ene vrouw heeft vijf eicellen laten invriezen, de ander vijfentwintig. Je kunt het dus niet goed vergelijken, maar je kunt wel je kansen verhogen door meer eicellen in te laten vriezen.”
Het aantal vrouwen dat kiest voor het laten invriezen van eicellen stijgt flink. Goddijn merkt dat ook: “In de spreekkamer krijg ik mee dat er onderling met vriendinnen en binnen netwerken over wordt gesproken. Ik denk dat die openheid goed is. Zodra de behandeling meer wordt gedaan, wordt die ook normaler. Voor ons is dat punt inmiddels bereikt, maar buiten de Randstad is het nog minder normaal. Daar wordt de behandeling een stuk minder vaak uitgevoerd.”
Vrouwen komen met allerlei redenen bij Goddijn in de spreekkamer: medisch (zoals preventief eicellen in laten vriezen omdat ze ziek zijn) en niet-medisch (zoals graag kinderen willen maar nog geen partner hebben). Maar ‘medical freezing’ en ‘social freezing’ noemt de gynaecoloog het liever niet. “Dat vinden die vrouwen ook vervelende termen. Alsof ze asociaal zijn als ze om niet-medische redenen voor de behandeling kiezen.”
De gynaecoloog vertelt dat ze altijd naar de motivatie van vrouwen vragen. “Wij toetsen of de behandeling nuttig is en veilig is voor de vrouw. Het kan bijvoorbeeld om medische redenen niet veilig zijn om een eicelpunctie te doen. We bieden indien nodig ook een gesprek aan met onze counselor als er moeilijke keuzes gemaakt moeten worden. Soms kan voorlichting genoeg zijn om de behandeling niet, later of juist eerder te willen doen.”
Je eitjes laten invriezen, is dat een goed idee? Carolien Borgers trekt haar conclusie
Goedkoop is het laten invriezen van eicellen niet. “Bij ons kost het zo’n 3700 euro”, vertelt Goddijn. Dat is momenteel voor eigen rekening. Goddijn zou het een goed idee vinden om de behandeling te vergoeden. “Op z’n minst zou een teruggaveregeling passend zijn. Want als vrouwen hun eicellen hebben laten invriezen en er ontstaat later er een reden voor ivf-behandeling, of misschien heeft hun partner wel een zaadafwijking, dan gebruiken ze de eicellen waar ze eerder veel voor betaald hebben.”
Slechts een kwart van de vrouwen gebruikt de ingevroren eicellen. “Het hangt van de vrouw zelf af wat ze ermee wil doen. Het is haar eigen bezit, wij slaan ze alleen zorgvuldig op. Het eerste doel is eigen gebruik. Als dat niet van toepassing is, hebben vrouwen de mogelijkheid ze af testaan aan iemand die ze kan gebruiken, te doneren aan de eicelbank, of te doneren voor onderzoek.”
Goddijn benadrukt het belang van de behandeling: “De belangrijkste insteek ervan is dat een vrouw haar kansen kan vergroten op een zwangerschap op latere leeftijd. Als een vrouw om welke reden dan ook nu niet in de omstandigheden verkeert voor een zwangerschap, kan het later wel. Dat is zo belangrijk.”
Aan vrouwen die twijfels hebben over het laten invriezen van hun eicellen adviseert Goddijn een adviesconsult aan te vragen bij een kliniek die de behandeling uitvoert. “Daar kunnen ze bespreken of het iets voor hen is of niet. In de regio Amsterdam merk ik zelfs dat huisartsen zelf al tegen vrouwen zeggen dat ze erover kunnen nadenken. Dat is echt een vooruitgang.”
Dit artikel is eerder op LINDA.nl gepubliceerd.
Donorzaad of invriezen eicellen op kosten van de baas: 'Mocht gewoon het bonnetje declareren'
