Een onvervulde kinderwens kan grote invloed hebben op je seksleven. Uit een nieuw Chinees onderzoek blijkt dat seksuele problemen tijdens een ivf-traject vooral veroorzaakt worden door weinig zelfvertrouwen.
Fertiliteitsarts Tatiana Menardi: “Zowel bij de man als vrouw heeft het impact op het gevoel van eigenwaarde als er iets ‘niet in orde’ is.”
De Chinese wetenschappers keken voor het onderzoek Sexual function, self-esteem, and quality of life in infertile couples undergoing in vitro fertilization naar data van 428 stellen die kampten met onvruchtbaarheid en in een ivf-traject zaten. Zij deelden informatie over hun seksuele functioneren, zelfvertrouwen en algemene kwaliteit van leven. Die combineerden de wetenschappers met dezelfde gegevens van hun partner én met hun klinische situatie.
Uit de analyses blijkt niet alleen dat onvruchtbaarheid een negatief effect heeft op de algemene kwaliteit van leven, maar ook dat dat voor een groot deel te maken heeft met zelfvertrouwen.
Het seksueel functioneren van de vrouw heeft bijvoorbeeld een positief effect op de kwaliteit van leven van haar partner, puur doordat ze daardoor meer zelfvertrouwen heeft. Andersom geldt dat ook. De onderzoekers zeggen dan ook dat het stimuleren van zelfvertrouwen in beide partners kan voorkomen dat onvruchtbaarheid de kwaliteit van leven verslechtert.
Mariska's fertiliteitstraject mislukte: 'Een kinderwens helpt je seksleven om zeep'
Dat een ivf-traject invloed heeft op de seksuele relatie van een stel, ziet fertiliteitarts Menardi ook terug in de praktijk. “Als het niet lukt om zwanger te worden, is dat een lastige periode in het leven. Vergelijk het met een periode van ziekte waar niemand op zit te wachten. En ivf is een pittig traject dat impact heeft op jou als persoon en op je gevoel. Daarmee beïnvloedt het automatisch ook de rest van je leven.”
De meeste stellen die bij haar aankloppen, proberen al ruim een jaar om zwanger te worden. “Vaak heeft dat ze onzeker gemaakt, denken ze: waarom is het ons nog niet gelukt? Wat is er mis met ons? Zowel bij de man als vrouw heeft het idee dat er iets niet in orde is vaak impact op het gevoel van eigenwaarde. Bij de een meer dan bij de ander.”
“Veel stellen gebruiken ook een app of andere manier om de ovulatie van de vrouw bij te houden. Daardoor komt er veel druk te liggen op vrijen op bepaalde momenten. Die druk kan bijvoorbeeld zorgen voor erectieproblemen bij mannen. En als vrouwen sex hebben terwijl ze niet opgewonden zijn, kunnen ze pijnklachten ontwikkelen”, legt Menardi uit. De ‘geplande sex’ haalt ook de spontaniteit weg uit het seksleven.
Vóór het ziekenhuistraject kan er al druk op het seksleven zijn ontstaan door maandenlang ‘verplicht’ vrijen rond de ovulatie, en dat wordt tijdens het traject niet beter. “Vooral vrouwen krijgen in het begin veel gynaecologisch onderzoek aan het lichaam. Dat kan mentale impact hebben. Lig je ’s ochtends op een stoel voor een inwendige echo, dan heb je ’s avonds niet altijd zin in een vrijpartij.”
Een volgende knauw in je zelfvertrouwen komt als de uitslag van de onderzoeken volgt, vertelt Menardi. “Natuurlijk vind je het als man niet leuk om te horen dat er nog geen zwangerschap is omdat je sperma slecht is, of als vrouw omdat er iets anders aan de hand is. Als er iets niet in orde is, heeft dat altijd impact op je. Daardoor kunnen bijvoorbeeld schuldgevoelens tegenover de partner ontstaan. En als je somber bent, kan je zin om te vrijen verdwijnen.”
Onderzoek uit 2015 laat zien dat 30 procent van de vrouwen in een ivf-traject last heeft van een verminderde interesse in sex. Zo’n 15 procent krijgt moeilijk orgasmes en 14 procent zou last hebben van vaginale droogte. Dat kan je kwaliteit van leven tijdens ivf negatief beïnvloeden, schrijven de onderzoekers.
Waarom we moeten stoppen met spreken over 'libido'
Toch hebben somberheid en stress geen directe invloed op de kans op een zwangerschap, zegt fertiliteitsarts Menardi. “Natuurlijk komt er geen baby als je geen sex hebt omdat je wekenlang huilt. Maar je cyclus gaat gewoon door, ook als je stress hebt. De negatieve invloed is dus niet per se hormonaal.”
Als een paar keer per week ‘verplicht vrijen’ je tegen gaat staan, kun je ook aan zelfinseminatie doen, tipt Menardi vaak. “Je laat een man masturberen in een potje en spuit het sperma dan bij jezelf naar binnen. Dat gaat sneller, en het kan een opluchting zijn om dan even niet verplicht te hoeven vrijen.”
Stellen die merken dat hun seksuele tevredenheid lijdt onder een kinderwenstraject, adviseert Menardi vooral om goed te communiceren over de problematiek. “Dan kunnen jullie het samen verbeteren, eventueel met hulp. Geef je seksleven ook de vrijheid. Begin niet met tegenzin aan een vrijpartij als het al elf uur ’s avonds is, maar neem echt de tijd voor elkaar. Zet bijvoorbeeld je telefoon uit en ga om zeven uur al naar boven.”
Het is daarnaast belangrijk om te accepteren dat je partner misschien anders met de situatie omgaat dan jij, zegt de arts. “Op de dag dat de menstruatie komt en een zwangerschap wéér niet gelukt is, kan een man bijvoorbeeld optimistisch blijven. Maar de vrouw heeft niet alleen het idee dat het mislukt is, maar voelt dat ook nog aan alles in haar lichaam.”
Hoewel Menardi bevestigt dat stellen in een ivf-traject hun seksleven over het algemeen minder goed beoordelen, wijst ze op onderzoeken waaruit blijkt dat dat slechts tijdelijk is. “De seksuele relatie gaat uiteindelijk weer terug naar hoe die eerst was.” Uit een onderzoek in 2011 blijkt bijvoorbeeld dat koppels hun relatie ruim 20 jaar na een ivf-traject als goed beschouwen, of ze nu kinderen hebben gekregen of niet.
De fertiliteitsarts benadrukt dat de meeste stellen zich samen door het traject heen slaan. “Tijdens het traject wordt er veel gevraagd van een stel, maanden- of soms jarenlang. Dat is pittig, maar we horen vaak dat stellen er sterker uit komen. Je hebt het moeilijk en dan heb je steun aan elkaar.”
Parfum dragen in een ivf-kliniek: waarom mag dat niet? Een expert legt uit
