Zo’n 20 tot 25 procent van de Nederlandse bevolking heeft hooikoorts. Ondanks dat zo veel mensen er last van hebben, wordt de impact van de allergie nog vaak onderschat.
Dr. Hanneke Oude Elberink, allergoloog in het UMCG, vertelt LINDA. meer over deze aandoening.
Dat hooikoorts een van de meest voorkomende allergieën is, is voor de meesten geen verrassing. Bijna iedereen kent wel iemand die er last van heeft. En dat is ook de verwachting voor de toekomst. “Er zijn landen in de wereld, zoals Australië, waar de helft van de bevolking allergisch is voor huisstofmijt. Men verwacht dat we in 2050 in Europa ook die kant op gaan. Gemiddeld genomen zullen mensen in Europa meer en meer antistoffen hebben tegen allergenen”, aldus Oude Elberink.
Als je lichaam een stof als mogelijk schadelijk opvat, produceert het antistoffen. Maar dat je antistoffen hebt, wil dat niet altijd zeggen dat je ook klachten hebt. “Je immuunsysteem reageert wel op indringers van buitenaf, maar niet iedereen heeft daar in gelijke mate last van.”
“Bij hooikoorts heb je antistoffen tegen stuifmeel van bomen, grassen en kruiden. In Nederland bloeien sommige bomen al vanaf half december, zoals de els. Die bloeit tot ongeveer half maart, en dan is de berk al begonnen met bloeien. Bij de grassen start de groei meestal rond eind april, maar bij alles hangt het enorm af van het klimaat en hoeveel het regent. En dan heb je nog de kruiden, zoals de bijvoet, die beginnen in juli en augustus”, vervolgt de allergoloog.
Niet iedereen heeft evenveel last van hooikoorts. De klachten kunnen daardoor verschillen. “Er zijn heel veel mensen met milde klachten, zoals jeuk in de ogen, niezen en een loopneus. Maar ook mensen met heftigere klachten, zoals bijholteontsteking, een koortsig gevoel, hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieproblemen, slaapstoornissen en longklachten. Er kan zelfs astma ontstaan.”
Volgens Oude Elberink zijn er steeds meer mensen die zowel van hun neus als van hun longen last hebben. “Zij hebben vaak te kampen met vermoeidheid en kortademigheid, en die wordt erger naarmate het seizoen langer duurt.”
Het hooikoortsseizoen wordt dan ook steeds langer. De allergoloog verklaart: “Dat komt door klimaatverandering. Ik zit nu dertig jaar in het vak. Dertig jaar geleden begon het seizoen ergens in maart als het mooi weer was. Het begint nu jaren eerder, tegenwoordig start het seizoen in half december.”
Oude Elberink benadrukt dat hooikoorts niet moet worden onderschat. “Mensen houden het nog net vol op hun werk. Áls ze al op hun werk zijn, zijn ze er vaak niet helemaal bij. Als je hoofd vol zit met snot en je ogen zijn waterig, dan kun je je gewoon niet meer concentreren. En dan hebben we het nog niet over de vermoeidheid. Hooikoorts heeft veel impact op je werk.”
Dat geldt net zo goed voor scholieren en studenten. “Vooral in deze tijd van het jaar, wanneer ze moeten presenteren vanwege tentamens. Daar heeft het soms ook duidelijk een negatieve impact op.”
Hooikoorts-enquête: 44% van 3760 deelnemers functioneert bijna niet
Dat kan echt heel vervelend zijn, benadrukt Oude Elberink. “Mensen onderschatten het, omdat het zo veel voorkomt. Het wordt niet gezien als een ziekte, maar als iets dat bij het dagelijks leven hoort. Dat neemt niet weg dat iemand er knap ziek van kan zijn, en die erkenning ontbreekt vaak. Dan zeggen ze: ‘Ach, het is de tijd van het jaar, het gaat wel weer over’. Maar als jij acht tot negen maanden per jaar hooikoorts hebt, dan is er maar een behoorlijk kleine tijd waarin je geen last hebt.”
Volgens de allergoloog is het belangrijk om preventief medicijnen te slikken. “Begin op tijd en blijf het dagelijks gebruiken in het seizoen, ook als het buiten regent, en ook als je weinig klachten hebt”, benadrukt Oude Elberink. “Dat betekent dat je dus niet zomaar moet stoppen en ook dat je niet pas moet beginnen op het moment dat de klachten er al in volle hevigheid zijn. Dan werkt het gewoon minder goed. Daarmee doe je jezelf te kort.”
Volgens Oude Elberink is het belangrijk je niet te beperken tot anti-allergietabletten die je bij de drogist kunt kopen. “Die zijn prima voor acute klachten zoals tranen en niezen, maar gebruik ook ontstekingsremmers. Die helpen tegen de vermoeidheid en kortademigheid.”
Daarnaast is er een oorzakelijk behandeling die je kunt doen. “Hierbij stellen we iemand bloot aan datgene waar die allergisch voor is, door bijvoorbeeld injecties of smelttabletten. Door daar steeds een beetje meer van toe te dienen, maakt het lichaam tegenstoffen aan. Maar dit werkt niet voor iedereen.”
Ook gezond eten is van belang. Oude Elberink: “Daarmee versterk je je immuunsysteem. Dus zo min mogelijk bewerkt voedsel en juist veel groentes eten.” Door hooikoorts kun je allergisch reageren op vruchten of noten. “Probeer het dan niet direct te vermijden. Kleine beetjes kunnen juist helpen om te zorgen dat je er minder snel en minder heftig op gaat reageren. Blijf de noten en zaden eten zodat je in ieder geval een zekere tolerantie blijft ontwikkelen.”
Zeg maar dag tegen koek en snoep, want ultrabewerkt voedsel blijkt erg schadelijk voor je gezondheid
Of je helemaal van hooikoorts af kunt komen? “Ja, dat kan”, vertelt de allergoloog. “Maar dat gebeurt lang niet altijd. Wat we wel zien is dat mensen door een behandeling beduidend minder last hebben. Daardoor wordt het leven in ieder geval veel prettiger. Want vaak hebben mensen last van deze klachten in de tijd dat het mooi weer is en ze veel buiten willen zijn. Daardoor sluiten ze zich op en vermijden allerlei buitenactiviteiten, en dat is zonde.”
Oude Elberink ziet dat bedrijven commercieel baat hebben bij de toename van hooikoortspatiënten. “Bedrijven proberen allerlei dingen te verkopen, zoals een stopcontact dat pollen op afstand houdt, of tape stripping om hooikoorts te voorkomen. Er zijn mensen die zeggen dat je honing moet eten omdat er stuifmeel inzit en je daarmee de klachten reduceert. In alles zit een kleine kern van waarheid, maar in honing zitten bijvoorbeeld veel te weinig pollen om effectief te zijn. En over tape stripping; ik heb nog niet één artikel gevonden dat laat zien dat het werkt en ik heb geen idee hoe het zou moeten werken. Misschien heeft het effect, maar wetenschappelijk is het niet bewezen.”
Er zijn allerlei onderzoeken bezig naar nieuwe, potentiële behandelingen. “Er wordt aan heel veel dingen gewerkt, met prachtige nieuwe ontwikkelingen, maar veel is nog niet beschikbaar voor de praktijk”, legt de allergoloog uit.
Ze vervolgt: “Daarnaast worden een aantal behandelingen die zeker werkzaam zijn voor hooikoorts nog als te duur beschouwd. Dat is het grote probleem. We hopen dat die snel goedkoper worden, zodat we die ook kunnen gaan gebruiken voor mensen met hooikoorts.”
Ook zijn er ontwikkelingen waarbij ziekenhuizen proberen meer pollentellers in Nederland te krijgen. “Zo kunnen mensen zich nog beter aanpassen aan de hoeveelheid pollen en hun medicatie daarvoor gebruiken. Maar het beste wat je voor nu kunt doen, is dagelijks medicatie gebruiken.”
Hatsjie! Hooikoortsalarm gaat weer af: dit kun je tegen je allergie doen
Disclaimer: ga niet zomaar experimenteren, maar doe dit in overleg met een gediplomeerd arts.
