Het klinkt als hocus pocus, maar toch heeft de kleur van je snot – groen, rood of zwart – je iets te vertellen. Snot hoort namelijk gewoon kleurloos te zijn.
Wat de verschillende kleuren jou kunnen vertellen? LINDA. vraagt het aan Ger Rijkers, immunoloog bij het St. Elisabeth ziekenhuis in Tilburg.
Laten we beginnen bij het begin. Wat is snot nou eigenlijk, en wat doet het? Rijkers legt uit. “Per dag maak je ongeveer anderhalve liter snot aan. Bijna alles daarvan slik je door. Het zit op je slijmvliezen, in dit geval je neus en keel. En niet zonder reden.”
“Ten eerste houdt al dat slijm je openingen vochtig. Je neus zou uitdrogen en scheuren, zonder. Daarnaast ademen we tienduizend liter buitenlucht in per dag. Zou dat rechtstreeks in je longen komen – zeker in de winter – dan is dat koud. Het slijm vertraagt de lucht, zodat het langer in je neus blijft en kan worden opgewarmd.”
En als laatste: je afweersysteem. “Zitten er tussen de ingeademde lucht virussen of bacteriën, dan blijven die in je slijmvlies hangen. Het slijm slik je vervolgens door, waarna het in je maag terechtkomt. Daar worden de meeste bacteriën gedood door maagzuur. Gebeurt dit niet – en blijven de virussen of bacteriën hangen in de ingeademde lucht – dan komen ze in je longen terecht. En daar kunnen ze een infectie veroorzaken.”
Kleurloos, wit, groen, rood, zwart of bruin: het kan allemaal. Maar laten we beginnen met rood. “Dat komt waarschijnlijk door een bloeding. Je neus bevat vele bloedvaatjes. Knappen deze – bijvoorbeeld door langdurig snuiten – dan kan je snot rood kleuren. Het is dan ook beter om je neus op te halen, per neusgat te snuiten of neusdruppels te gebruiken.”
Is de kleur van je snot bruin of zwart? Dan kan dit verschillende oorzaken hebben. “Heb je bloed in je neus gehad – en is dit opgedroogd – dan kan het bij het snuiten bruin kleuren. Maar ook zware rokers hebben vaak bruin snot. Heel zware rokers kunnen zwart snot hebben, door nicotine en teer. Dat hoopt zich namelijk niet alleen op in je longen, maar ook in je slijmvliezen.”
Hoesten en proesten: ouders met jonge kinderen vaker verkouden
Daarnaast kan zwart snot een teken zijn van luchtvervuiling. “Maar woon je niet in een vervuilde omgeving, en rook je niet, dan kun je met zwart snot het beste naar een huisarts gaan. Zeker wanneer het gepaard gaat met koorts: het kan namelijk ook een teken zijn van een schimmelinfectie.”
Zit je nu volop je neus te snuiten, en zie je dat je snot kleurloos is? Gefeliciteerd, dat is normaal. Ook wit slijm is nog geen reden tot paniek. “Het kan wit zijn, omdat je snot iets geconcentreerder is. Je neus houdt water vast wanneer je een ontsteking hebt in je neus. Daarom is het slijm ook vaak iets dikker. Wit snot zou dus een eerste teken kunnen zijn van een infectie.”
Maar wit snot is nog geen reden tot paniek. Geel of groen snot duidt wél op een aanwezige bacterie of virus. Al blijkt geel snot een fabel. “Er zijn mensen die simpelweg zeggen: geel is een virus, groen een bacterie. Maar geel is meestal lichtgroen – gezichtsbedrog – en zegt dus nog niks over de situatie.”
Groen is dus een teken van een aanwezige bacterie of virus. “De kleur wordt veroorzaakt door de cellen van jouw afweersysteem. Een speciale witte bloedcel, die zich in de neus bevindt. Ze eten en doden bacteriën, maar overlijden daarna zelf ook. Vervolgens komen alle eiwitten uit de witte bloedcel in je snot terecht, wat zorgt voor een groene kleur.”
“Heb je veel groen snot, dan werkt je afweersysteem goed. Het gevecht tegen de virussen of bacteriën is gaande. Dit duurt gemiddeld een week. Duurt het langer, dan kan het zijn dat je afweersysteem niet in staat is de virussen en bacteriën op te ruimen. Eén keer valt onder de categorie pech. Maar heb je – langdurig en om de haverklap – groen snot, dan kan het een teken zijn dat er iets niet helemaal goed is.”
Dit artikel verscheen eerder op LINDA.nl in oktober 2021.
Is iedereen plots verkouden of lijkt dat maar zo? Deze immunoloog legt uit
