Uit een hart-hoofd peiling van HeartLife Klinieken blijkt dat er onder vrouwen nog veel onwetendheid is over de impact van mentale klachten op de hartgezondheid. Chronische stress kan zelfs leiden tot stress-infarcten.
Ondanks dat bijna 90 procent van de respondenten aangeeft regelmatig stress te ervaren, is 56 procent zich niet bewust van de relatie tussen hart en hoofd.
Belangrijk dus, dat hier meer aandacht voor komt, vindt ook oprichtster van HeartLife Klinieken Janneke Wittekoek. Zij is cardioloog en heeft een bijzondere interesse in het vrouwenhart. In haar kliniek ziet ze duizenden vrouwen met onbegrepen hart- en vaatziekten. Ze heeft er haar missie van gemaakt om hierachter te komen met een sterke focus op preventie. “Preventie begint met kennis. Daarom doen we regelmatig dit soort peilingen. Hoe meer kennis, hoe beter we daarop kunnen inspelen”, vertelt ze aan LINDA.
Zo ook deze peiling. Dat zoveel vrouwen regelmatig stress ervaren zonder de gevolgen te kennen, vindt Wittekoek opvallend. “De invloed van stress op het vrouwenhart kan zo ernstig zijn, dat het stress-infarcten kan veroorzaken. Bij een stressinfarct is er een verkramping van de kleine en grote bloedvaten rond het hart, waardoor het hart zuurstoftekort krijgt en dat uit zich in klachten”, legt Wittekoek uit.
“Als vrouwen langdurig klachten ervaren zoals pijn op de borst of tussen de schouderbladen kan dat in enkele gevallen leiden tot hartschade. Het goede nieuws is dat dit nagenoeg nooit uitloopt op permanente schade.”
“Er zijn twee soorten stress-infarcten die we onderscheiden”, vervolgt Wittekoek. “Bij een type één infarct is er sprake van een acute verstopping in de grote kransslagaders, meestal door een dichtgeslibd bloedvat. Maar bij een type twee infarct speelt stress op een andere manier een rol: het is een zuurstoftekort dat ontstaat door een disbalans tussen wat het hart nodig heeft en wat het krijgt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door ernstige verkrampingen van de (kleine) bloedvaten van het hart.”
Stress-infarct treft vooral vrouwen: 'Blinde vlek in de zorg'
Ze benadrukt dat vrouwen vooral extra kwetsbaar kunnen zijn voor een type 2 hartinfarct door hun verhoogde gevoeligheid voor stress. Het gebroken-hart-syndroom, wat een ernstige vorm is van een stress-infarct, komt het meest voor bij vrouwen (90%). “Dit laat zien hoe belangrijk het is om stress serieus te nemen en tijdig in te grijpen.”
Ook een slecht slaapritme kan gevolgen hebben voor de hartgezondheid. “Slaap is de gouden draad tussen hoofd en hart”, legt Wittekoek uit. “Ons zenuwstelsel staat de hele dag aan en moet herstellen met slaap. Iedere keer als die slaap verstoord raakt, lever je in op je veerkracht. Je wordt bijvoorbeeld prikkelbaarder, emotioneler en uiteindelijk ook lichamelijk kwetsbaarder.”
Volgens Wittekoek merk je dat mentale effect van slecht slapen vrij snel, maar leidt het op termijn ook tot fysieke klachten. “Je pijngrens wordt lager, je bent gevoeliger voor geluid en fel licht, en zelfs kleine inspanningen kunnen sneller leiden tot hartkloppingen. Slaap is ontzettend belangrijk, omdat daar de grootste gezondheidswinst is te behalen.”
Een ander belangrijk aspect dat vaak gemist wordt, is ADHD bij vrouwen. “Als ADHD niet goed wordt gediagnosticeerd, kan dat bijdragen aan chronische stress”, zegt Wittekoek. “Vrouwen die deze aandoening hebben, ervaren vaak zoveel prikkels dat ze niet goed kunnen functioneren. Dit kan uiteindelijk leiden tot verkrampingen in de bloedvaten en hartklachten.”
Hanneke werd op haar 42e gediagnosticeerd met ADHD: 'Ik heb gehuild van opluchting'
“Er is duidelijk meer bewustwording nodig over hoe onze stressvolle omgeving bijdraagt aan hartproblemen”, voegt ze toe. “Het is belangrijk dat we als samenleving begrijpen hoe moderne stressfactoren invloed hebben op de gezondheid van ons hart, en vooral dat vrouwen zich meer bewust worden van de rol die hun geestelijke gezondheid speelt.”
Wittekoek benadrukt dat vrouwen vaak geneigd zijn om hun eigen ontspanning op de laatste plaats te zetten. “Er wordt vaak veel voor anderen gezorgd, maar de zorg voor zichzelf wordt uitgesteld”, zegt ze. “Het is belangrijk dat vrouwen leren om zichzelf belangrijker te maken. Dit begint vaak met het stellen van grenzen. Wat vaker nee en je rust nemen is essentieel voor het behouden van een gezonde mentale balans.”
Ze adviseert vrouwen om vaker te reflecteren op hun dagelijks leven: “Neem eens de tijd om stil te staan bij wat je echt gelukkig maakt. Vaak is het simpelweg een kwestie van tijd voor jezelf nemen, en dat kan in allerlei vormen. Misschien is het een wandeling, een boek lezen of gewoon even niets doen.”
“Je gezondheid is een prioriteit, en dat is een boodschap die ik iedere vrouw mee wil geven. Het is niet egoïstisch om voor jezelf te zorgen, het is noodzakelijk”, zegt Wittekoek. “Door regelmatig even tot rust te komen en stressvolle situaties niet te negeren, kun je veel hart- en vaatproblemen voorkomen.”
Vrouwenhart verdient meer aandacht: 'Vrouwen, houd je hart gezond'
