Niet meteen doorknippen, maar je baby na de geboorte verbonden laten aan navelstreng én placenta tot deze vanzelf loslaten. De lotusbevalling is zeker niet voor iedereen, maar lijkt de laatste jaren steeds vaker voor te komen.
Wat houdt het precies in? We vragen het verloskundige Simone Valk, hoogleraar verloskunde Martijn Oudijk van het Amsterdam UMC en Vrije Geboorte-auteur Anna Myrte Korteweg.
Een lotusbevalling is een vrij nieuw, westers ritueel waarbij ouders kiezen om de navelstreng niet direct door te knippen na de geboorte. De navelstreng en placenta blijven verbonden aan de baby tot ze zo zijn ingedroogd dat ze vanzelf loslaten. Meestal gebeurt dit twee tot zes dagen na de bevalling.
De placenta moet een paar uur uur uitlekken en wordt daarna ingesmeerd met een mengsel van zeezout en kruiden. Vervolgens wikkelt men het orgaan in hydrofiele doeken, waarna het in een bak (of stoffen zak) gelegd wordt. Dit proces wordt regelmatig herhaald om doorlekken en geurtjes te voorkomen.
In die periode is enige voorzichtigheid geboden. Omdat de navelstreng nog intact is heb je babykleding nodig die dat faciliteert, en iedere keer als je je baby wilt verplaatsen, moet de placenta ook mee. Dat is niet altijd even praktisch, al heeft het volgens verloskundige Simone Valk ook voordelen: “De kraamvisite vist je baby zo nét iets minder makkelijk uit de wieg.”
Anna Myrte Korteweg koos bij haar derde en vierde kind voor een lotusbevalling. “Het draagt eraan bij dat je die eerste dagen meer in bed doorbrengt, zodat je samen kunt cocoonen“, vertelt ze. “Het moeilijk verplaatsen was voor mij dus niet zo’n probleem. Wat wél onhandig is: die navelstreng droogt in en wordt keihard. Je moet ‘m meteen in een goede bocht neerleggen, anders steekt-ie recht omhoog. Al doende leert men, zullen we maar zeggen.”
Suzanne vindt bevallen niet pijnlijk: 'Ik zou het zo weer doen'
Ouders die voor een lotusbevalling kiezen doen dit vanuit de overtuiging dat hun kind zo een zachtere overgang van buik naar buitenwereld ervaart. De natuur zou zo zelf bepalen wanneer de baby klaar is om los te komen van de placenta.
Het langer laten doorlopen van bloedtoevoer is een tweede reden. Bij een bevalling blijft zo’n dertig procent van het bloed van de baby achter in de placenta. Na de geboorte kan de placenta dus nog enkele minuten bloed en voedingsstoffen aan de baby leveren, terwijl diens organen ‘opstarten’ en wennen aan de buitenwereld. Dat levert het kind dus een extra voorraadje aan zuurstof, ijzer en andere voedingsstoffen op.
Voorbeeld van een lotusbevalling (in bad):
Dit bericht op Instagram bekijken
Voor wie geen zin heeft in een zilte placenta-bak in de kinderwieg, maar de extra bloedtoevoer wel een prettig idee vindt, is er de halve lotusbevalling. Hierbij laat je de navelstreng uitkloppen tot de bloedtoevoer uit zichzelf stopt én de placenta geboren is. Daarna knip je de streng alsnog door, maar kun je zelf bepalen of je daar minuten of uren mee wacht.
Sowieso zijn verloskundige Valk en hoogleraar verloskunde Oudijk voorstander van iets langer wachten met afklemmen. “Vroeger was het credo ‘meteen doorknippen’, daar zijn we inmiddels wel op teruggekomen”, aldus Oudijk. “Tegenwoordig wachten we minimaal een minuut, zodat de hartlong circulatie op gang kan komen.”
In de meeste ziekenhuizen hanteert men tegenwoordig drie minuten minimale ‘wachttijd’. Valk voegt toe: “Het kan echt helemaal geen kwaad om wat langer te wachten met afnavelen, bijvoorbeeld tot de placenta geboren is. Als alles medisch goed gaat, doe ik dat vaak uit mezelf al. Ooit liep een gynaecoloog hoofdschuddend weg, die vond het maar raar. Maar ik vind het mooi om de familie langer te laten genieten van de momenten net na een bevalling.”
Geboortezorgsysteem moet op de schop: zo kan het óók gaan
Halve lotusbevallingen komen in Nederland al wat vaker voor, de hele zijn nog vrij zeldzaam. Valk is er de afgelopen veertig jaar zo’n vijf tegengekomen, Oudijk eentje. Ook op internationaal gebied zijn er nog weinig cijfers over bekend, al wordt er de laatste jaren meer onderzoek naar gedaan. “Het risico op infectie is iets wat we hierbij in de gaten moeten houden”, vertelt Oudijk.
“In de medische literatuur vond ik een onderzoek naar 13 lotusbevallingen, waarbij 4 baby’s achteraf last kregen van infecties. Het ging om ontstekingen van het navelweefsel, de plek waar bacteriën van de dode streng in aanraking komen met de baby.” Oudijk benadrukt dat dit niet meteen gevaarlijk hoeft te zijn. Antibiotica of het alsnog doorknippen van de navelstreng is vaak voldoende om de infectie te behandelen.
Daarnaast gaat dit om kleinschalige onderzoeken. “Eigenlijk wil je driehonderd lotusbevallingen volgen en dán kijken wat eruit komt”, vertelt de hoogleraar verloskunde. “Je moet ook rekening houden met publication bias: als arts publiceer je sneller een onderzoek als er een waarschuwing van uitgaat. Daardoor kan literatuur soms negatiever uitvallen dan de werkelijkheid.” Toch is Oudijk geen voorstander van de lotusbevalling: “Ik denk dat het, medisch gezien, geen voordelen heeft voor het kind. Wel een potentieel infectierisico.”
Valk zal een lotusbevalling nooit actief promoten, zegt ze, en ze verwacht dat vakgenoten vaak wel een wenkbrauw zullen optrekken als zo’n verzoek voorbij komt. Maar mócht iemand ernaar vragen, zal ze zo goed mogelijk assisteren. “Als zoiets een vrouw een betere geboorte ervaring bezorgt, maakt het dat ze de kraamtijd fijner beleeft”, aldus de verloskundige. “Welbevinden staat voorop.”
Oudijk sluit zich daarbij aan, al is hij iets voorzichtiger. “De vrouw heeft de lead, dus ik zal zeker ondersteunen als dit haar verzoek is. Maar medisch gezien lijkt het me niet heel verstandig. Ik zou vooral willen adviseren: denk goed na, wat zijn hier nou concreet de voordelen van? Doe je dit voor jezelf, of voor je kind?”
Korteweg is niet per se voor of tegen een lotusbevalling, maar wil zich vooral hardmaken voor een andere kijk op het geboorteproces. “Ik vind dat we doorgeslagen zijn, qua haast die er vaak mee gepaard gaat”, vertelt ze. “Het lijkt mij mooi als vrouwen meer tijd gaan nemen om bij te komen en te landen na een bevalling, samen met hun baby. Dat kan met een lotusbevalling, maar net zo goed zonder. Het gaat mij vooral om de realisatie dat je allerlei keuzes hebt, buiten de gebaande paden om.”
Ouders kunnen nu hun 'gekoelde' baby knuffelen na bevalling met zuurstofgebrek: 'Roze wolk'
