Eén op de vijf mensen heeft er last van: aften. Die gemene witte plekjes in de mond die ineens opspelen en hartstikke pijn kunnen doen.
Hoe voorkom je ze? En als je dan tóch bent getroffen door een aft, wat kun je dan het beste (niet) doen? Tamara de Weijer, huisarts en praktijkhouder in Nijkerk, geeft ons het verlossende antwoord.
Allereerst: wat is een aft precies? “Aften zijn grijswitte plekjes in de mond, vaak met een rode rand. Ze zitten op je lippen, op het tandvlees, in het gehemelte of in je wangen. Het is een beschadiging van je slijmvlies. 20 procent van de bevolking heeft er weleens last van, dus het komt superveel voor”, vertelt De Weijer. Voor wie denkt dat een pijnlijk bultje op de tong een aft is, heeft het mis. “Dat is vaak een cyste gevuld met vocht. Aften hebben een deukje.”
Ben je onder de 40 en heb je last van aften, dan hebben we goed nieuws: hoe ouder je wordt, hoe minder aften je gaat hebben. “Vanaf 40 jaar wordt het minder. Ik ben nu 41 jaar en ik merk het nu al.”
Waarom sommigen wel last hebben van aften en sommigen niet, is nog niet duidelijk. “Maar we weten wel dat ze gemakkelijker ontstaan bij mensen die op de wangen bijten. Ook krijgen mensen er meer last van als er bijvoorbeeld veranderingen in de hormonen zijn, zoals ongesteldheid of zwangerschap”, licht De Weijer toe.
“Ze ontstaan ook vaak bij stress, een lage weerstand of vitaminetekorten, zoals ijzer of B12. En aften kunnen opspelen bij gebruik van hele heftige pijnstillers. De medicijnen remmen de weerstand.” Heb jij er (vroeger) last van gehad en zie je dat jouw kinderen er nu ook mee kampen? Dat kan komen doordat aften erfelijk kunnen zijn. “We weten dat er een familiaire aanleg zit. Als mensen het in de familie hebben, is de kans groot dat jij het ook hebt.”
Ook goed om te weten: een aft is niet besmettelijk. “Mensen denken weleens dat het een soa is. Dat is het dus niet.”
Dag irritante schilfertjes: dit zijn de feiten en fabels over roos (en hoe je het behandelt)
Hoe voorkom je die vervelende plekjes? “Het is een open deur, maar het enige wat je echt kunt doen is goed voor jezelf zorgen. Gezond eten en goed slapen – waar je extra op moet letten als je stress hebt. Soms kan het komen door te hard tandenpoetsen, dus een goede tandenborstel en goed poetsen zijn ook belangrijk”, tipt De Weijer.
Mondgezondheid is überhaupt van groot belang, benadrukt De Weijer. “Bezoek minstens één keer per jaar de tandarts en de mondhygiënist.” Medicijnen ter voorkoming van aften zijn er niet. “Er is niet bewezen dat er medicijnen zijn die werken om ze tegen te gaan.”
Aften kunnen soms opspelen wanneer je het echt niet ziet aankomen. Als je toch zou willen weten waar het vandaan komt, houd dan een dagboek bij. “Zeker als je het vaker hebt, kun je met een dagboekje de oorzaak zien. Door bij te houden wat je eet en drinkt, hoe je hebt geslapen en wat je bezighoudt, kun je het achterhalen.”
Normaal gesproken gaan aften binnen twee weken weg, vertelt De Weijer. Kwestie van geduld dus. Wil je er toch sneller van afkomen en de pijn draaglijker maken? Doe dit dan vooral: “Vermijd pittig eten of eten met harde randjes, zoals toast. Zuur eten en drinken doet alleen maar meer pijn.” Dus voor degenen die dachten dat citroen- of sinaasappelsap helpt: nee. Stop daar maar mee. Dat is onnodig pijnlijk.
“Raak het daarnaast niet aan met je tong of vingers. Je moet het slijmvlies de kans geven om goed te herstellen. En wederom is goed poetsen en een goede tandenborstel belangrijk.” Heb je echt enorme pijn, dan kun je naar de apotheek. “Lidocaïne gel is een verdovingsgel. Daar gaat het niet sneller van weg, maar dan wordt het wel draaglijker”, vertelt De Weijer.
Blijft een aft langer dan twee weken en heb je echt heel vaak last van aften, ga dan even naar de dokter. “Het kan dan toch iets anders zijn, dus dan is het slim om even naar de huisarts te gaan.”
Dit zijn de feiten en fabels over de koortslip en het herpesvirus
