Veel vrouwen weten niet dat ze bij ontslag vaak recht hebben op een transitievergoeding. Zonde, want je laat simpelweg geld liggen. Bovendien kan het de opstap zijn naar een gesprek over een hogere vergoeding.
Omdat de transitievergoeding nog zo onbekend is, gaat LINDA. in gesprek met carrière- en salaris-onderhandelingsexpert Wies Bratby van Women in Negotiation.
We beginnen bij de basis: wat is een transitievergoeding precies, en wanneer heb je er recht op? Bratby legt uit: “Het gaat hier om een wettelijke vergoeding die je kunt krijgen bij ontslag of als je tijdelijk contract afloopt. In sommige gevallen heb je er ook recht op als je zelf ontslag neemt, namelijk wanneer je werkgever ernstig tekortschiet, zoals bij seksuele intimidatie of discriminatie. Dan kun je een beroep doen op de transitievergoeding en nog wat geld meekrijgen.
Tegelijkertijd moet je wel kunnen aantonen dat er sprake is van ernstig nalatig handelen. Dat bewijs moet je dus wel kunnen leveren, en dat kan natuurlijk lastig zijn. Maar je kunt de transitievergoeding dan wel gebruiken als opstap naar een gesprek.” Daarover zo meer.
Natuurlijk is het fijn dat er zo’n vergoeding bestaat, maar het is niet enorm. “Het gaat om ongeveer een derde van je bruto maandsalaris per dienstjaar, met een wettelijk maximum. Hierbij tellen vakantiegeld en soms ook bonussen mee, waardoor in sommige gevallen het totaalbedrag toch nog aardig kan oplopen.”
De werkgever moet die transitievergoeding betalen, maar je zou verwachten dat ze ook verplicht zijn om dit duidelijk te melden. “In de praktijk zie je echter vaak dat mensen op een nogal oneerlijke manier ontslagen worden. Ze worden binnengeroepen, krijgen te horen dat ze weg moeten, en ervaren druk om snel documenten te tekenen. Helaas is het niet ongebruikelijk dat werkgevers zich daarbij niet netjes aan de regels houden, waardoor werknemers niet altijd goed geïnformeerd zijn over hun rechten.
Bratby moedigt vooral vrouwen aan om het gesprek aan te gaan wanneer hun contract wordt beëindigd, of als ze in een onveilige situatie zitten en zich gedwongen voelen om ontslag te nemen. “Je moet het recht op die vergoeding zelf ter sprake brengen. Zeg tegen je werkgever dat het tijd is om rond de tafel te gaan zitten en sluit het netjes af. Zo kun je misschien tot een vaststellingsovereenkomst (VSO) komen. Laat weten: ‘Ik heb recht op een vergoeding. Laten we kijken hoe we dit regelen, zodat ik genoeg tijd heb om een nieuwe baan te vinden.'”
Volgens de expert zien mannen vaak wél kansen voor zichzelf in dit soort situaties. “Niet om te stigmatiseren, maar uit mijn ervaring blijkt dat mannen sneller zeggen: ‘We gaan niet door, laten we een VSO afspreken.’ Vrouwen, daarentegen, kijken eerder naar zichzelf en denken: het is beter als ik vertrek, het is mijn schuld. Voor veel vrouwen komt het niet eens op om dat gesprek aan te gaan.”
Hoe pak je het dan wel aan? Volgens Bratby is het belangrijk om toch dat gesprek aan te gaan, al kan dat voor vrouwen een flinke drempel zijn. Ze raadt aan om die drempel eerst schriftelijk te nemen: “Stuur een mail waarin je aangeeft dat je recht hebt op een vergoeding. Heb de ‘wild courage’ om op ‘send’ te drukken. Zo doorbreek je je initiële default om te denken: ‘Eng, dus ik doe het niet.'”
Vervolgens kun je op zoek gaan naar een advocaat, een deskundige, of neem wat tijd om grondig online onderzoek te doen – niet zomaar twintig minuten, maar geef jezelf echt de ruimte om goed geïnformeerd te zijn. Dus haal er een deskundige bij, zodat je ervoor zorgt dat je sterk tegenover je werkgever staat.”
Tot slot benadrukt ze dat het belangrijk is om ambitieus in je verwachtingen voor de onderhandeling te zijn, soms zelfs meer dan je advocaat. “Een advocaat zal misschien een of twee extra maanden salaris voor je regelen. Maar voor een significant hogere vergoeding heb je vaak meer tijd nodig om goed te onderhandelen. Zeker aan het einde van het jaar, wanneer vacatures schaarser zijn, is het prettig om extra financiële ademruimte te hebben. Zo voorkom je dat je uit noodzaak een baan moet aannemen waar je niet gelukkig van wordt.”
Oftewel samenvattend stelt Bratby het volgende: “Gebruik de transitievergoeding als opstap naar een goed gesprek, zodat je een VSO kunt regelen die veel gunstiger is en waarmee je een aanzienlijk hoger bedrag kunt krijgen.”
Op deze website van de Rijksoverheid vind je extra informatie.
Discriminatie bij sollicitatie: 40 procent van werkgevers nodigt 'te oude' kandidaten niet uit
