Ongewenste kinderloosheid kan veel verschillende oorzaken hebben, weet Frederike. Zelf is ze extreem bang om zwanger te worden. Ze vindt het moeilijk dat ze zo weinig mensen kent die weten wat tokofobie inhoudt.
“Mensen begrijpen vaak niet dat het geen eigen keuze is om niet zwanger te worden.”
“Mijn hele leven vond ik dingen al spannender dan mensen om me heen, maar rond mijn twintigste nam het mijn leven over”, vertelt Frederike aan LINDA. “Ik had heel veel paniekaanvallen, die uit het niets konden ontstaan en waar ik soms drie dagen van moest bijkomen. Ze waren zo heftig dat ik een angst voor die angst ontwikkelde. Ik vermeed alles wat zo’n aanval kon triggeren en kwam mijn huis bijna niet meer uit. Ik werd gediagnostiseerd met een gegeneraliseerde angststoornis.
Het heeft echt jaren geduurd, maar na heel veel gesprekken en verschillende therapiemethodes ben ik een stuk verder gekomen. Ik kan nu weer werken, durf verder van huis te gaan en heb eindelijk mijn leven weer een beetje terug. Op één groot onderdeel na: op dit moment leidt mijn angststoornis vooral tot een nog onvervulde kinderwens. Ik heb namelijk ook last van tokofobie, een term die maar weinig mensen kennen.”
“Ik grapte weleens: ‘Ik wacht wel tot mijn man zwanger kan worden’, maar mijn extreme angst voor een zwangerschap kwam pas echt opzetten toen ik een jaar of vier geleden serieus werd over mijn kinderwens. Ik merkte dat ik de stap niet durfde te zetten, dat er iets in de weg zat. Meerdere dingen, eigenlijk: angst voor bijeffecten, het verlies van controle over mijn lichaam. Word ik ontzettend misselijk, ga ik veel moeten overgeven? Hoe zullen de hormoonschommelingen zijn? Blijft de baby wel zitten of krijg ik een miskraam? Het is geen angst voor de bevalling, of voor het moederschap zelf: ik heb er alle vertrouwen in dat dát goedkomt. Het gaat bij mij echt om die negen maanden zwangerschap.
Als ik nu zwanger zou worden zou ik totaal in paniek raken. Ik denk oprecht dat het zou voelen alsof ik elk moment dood zou kunnen gaan. Stel: jij staat op het dak van een heel hoog gebouw. Dan zou je lichaam je ervan weerhouden om dichter bij de rand te gaan staan – je wilt tenslotte niet naar beneden storten. Dat doet mijn hoofd nu ook met mij: dat denkt dat het écht gevaarlijk is om zwanger te zijn, dus houdt het me tegen.
Babynieuws van anderen kan wel pijn doen. Ik gun het andere vrouwen oprecht, maar tegelijkertijd voelt het alsof ik wéér iemand verlies aan ‘het land van de moeders’. Het voelt alsof ik alleen achterblijf.”
Ongewenst kinderloos: 'Ik ga mezelf niet meer met een babyshower kwellen'
“De tegenstrijdigheid van heel graag een kind willen maar niet zwanger durven zijn is voor mij het meest confronterend. Ik weet hoe sterk en verlammend angst kan zijn, en tóch zeg ik vaak tegen mezelf: ‘Je wilt blijkbaar niet graag genoeg moeder worden, anders was je dit wel aangegaan.’ Ik ben ook bang dat anderen dat denken. Bij een fysiek medisch probleem – slecht zaad of te weinig goede eitjes – snappen mensen vaak wel dat je geen kinderen kunt krijgen. Dan is het een oorzaak buiten je eigen wil om. Bij ongewenste kinderloosheid door een mentaal probleem ligt dat toch anders.
Ik deel nu informatie via een aparte Instagram-pagina die volledig gaat over mijn angst voor en verlangen naar een kindje. Gelukkig krijg ik veel fijne reacties. Af en toe zit er zelfs iemand bij die hetzelfde ervaart. Het is prettig om contact te hebben te hebben met die mensen.
Soms vragen mensen zich af of ik ‘het niet zelf in stand houd door er zo veel mee bezig te zijn’. Dat vind ik pijnlijk, want dit is absoluut niet iets waar ik zelf voor kies. Natuurlijk is het moeilijk te begrijpen als je het zelf niet meemaakt, maar daarom deel ik mijn verhaal. Ik hoop dat mensen kunnen begrijpen dat deze angst echt mijn leven overneemt, maar dat ik daarnaast óók die sterke kinderwens heb. Die twee dingen kunnen, hoe moeilijk ook, naast elkaar bestaan.”
“Deze ongewenste kinderloosheid is een heel groot onderwerp in het leven van mij en mijn man. Hij heeft er vertrouwen in dat het goed komt en blijft benadrukken dat ik er nooit alleen voor zal staan tijdens een zwangerschap. Ik waardeer dat ontzettend, maar het is voor mij lastig om te geloven. Hetzelfde geldt voor vriendinnen die zeggen dat ze zich niet voor kunnen stellen dat het ons niet gaat lukken. Superlief, maar ik voel en zie die zekerheid niet.
Daarom ben ik continu bezig om de tokofobie onder controle te krijgen. We zijn net begonnen aan een traject met een doula die mij wil begeleiden in het pad naar een zwangerschap. Ik moet leren om die angst om controle over mijn lichaam te verliezen, te laten gaan. Dat wil ik echt van tevoren doen. Anders ben ik veel te bang dat ik toch mentaal vast kom te zitten in die negen maanden zwangerschap.
Ik heb inmiddels een vriendin gevonden die drie jaar met tokofobie te maken heeft gehad, maar nu wél moeder is geworden. Dat geeft hoop, maar tegelijkertijd denk ik: ik zal wel weer de uitzondering op de regel zijn. Het blijft een strijd, maar ik heb al heel veel overwonnen in de afgelopen jaren. Ik hoop zó dat ik over een paar jaar moeder mag zijn.”
Deze maand staat in het teken van mentale gezondheid. Je leest erover in LINDA.magazine en op LINDA.nl, én we maakten in samenwerking met Hanna Verboom de podcast Goed bij je hoofd. Daarin gaat ze in gesprek met onder anderen Joshua Nolet en Jet van Nieuwkerk over hun psychische variaties.
Volg LINDA. op Instagram om niets te missen en bestel het magazine via de knop hieronder.
Zwanger, maar bang om te baren? Dit moet je weten over bevalangst
