Miljoenen Oekraïners moesten dit jaar huis en haard achterlaten door de oorlog. Ellen Hell (33) is noodhulpcoördinator bij Plan International en regelt activiteiten voor vluchtelingenkinderen.
“Zo kunnen ze de oorlog heel even vergeten en ‘gewoon’ spelen.”
Sinds mid-oktober is Ellen in Boekarest om noodhulp te coördineren, veelal voor kinderen van basisschoolleeftijd. Eigenlijk zou ze dit in Kiev gaan doen, maar daar was het op dat moment te onveilig door luchtaanvallen en bombardementen. In de hoofdstad van Roemenië regelt ze nu verschillende soorten noodhulp, waaronder de zogenoemde life skills and play-activiteiten.
“De oorlog heeft enorme impact op het welzijn van kinderen en jongeren, dat zal voorlopig ook zo blijven”, licht ze toe. “Je ziet dat de kinderen die stress ervaren bijvoorbeeld niet meer praten, paniekaanvallen hebben of slecht slapen. Ze hebben routine nodig, een veilige omgeving waar ze weer even zichzelf kunnen zijn, om langdurig trauma te voorkomen. Dat proberen wij hen te bieden.”
Sander de Kramer bracht met stichting kachels naar Oekraïne: 'Het is echt horror daar'
Via Roemeense partnerorganisaties regelt Ellen ruimtes waar kinderen even kunnen spelen of creatief bezig kunnen zijn. Denk aan voetbal, knutselen, dansen of spelletjes spelen: een afleiding van de verschrikkingen die ze meemaakten tijdens het vluchten.
“Bij zo’n speelsessie is altijd een psycholoog aanwezig, die kijkt welke kinderen misschien méér hulp nodig hebben”, vertelt Ellen. “Die worden dan doorverwezen, voor een consult samen met hun ouders. Kinderen leren van de volwassenen om hen heen, dus om zich echt veilig te voelen is het belangrijk dat hun ouders ook geholpen worden, met bijvoorbeeld groepstherapie. Dan kunnen zij hun eigen kinderen ook beter ondersteunen.”
Speelsessie (Beeld: Plan International)
Naast speelactiviteiten en het uitdelen van geld en waardebonnen om de winterperiode goed door te komen, richt de noodhulp zich ook op onderwijs. Het Oekraïense onderwijs loopt online door, maar gevluchte kinderen hebben vaak geen plek om hun leeftijdsgenootjes te ontmoeten.
“Ze missen die sociale contacten heel erg”, aldus Ellen. “Een aantal Roemeense scholen heeft daarom geregeld dat deze kinderen in hun klaslokalen les kunnen krijgen. ’s Middags, als aanvulling op hun online lessen in de ochtend. Dat ze elkaar face to face kunnen zien, maakt voor hen al een enorm verschil.”
Op een van die scholen sprak Ellen ook een lerares, die in maart – samen met haar twee kinderen – vluchtte uit Odessa. Haar man bleef achter in Oekraïne, om op zee te werken. “Zij is nu dus al maanden alleen, en moet hun leven elders op zien te bouwen. Te midden van al die chaos moet zij haar man, en haar kinderen hun vader, missen. Dat heeft enorme impact op je leven, en tóch zet zij zich in voor al die andere kinderen. Dat vergt zo veel kracht, daar kun je alleen maar respect voor hebben.”
(Beeld: Plan International)
Hoe simpel het misschien ook lijkt, zo’n speelsessie of les in een klaslokaal; het effect hiervan op de kinderen is duidelijk zichtbaar. “Een van de psychologen vertelde me dat zij bij veel kinderen al verschil zag tussen sessie één en drie. Hun humeur was beter en ze gedroegen zich anders ten opzichte van andere kinderen. Opener. Ouders gaven aan dat hun kinderen beter sliepen en minder terneergeslagen waren.”
Dit gaat vooral om kinderen van basisschoolleeftijd, maar Plan International richt zich ook op de leeftijdsgroep daarboven: de adolescenten. “Deze groep wordt chronisch over het hoofd gezien als het gaat om humanitaire hulp in crisissituaties. Daarom proberen we júíst ook hen plekken te bieden waar ze samen kunnen komen om te koken, een film te kijken of Roemeense leeftijdsgenoten te ontmoeten. En we zien dat je met zoiets kleins al een heel groot verschil kunt maken. Daar doe je het voor.”
Dit gezin uit Oekraïne vertelt hun verhaal: 'Mijn dochter verloor haar benen'
