Je hebt twee soorten mensen. De groep die spoilers van tv-series angstvallig vermijdt én de groep die ze expres opzoekt. Zij spoelen bij elke nieuwe aflevering eerst even door naar het einde. Gewoon omdat het kan.
Waar komt die neiging vandaan? LINDA.nl vraagt het mediapsycholoog Bjarne Timonen.
Op de LINDA.nl-redactie loopt een collega rond die overduidelijk tot kamp twee behoort. Er is geen serie of boek waarbij zij niet eerst even doorspoelt of -bladert tot de climax. “Ik kan mijn nieuwsgierigheid gewoon slecht bedwingen”, vertelt ze. “Ik wil weten waar ik aan toe ben, waar de aflevering naartoe gaat. En dat doe ik bij alles. Het maakt niet uit of het reality-tv is of een dramaserie, ik spoil voordat ik kijk.”
Ellen, de redacteur van dit artikel, kan zich daar dan weer niets bij voorstellen. Spoilers halen voor haar de lol er volledig af. Ze vindt het heerlijk om (nog) niet te weten hoe iets afloopt, zodat alle opties nog open liggen. Flink gissen en dan kijken of je goed zit. Top.
Bingen versus wachten: hoe kijkgedrag jouw brein beïnvloedt
Mediapsycholoog Bjarne Timonen herkent die tweedeling en legt uit hoe de verschillende kijkpatronen werken. “De mensen die van tevoren het einde willen weten, zoeken vooral naar comfort en houvast. Ook in het echte leven”, aldus Timonen. “Dit zijn vaak iets luiere, passieve kijkers. Zij zijn vooral benieuwd naar hóe ze bij de climax komen. De weg ernaartoe is voor hen het meest interessant, ze zoeken vooral entertainment.”
In sommige gevallen leveren spoilers juist méér kijkplezier op, aldus Timonen. “Denk aan een horrorfilm. Je weet dan al wie doodgaat, maar hoe gaat dat gebeuren? Juist dat verwachtingspatroon kan extra suspense geven, je kijkt dan heel anders naar de opbouw.”
De andere groep – die dus spoilers ontwijkt – zoekt juist cognitieve uitdaging. “Zij benaderen een serie of spelprogramma als Wie is de Mol? op een totaal andere manier. Zij willen zelf puzzelen of iets voorspellen, en halen hun uitdaging juist uit dat proces.”
De mediapsycholoog denkt dat de behoefte aan spoilers ook verklaard kan worden door het enorme aanbod anno 2022. Je struikelt over de streamingservices en wordt aan alle kanten verleid om wéér aan iets nieuws te beginnen. “Ik kan me goed voorstellen dat je sneller wilt weten of iets de moeite waard is, en dus het een en ander wilt spoilen”, overpeinst Timonen.
“Er gaat natuurlijk veel tijd in zitten, als je alle series bij elkaar optelt. Het einde willen weten is van alle tijden, maar ik denk dat de behoefte aan spoilers en voorselectie wel wat groter is geworden.”
Samengevat: liefhebbers van spoilers zoeken dus houvast en comfort, een soort veilige voorspelbaarheid. Niet eens zo gek, als je beseft hoe de echte wereld om ons heen soms volledig geflipt lijkt. Spoil er dus maar lekker op los. Je hebt het verdiend.
Op het puntje van je stoel: deze films en series vol plottwists moét je zien
