Thrillerauteurs én geliefden Nicci Gerrard en Sean French leveren met Stemmen in het duister hun 26ste Nicci French-roman af. Hoe doen ze dat toch: samen schrijven? ‘Ik werk op zolder, Sean in de schuur.’
Het Britse schrijversduo verdeelt hun tijd over Londen en het Engelse platteland, maar hun thrillers zijn in Nederland verreweg het populairst.
De Nicci French-boeken worden inmiddels zelfs eerder gepubliceerd in het Nederlands dan in het Engels, en ook in het Ambassade Hotel aan de Amsterdamse Herengracht zijn Gerrard en French kind aan huis. Die laatste begint bij aankomst meteen over de traditionele indeling van het pand. “Het is echt een oud, Amsterdams huis met allemaal kleine, gekke trappetjes.” Gerrard: “Ook maken ze hier een hele goede droge martini die ik aanraad.”
Tijdens het gesprek met LINDA. wisselen de twee elkaar razendsnel af en vullen ze continu elkaars zinnen aan. Soms praten ze door elkaar of breken ze halverwege het antwoord van de ander in. Ja, dit zijn bestsellerauteurs – die ook los van elkaar publiceren – maar hier zit vooral een hecht koppel dat elkaar buitengewoon goed kent en duidelijk graag uitdaagt.
Gelukkig maar. Want de reden dat we bij elkaar zitten, is de publicatie van hun 26e boek onder de naam Nicci French: de samentrekking die hun beide namen samenvoegt als één. Zelf noemen ze het uitdrukkelijk een stem die op zichzelf staat: een pseudoniem dat weinig met hun individuele schrijfstijlen te maken heeft. Als jonge journalisten waren ze in eerste instantie vooral benieuwd of het zou lukken: samen een boek schrijven.
French: “Het voelt nog steeds of het eigenlijk niet zou moeten kunnen, want we zijn zulke verschillende mensen. Maar toen we met Nicci French begonnen, ontdekten we al snel dat we niet probeerden elkaar om te vormen naar onze eigen stijl. Via deze nieuwe stem voelden we ons vrij om op een andere manier te schrijven. En dat is altijd iets mysterieus gebleven.”
“Als dat niet was gebeurd, was er geen boek gekomen en was onze relatie voorbij”, vult Gerrard aan. “Echt: we zouden op dramatische wijze uit elkaar zijn gegaan. Als je me dertig jaar geleden had verteld dat een man mijn tekst zou wissen en herschrijven, was ik ontzet geweest. Maar het is geen machtsstrijd: we werken beiden in dienst van de stem van Nicci French.”
Lees hier alvast een hoofdstuk van 'Heeft iemand Charlotte Salter gezien?' door Nicci French
Hun thrillers beginnen niet met moord en doodslag, maar met een maatschappelijk probleem dat hen bezighoudt. Gerrard: “Al onze boeken beginnen met een gesprek dat niets met werk te maken heeft. Meestal over iets waar we ons zorgen over maken. Bij deze roman hadden we het over mensen die stemmen horen en hoe gewoon dat eigenlijk is. Toch ziet de samenleving het als een probleem: een ziekte. Mensen die het moeilijk vinden om feit en fantasie van elkaar te scheiden, krijgen meteen een label.”
French: “Ook bespreken we al jaren hoe zelfs sterke, krachtige vrouwen in controlerende relaties terecht kunnen komen. Eigenlijk is ieder onderwerp geschikt voor een thriller.”
In Stemmen in het duister is Nancy North herstellende van een psychose wanneer ze samen met haar partner Felix verhuist naar een mistroostig appartement. De nieuwe buren zijn opdringerig en vreemd, en Nancy voelt zich vanaf het begin niet op haar gemak. Als buurvrouw Kyra dood wordt aangetroffen, denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy heeft haar kort voor haar dood nog gezien en is overtuigd van kwade opzet. Geen van de buren gelooft haar, inclusief haar eigen partner. Ze wordt behandeld als een kwetsbaar kind dat tegen zichzelf in bescherming moet worden genomen.
“Nancy wordt omringd door mensen die haar op verschillende manieren pesten, al doen ze ondertussen net alsof ze haar proberen te helpen”, zegt French. Dat geldt ook voor Nancy’s partner Felix. Gerrard: “In negentiende eeuwse romans zie je vaak de echtgenoot als beschermende autoriteitsfiguur. In die tijd werd hij neergezet als een held, nu zou je hem eerder de schurk noemen. In ons boek gebruiken we het romantische idee van de beschermheer, maar laten we juist zien hoe dwingend dat kan zijn: een partner die continu denkt te weten wat het beste voor je is.”
French: “We begeven ons nu op gevaarlijk terrein, maar mensen vragen ons vaak of we weleens ruzie maken. En dit is ons grootste punt van conflict: wanneer ik denk iets beter te weten dan jij.”
Gerrard lacht: “Als Sean mijn arm probeert te pakken omdat hij denkt dat ik hulp nodig heb met oversteken… Dat accepteer ik niet.”
French: “Ik denk, eigenlijk… (Hij schudt zijn hoofd.) Ik ga het niet zeggen, want dan krijgen we ruzie.”
Gerrard: “Wat wil je zeggen? Ga vooral door.”
French: “Als Nicci zoiets zegt, denk ik altijd: als er ooit een vrachtwagen recht op haar afrijdt, en ik roep ‘Ga aan de kant!’ dan zal zij zeggen: ‘Hoe durf je mij te vertellen wat ik moet doen? ‘ Ze wordt nog liever overreden door een vrachtwagen dan dat een man iets voor haar bepaalt.”
Anna Drijver speelt in verfilming 'Het Geheugenspel' van Nicci French, dit zijn de eerste spannende (!) beelden
Voordat het schrijven begint, praten de twee eerst wekenlang over het plot en de personages. Gerrard: “Vervolgens gaan we allebei een andere kant op. Ik werk op zolder, Sean in de schuur. Heel stereotiep.”
Het resultaat is deze keer een thriller die voor vrouwen misschien wel de engste Nicci French ooit zal zijn. Niet alleen Nancy’s partner houdt haar klein – ook haar omgeving verklaart haar emotioneel instabiel en onbetrouwbaar. “Het is eng omdat bijna iedere vrouw dit wel herkent”, zegt Gerrard.
French: “Daarnaast zijn we zó slecht in mentale aandoeningen. Als iemand depressief of psychotisch is geweest, verliezen ze al in hun macht. Ineens worden ze behandeld als kinderen: ze worden niet geloofd, niet vertrouwd. Een van de redenen dat mensen niet graag toegeven dat ze aan een geestesziekte lijden, is omdat ze dan meteen aan een label vastzitten.”
Gerrard: “En dan is er ook nog het feit dat onze samenleving moeite heeft met ‘moeilijke vrouwen’. Tijdens de loopbaan van Nicci French zijn in onze boeken genoeg van dat soort vrouwen voorbijgekomen.”
“Ik denk dat we beiden geïnteresseerd zijn in het grijze gebied waarin het normale ineens angstaanjagend wordt”, zegt French. “In veel relaties zorgt de een voor de ander. Soms kan dat iets goeds zijn, maar het kan gemakkelijk overgaan in een situatie waarin de een de ander controleert.”
Gerrard: “We hadden het gisteren over Virginia Woolf. Ik dacht altijd dat ze gered was door haar knappe, zorgzame echtgenoot Leonard. Hij verzorgde haar tijdens haar vreselijke depressies. Maar de laatste tijd verschijnen er publicaties die een ander verhaal vertellen. Zo haalde Leonard haar weg uit Londen, waar ze dol op was, en nam hij haar mee naar het platteland. Hij zorgde ervoor dat ze maximaal twee uur per dag schreef, en besloot voor hen beiden dat ze geen kinderen namen omdat ze dat toch niet aankon. Daardoor dacht ik: misschien was hij tóch de controlerende echtgenoot.”
French: “Misschien, dat kun je natuurlijk nooit zeker weten. Maar we schrijven in ieder geval bewust niet over terroristen of seriemoordenaars, want wie kan er angstaanjagender zijn dan je eigen partner? We hebben allemaal geleerd dat we bang moeten zijn voor de vreemdeling met een mes. Maar de mensen die ons het meest beschadigen, zijn de mensen die van ons houden of hielden. En als je een vrouw bent en vermoord wordt, dan is de dader meestal je eigen partner. Zeker in Engeland.”
Waarom we blijven kijken naar de meest gruwelijke true crime series
Volgens Gerrard en French kan iedere plek of situatie een thriller worden. Zo ook een grimmig appartementencomplex in West Londen met wel héél aanwezige buren. In Stemmen in het duister laten ze het hoofdpersonage maar niet met rust, en steken ze om de haverklap hun hoofd om de deur. Gerrard: “Samenleven in een gemeenschap blijft een fragiele, ongeschreven overeenkomst. Je wil een vriendelijke omgang met je buren, en dat je elkaar kunt helpen als het nodig is. Maar je wil niet dat ze álles van je weten.”
“Dit boek zit vol dingen die leuk zouden moeten zijn, zoals buren die langskomen en kijken of alles goed met je gaat”, gaat French verder. “In werkelijkheid kan dat nogal opdringerig overkomen. Als schrijvers is het leuk om daarmee te spelen – dat je ineens rillingen krijgt van iets heel normaals.”
Inspiratie voor dit soort ‘alledaagse horror’ vinden ze in dat wat ze zelf meemaken. Of dat nu kleddernatte maanden op het modderige platteland zijn of juist een flat in een vervallen wijk in Londen. “Elke keer dat er iets vreselijks gebeurt, denken wij: dit kunnen we in een boek gebruiken”, zegt French. “Een verschrikkelijk feestje, bijvoorbeeld. Of een ontmoeting die net niet helemaal soepel verloopt.” Gerrard: “Allemaal fantastisch materiaal.”
Open relaties zijn net zo ingewikkeld als monogamie, laat Philip Huff zien: 'Aan pijn ontkom je niet'
Tijdens het gesprek blijven French en Gerrard terugkomen op het feit dat liefdesrelaties uitstekend materiaal zijn voor thrillers. French: “Tussen romantische komedies en thrillers ligt een dunne lijn. In romcoms wordt een man vaak verliefd op een vrouw en blíjft hij maar doorgaan, al zegt ze nee.”
Gerrard: “Hij staat met bloemen onder haar raam om 3 uur ’s nachts…”
French: “…Hij verschijnt op haar werk, zingt voor haar in publieke ruimtes. En meestal eindigt dat dan met een huwelijk.”
Gerrard: “Maar als de liefde niet wederzijds is… Dan sta je op het vliegveld omdat je aan hem probeert te ontsnappen. Tot hij daar ineens ook is.”
French: “Films vertellen ons de verkeerde dingen over relaties, bijvoorbeeld dat relaties beginnen met twee mensen die een hekel aan elkaar hebben. Maar op een gegeven moment raakt de vrouw dan toch aan hem aan gewend omdat hij maar niet ophoudt, en eindigen ze samen. Op een bepaalde manier proberen we die onwaarheden in ons werk te corrigeren.”
Hij haalt even adem. “Ik zit hier als man met twee vrouwen, dus houd me alsjeblieft tegen. Maar ik denk dat het schadelijk is dat sommige vrouwen bij een giftige man denken: ‘Ik ga daar een leuke man van maken.'”
Gerrard: “Dat is het redderssyndroom. Het is beangstigend hoeveel vrouwen verliefd worden op moordenaars die ter dood veroordeeld zijn in Amerika. Ze schrijven hen brieven omdat ze denken dat zij de ware liefde zijn die alles verandert. Eigenlijk is dat niet zo gek. Want we hebben tenslotte allemaal sprookjes en mythes over het ontmoeten van verschrikkelijke mannen.”
In hun boek Bezeten van mij valt het vrouwelijke hoofdpersonage voor een man die afschuwelijke geheimen blijkt te hebben. Gerrard: “Ze hadden daarvoor een onstuimige romance. We schreven over de aantrekkingskracht die vrouwen voelen voor het gevaar, de gekte. Toen kregen we veel berichten van vrouwen die a zeiden: ‘Dit is bij mij gebeurd, en het was verschrikkelijk’ óf b: ‘Waarom kon ze niet bij hem blijven?'”
French: “‘Ik heb altijd al zo’n relatie gewild.’ Eh ja, dat was niet het punt van het boek.”
Gerrard: “Er was zelfs een vrouw die haar partner verliet na het lezen van het boek, omdat ze dacht: ‘Dat is wat ik wil.'”
French: “Ze heeft het boek niet goed gelezen.”
Gerrard: “Zo blijkt maar weer hoe sterk deze patronen zijn.”
French: “We voelen ons aangetrokken tot gevaarlijke dingen. Het is één ding als je er graag boeken over leest of films over kijkt. Maar zoek geen ter dood veroordeelden op online. Dat is toch wel regel nummer één.”
‘Stemmen in het duister’ van Nicci French is nu verkrijgbaar.
Malou Holshuijsen en Roos Schlikker: 'Ook wij zijn onzekere, bange mensen'
