Josephine van der Erve (29), verslaggever bij omroep WNL, maakte de podcast De Jongen Zonder Gisteren. Hiervoor sprak ze met Jur Deitmers die na een hersenontsteking wakker werd zonder herinnering aan zijn leven ervoor. ‘Alles was gewist, hij herkende niemand meer.’
Voor de podcast praatte Josephine met Jur, zijn familie, vrienden en experts: “Hoe is het als je geen enkele herinnering meer hebt? Wie ben je dan?”
Als Jur 21 jaar is, op weg naar Mexico voor een springbreak, wordt hij niet lekker en vertoont hij verward gedrag. Het blijkt dat hij een hersenontsteking heeft. Jur vecht voor zijn leven en gedurende een paar dagen leeft zijn familie in angst of hij het wel zal redden. Als hij dan eenmaal wakker wordt, blijkt dat hij zijn familie niet herkent. Eerst denken ze nog dat het door vocht in zijn hersenen komt, maar gaandeweg komen ze erachter dat zijn hele geheugen gewist is.
Jur herkent niet alleen zijn familie niet meer, maar weet ook niet wat kerstmis is, heeft geen kennis van de Tweede Wereldoorlog en Sinterklaas is hem vreemd.’ Zijn moeder, Bernadette, zei in een eerder interview met LINDA.: “Hij is in een blanco, vreemde wereld gestapt. Je kent de taal wel, maar de gewoontes en de weg niet.”
Wel blijkt dat Jur nieuwe dingen kan onthouden. “We zagen dat er wel sprake van een spiergeheugen is. Zo pakte hij het fietsen en skiën snel weer op. En toen we Jur in het ziekenhuis achter een piano zette, wist hij nog wel een liedje te spelen namelijk: Comptine d’un autre été. Dat was heel bijzonder”, aldus zijn moeder.
Foto van Josephine samen met Jur achter de piano. Tekst loopt door onder de foto.
Josephine kent Jur uit haar studententijd, nog voordat hij een hersenontsteking krijgt. “We studeerden allebei in Rotterdam en stonden samen achter de bar. Dan ken je elkaar niet heel goed, maar je kent elkaar wel. Hij was een hele intelligente jongen, een studentikoos type.”
Door een relatie met een jongen die bij de broer van Jur in huis woont, staat Josephine er dichtbij als Jur ziek wordt. “Nick, zijn broer, vertelde het verhaal op het moment dat nog onzeker was of zijn geheugen weg zou blijven.” Josephine gaat bij Jur langs en later doen ze samen koffie. “Hij wilde met heel veel mensen koffie doen, om erachter te komen wie hij kende uit zijn verleden en wat voor band hij met die persoon had.”
Ook na het incident blijven Jur en Josephine contact houden. “Ik vond het zo’n fascinerende situatie. Je zag hem ontwikkelen tot een heel ander persoon dan voordat hij ziek werd. Zijn verhaal roept zoveel vragen op. Het gaat niet alleen over geheugenverlies, maar ook over identiteit en hoe die zich ontwikkelt. Hoe kan het dat hij voor zijn geheugenverlies een ander persoon was dan na zijn geheugenverlies? Wat kunnen we leren van iemand die alles vergeten is?”
Ikzelf kende een periode waarin ik me afvroeg wie ik was en alles daarin bracht me terug naar Jur. Zo zijn er herinneringen waar je kracht uit haalt: je eerste verliefdheid, verre reizen of waardevolle vriendschappen. Maar herinneringen kunnen ook pijn doen. Het is ook afwijzing, trauma of dood. Zelf heb ik na een relatiebreuk ervaren hoe mijn herinneringen mij kunnen belemmeren. Ik wilde ze uitwissen, zowel de mooie als de slechte. Maar Jur heeft die bagage niet; bij hem is alles weg. Dat maakt dat hij anders in het leven staat.”
Jur is enorm veranderd na zijn hersenontsteking, vertelt Josephine. “Hij is vriendelijker, aardiger, onbevangen en soms net zo puur als een kind. Hij stapt op iedereen af, of het nu de CEO is of niet; voor hem maakt dat geen verschil. Hij maakt geen onderscheid in status. Er zijn geen sociale regels, geen schaamte. Hij wil iedereen leren kennen en als hij iets wil weten, vraagt hij het gewoon. Voor hem is iedereen gelijk.”
Veel mensen vragen aan Josephine hoe het met Jur gaat. “Ze vinden het vreselijk voor hem. Maar voor Jur ligt dat anders. Hij heeft geen weet van het verleden, dus ook geen verdriet over wat hij niet heeft gekend. Voor zijn ouders is dat anders; zij moesten afscheid nemen van oude verwachtingen. Ze hadden een zoon die aan Harvard studeerde, ze hadden een ander leven voor hem gezien.”
In het eerder verschenen artikel beschrijft zijn moeder hoe dat voor haar is: “Ik dacht eerst dat rouw er alleen is als iemand overlijdt. Maar je hebt living loss en death loss. Wij moesten afscheid nemen van de verwachtingen die wij hadden. Het is afscheid nemen van hoe je had bedacht dat het leven zou zijn. Dat is absoluut rouw.”
Dat wil niet zeggen dat het nu niet goed gaat met Jur. Integendeel zelfs, vertelt Josephine. “Jur heeft inmiddels twee bachelors afgerond: economie en filosofie. En hij heeft zelfs zijn eigen stichting opgericht: ItsME.” Een stichting waarmee hij geld inzamelt om wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken in de strijd tegen meningitis en encefalitis.
De podcast De Jongen Zonder Gisteren bestaat uit vijf afleveringen, waarvoor Josephine gesprekken voert met Jur en verschillende mensen, waaronder experts op het gebied van psychologie, taal en neuroscience. Acht maanden lang werkte ze aan dit project, dat Josephine zelf initieerde en op poten zette. “Het is een verhaal dat heel dicht bij mij staat. Het gaat over de grote vragen van het leven, vragen die ik zelf ook heb”, zegt ze daarover.
De WNL-verslaggever krijgt veel positieve reacties op de podcast. “Het verhaal grijpt mensen aan. Het is intrigerend, vertelt levenslessen, is grappig en zet je aan het denken over wie je bent en hoe herinneringen je vormen tot de persoon nu. Het is niet zomaar een podcast; het zet aan tot meer. Mensen gaan erover praten en dat leidt tot een dieper gesprek.”
Alle podcast afleveringen zijn al sinds 8 april 2024 te beluisteren op de NPO Luister-app. En op de andere podcast apps, zoals Spotify, komt er elke week een nieuwe aflevering beschikbaar.
Dit bericht op Instagram bekijken
Bernadettes zoon had een hersenontsteking: 'Hij herkende ons niet meer'
