Emma de Thouars (36) en Lizzy van Hees (34) zijn beiden single en hartstikke gelukkig. Maar hoewel er de komende jaren alleen maar meer singles bij komen, is de wereld nog steeds ingesteld op koppels en gezinnen. Dat mag anders, beargumenteren ze in hun boek Single.
Van wonen tot ouderschap, van (solo)vakanties en daten tot zorgen over je oude dag: in hun nieuwe boek en podcast bespreken Emma en Lizzy alles wat een mens bezighoudt – maar dan vanuit het perspectief van de single.
Bijna een jaar geleden kondigden vriendinnen en singles Emma en Lizzy hun podcast Steeds meer singles aan. Het plan: in acht afleveringen uitzoeken waarom het aantal singles zo hard toeneemt en waar zij zoal tegenaan lopen. Inmiddels is het duo alweer toe aan aflevering 35 en zijn ze nog (lang) niet van plan te stoppen. “Ik had van tevoren niet verwacht dat er rondom single zijn zo snel een communitygevoel zou ontstaan”, zegt Lizzy, journalist en co-auteur van de twee Droom Groot-interviewbundels met Eva Jinek. Kookboekenschrijver Emma publiceerde onder andere de boeken Amazing Asia en Solo en deelt ook via social media alles over eten, koken en reizen.
In rap tempo is hun platform groter geworden dan de podcast alleen. Zo hebben ze in meerdere steden speciale WhatsApp-groepen opgericht voor singles, organiseren ze op Valentijnsdag een event in TivoliVredenburg en is er nu dus ook een boek. Hun succes geeft de urgentie van het onderwerp aan, zegt Lizzy. “Die appgroepen laten duidelijk zien dat mensen behoefte hebben aan meer single contact in hun omgeving, en we krijgen iedere week weer ontzettend veel mails binnen. Ik vind het fijn dat we dus niet alleen maar zelf aan het praten zijn; we worden continu gevoed door onze luisteraars.”
Emma verzamelde voor haar laatste kookboek Solo tips en recepten voor één persoon. Dat wakkerde hun eerste gesprekken over het single-leven aan. Emma: “Omdat ik al zo lang single ben, realiseer ik me niet altijd meer wat dat eigenlijk betekent. Natuurlijk weet ik dat alles ietsje duurder is, maar ik kan mijn huur betalen en ik heb een leuk leven. Pas toen ik met dat kookboek bezig was, besefte ik weer hoe duur en onhandig het kan zijn om voor één persoon boodschappen te doen. En dat is niet het enige: alles in onze samenleving is ingericht op koppels en gezinnen. Maar omdat single zijn vaak gezien wordt als een tussenstation wordt daar weinig aan gedaan.”
'By far de grootste aanname over singles: dat je continu op zoek bent naar de ware'
Of het nu vrouwenbladen, films of zelfhulpboeken zijn: wanneer het over singles gaat, gaat het meestal vooral over de zoektocht naar een romantische partner óf de super onafhankelijke single die niet aan de liefde moeten denken. Lizzy en Emma laten in hun boek een veel breder scala aan single-ervaringen zien, waarbij je niet (alleen) de happy single of eeuwige zoekende hoeft te zijn. Lizzy: “Als je meestal heel blij bent als single hoeft dat niet te betekenen dat je áltijd super vrijgevochten bent. En andersom.”
Onze samenleving en cultuur zijn (nog steeds) enorm gericht op koppels. Het boek bespreekt uitgebreid hoe de romantische liefde nog steeds als het allerhoogste goed wordt gezien: de ultieme (zo niet enige) happily ever after. Het is dus ook niet gek dat velen van ons dat nog steeds als het ideale plaatje zien. Lizzy: “Ik heb altijd opgepast, dus op mijn zestiende liep ik al met een kind op iedere heup door de stad. Ik dacht dan: als ik dertig ben, kun je me zo uittekenen. Tien jaar geleden is dat beeld pas een beetje uitgevaagd.”
“Ik ging studeren, kreeg mijn eerste baan en werd omringd door rolmodellen die me lieten zien dat je je leven ook op hele andere manieren kunt invullen. Een relatie en een gezin zijn niet het enige eindpunt: er zijn nog allerlei andere leuke tussenstops en eindbestemmingen. Door tijd met jezelf door te brengen, kom je erachter dat er veel meer dingen zijn in het leven die je gelukkig maken. Die relatie is echt niet het enige of hoogst haalbare.”
'Iedereen heeft alles volgepland tot vierde kerstdag, maar jij bent weer nergens welkom. Tja, single hè?'
Emma: “Ik ben hetero en dacht vroeger altijd dat ik met een man zou eindigen. Op mijn 22ste werd ik single na een relatie van twee jaar. Omdat ik geen kinderwens had, dacht ik: het is ook prima als ik op mijn veertigste pas iemand tegenkom. Maar de focus lag er toen dus nog wel op. Inmiddels sta ik nog wel open voor een relatie, maar is het ook niet per se iets wat ik nastreef. Het hoeft ook niet voor de rest van mijn leven te zijn. Ik kan een paar jaar met iemand samen zijn en daarna weer gelukkig alleen verder gaan. Of het gebeurt nooit, en dat zijn allemaal goede opties.”
In haar boek All The Single Ladies zegt de Amerikaanse journalist Rebecca Traister dat ze aan het einde van sprookjes altijd teleurgesteld was vanwege het lot van de heldinnen. Emma: “Die vrouwen waren allemaal leuke dingen aan het doen en hadden alle vrijheid. Tot ze ineens vooral iemands echtgenote werden. Het fijne aan single zijn is voor mij dat ik die vrijheid wel heb. Als ik nu een man en kind zou hebben, zou ik meer op een vast pad te zitten. Daar is niets mis mee, maar ik vind het lekker dat het niet zo is.”
“Ik heb vaak momenten dat ik besef: ik mag lekker alles zelf bepalen. Als ik daar zin in heb, eet ik vanavond drie supermarkttoetjes of dagenlang alleen maar tofu en broccoli om voor een reis te sparen. Dat geldt natuurlijk niet voor iedereen: veel mensen vinden het fijner om samen te beslissen.”
Lizzy: “Ik ben vaak helemaal niet zo happy single geweest, en daar moest ik dan alleen doorheen. Door echt even met dat ongemak of die eenzaamheid te blijven zitten, is mijn basis nu heel stabiel. Al is alles even helemaal kut, ik weet dat er een oplossing komt en dat ik op mezelf kan vertrouwen. Nee, ik kan helaas nog steeds geen lamp ophangen, maar ik kan wel goed voor mezelf zorgen – ook wanneer er onverwacht iets misgaat. Als ik me bijvoorbeeld niet prettig voel als ik alleen op reis ben, kan ik mezelf weer rustig krijgen. Ik ben daarin niet afhankelijk van een ander.”
'Mijn zoektocht naar een nieuwe liefde is niet alleen een tijdrovende, ook een bijzonder kostbare aangelegenheid'
‘Hoe kan het dat je nog single bent? Je bent zó leuk!’, ‘Je vindt echt wel iemand’, ‘Het komt wanneer je het niet verwacht’: iedereen die single is of het (voor langere tijd) geweest is, herkent deze vaak goed bedoelde opmerkingen wel. Allemaal veronderstellen ze hetzelfde: singles zitten in de wachtkamer voordat dat fantastische leven met een partner zich eindelijk aandient. Zelfs voor dolgelukkige singles kan het vertellen dat je vrijgezel bent soms als een soort ‘coming-out’ voelen, schrijven Lizzy en Emma.
Lizzy: “Ik herken dat gevoel in het daten, als ik weer moet zeggen dat ik nog nooit een relatie heb gehad. Ik ben dan toch bang dat de ander denkt dat er van alles mis met me is. Dat gevoel ontstaat denk ik ook door de voorbeelden die we van singles te zien krijgen. Wat staat er tegenover een happily ever after? Een gemene stiefmoeder, of een hele onhandige Bridget Jones.”
Emma: “Zelfs voor mij is het lang een ding geweest om tegen een nieuw persoon te moeten vertellen dat ik single ben. Ik dacht dan: ik moet wel een beetje glimlachen als ik het zeg. Als je kunt antwoorden dat je een relatie hebt, is een gesprek minder persoonlijk en comfortabeler. Hier heb je een foto, we hebben een kind, klaar. Maar bij een single komen er altijd vervolgvragen, waardoor ik toch ging nadenken: onderdruk ik inderdaad niet iets? En stel je voor dat je wél veel behoefte hebt aan een relatie, ga je dat dan aan een wildvreemde vertellen?”
Lizzy: “Het voelt alsof je moet verantwoorden waarom je single bent en tegelijkertijd moet laten zien dat je het helemaal niet erg vindt.”
Één van de grote thema’s van het boek is het belang van vriendschap. Deze relaties krijgen vaak veel minder aandacht dan de ‘allesomvattende’ romantische liefde. “We verwachten te weinig van vriendschappen”, zegt Emma, “en te veel van romantische relaties, waardoor alle focus daarop komt te liggen. Dat is zo zonde. Als je er minder instopt, krijg je er ook minder uit terwijl vriendschappen een hele steady vorm van liefde en community zijn.”
Vriendschappen hebben niet alleen een ondergeschikte rol in onze cultuur, maar ook in de manier waarop onze samenleving is ingericht. Bijvoorbeeld wanneer het over ons belastingstelsel gaat. Lizzy: “Ik vind het bizar dat mijn pensioen zou verdwijnen als ik nu zou omvallen. Als ik maar een maand een (geregistreerd) partner had gehad, zou hij het wel krijgen, maar ik mag het niet nalaten aan een vriendin die ik al dertig jaar heb. Dat vind ik zó onrechtvaardig.”
De ongelijke behandeling van singles zit hem vooral ook in de manier waarop singles worden aangesproken, benadrukt Lizzy. “Bijvoorbeeld door politici. Weet je nog wat Hugo de Jonge tijdens het woningprotest zei tegen een jonge vrouw die geen huis kon kopen? ‘Zoek maar een rijke vriend.’ En tijdens de vorige verkiezingen werden singles in geen enkel partijprogramma aangesproken, terwijl bijna 40 procent van de huishoudens alleenstaand is.”
Emma: “De overheid bepaalt de hiërarchie voor ons, en daarin staat het gezin bovenaan – terwijl dat bij heel veel mensen helemaal niet de situatie is. Als ik later mijn huis zou willen nalaten aan kinderen van vrienden van wie ik heel veel houd, moeten zij daar tussen de 30 tot 40 procent erfbelasting over betalen. Als fiscaal partner kun je ondertussen ruim 7 ton belastingvrij erven. Erfbelasting moeten we overigens gewoon betalen – dat is iets goeds – maar ze moeten het wel aanpassen naar de huidige situatie. Kom op.”
'Dat ik geen relatie heb en - hoe ondénkbaar - daar ook niet op zoek naar ben, is voor velen echt onbegrijpelijk'
Door de wooncrisis is een huis kopen voor veel singles onmogelijk, en ook een betaalbaar huurhuis is lastig te vinden. De omgeving wil dan nog weleens aandragen dat je maar met vrienden moet samenwonen of naar een woongroep moet kijken. Lizzy: “Het wordt toch al snel gezien als je eigen verantwoordelijkheid: had je maar niet single moeten zijn. In Scandinavische landen zijn nog meer singles dan hier. Daar wordt ook al veel meer gekeken naar hoe er anders gebouwd kan worden. Slimmer. Waar hebben singles behoefte aan? Willen ze bijvoorbeeld wel een keuken delen, maar geen badkamer? In Nederland gebeurt dat nog minder. Ook als je een huis wilt kopen met vrienden loop je hier tegen allerlei administratieve ellende aan.”
Emma: “Stellen hebben allemaal mijlpalen: samenwonen, trouwen, een kind. Voor singles is dat eigen huis een belangrijke stap naar volwassenheid en autonomie. Als mensen dan zeggen dat je ‘nog wel even kunt samenwonen met huisgenoten’ laat dat weer zien dat mensen singles niet als volwaardige volwassenen zien. Zeg je dat ook tegen iemand die 55 is en gescheiden? Wij draaien ook gewoon mee in de maatschappij en betalen belasting.”
Dat er wat betreft single-emancipatie nog genoeg te doen is, mag duidelijk zijn. Maar iedereen kan het leven voor hun eigen alleenstaande vrienden zelf al een stuk single-vriendelijker maken. Emma: “Communication is key, zeggen wij altijd. Weg met aannames. Ga er niet vanuit dat jouw single vrienden niet met jou de feestdagen willen vieren, of iedere vrijdag iets te doen hebben. Misschien willen ze wel gewoon bij jou op de bank zitten.”
Lizzy: “Vraag bij een bruiloft eens niet of iemand een partner heeft maar of ze iemand willen meenemen. En ga er ook niet vanuit dat singles alle tijd van de wereld hebben en zich altijd naar jouw gezinsagenda kunnen voegen.”
Uit verhalen van luisteraars blijkt dat onder niet-singles nog vaak wordt gedacht dat singles minder geld nodig hebben, terwijl hun vaste lasten gemiddeld hoger zijn. Emma: “Ook krijgen veel luisteraars te horen dat ze niet weten wat écht moe zijn is omdat ze geen kinderen hebben. Ja, nachten doorhalen is zwaar, maar singles zijn ook moe. Wij moeten alles zelf regelen en doen, moeten alles zelf betalen. Daar zitten uitdagingen in die anders zijn dan wat je tegenkomt in een relatie of in een gezin. Maar ze zijn er wel.”
Lizzy: “Een vriendin van mij vertelde laatst dat ze uit onze podcast een vliegticket had gesleept. Haar zussen hadden naar onze geld-aflevering geluisterd, en dachten: verrek, ze betaalt alle familiecadeautjes altijd in haar eentje. Daarom besloten ze haar ticket voor een familieweekend in Milaan te betalen. Dat is zo tof om te horen.”
‘Single’ van Emma de Thouars en Lizzy van Hees is nu verkrijgbaar. Op 14 februari organiseren ze ‘Steeds Meer Singles: Live’ in TivoliVredenburg in Utrecht.
Bewust alleenstaande moeder worden? 'Laat je niet weerhouden door de afwezigheid van een partner als je écht een kind wil'
