Vier neergeschoten mannen aantreffen, een overleden vrouw in haar bed vinden die verbrand is of een huis schoonmaken waar iemand weken dood heeft gelegen. Van agenten tot forensisch artsen: het is dagelijkse kost voor ze. Hoe is het voor de mensen in de witte pakken om dit werk te doen?
En welke plaats delict heeft een blijvende indruk achtergelaten? Dat vraagt schrijfster Linda Samplonius aan dertien professionals in haar boek Achter het afzetlint.
Op LINDA.premium lees je hier twee hoofdstukken uit het boek.
“De professionals op de plaatsen delict zijn gewone mensen: partners, ouders, grootouders misschien wel. Net als jij en ik. Het grote verschil is dat zij tijdens hun werk de gruwelijkste situaties onder ogen krijgen. En hoewel deze vakmensen wisten waar ze aan begonnen, is er altijd één plaats delict die hen bijblijft, die ze tot op de dag van vandaag nog altijd bezighoudt.
Bijvoorbeeld omdat de zaak na jaren nog steeds niet is opgelost, iets wat tgo-teamleider Ton overkwam. Hij is ervan overtuigd dat hij een dodelijke steekpartij heeft opgelost, maar wegens gebrek aan bewijs loopt de dader nog vrij rond. Dat wringt.
Soms kan een plaats delict jaren later nog een geur oproepen, zoals de Bijlmervliegramp voor oud-politiecommissaris Leen dat doet. ‘Met hem liep ik door de wijk waar een vrachtvliegtuig meer dan dertig jaar geleden neerstortte. Hij kan de rampplek nog precies voor zich halen. En de geur, die zou hij uit duizenden herkennen’, zo begint Samplonius haar boek.
Waarom we blijven kijken naar de meest gruwelijke true crime series
Ze schetst nog meer voorbeelden in de introductie van Achter het afzetlint. “Het zijn niet altijd de grote, landelijke opsporingszaken die de meeste impact maken. Forensisch arts Mascha had bijna een natuurlijke dood afgegeven bij een op het eerste oog alledaagse zaak: een oudere vrouw was in haar bed gestorven. Niet veel later bleek juist dit een moordzaak te zijn. Het riep bij de forensisch arts de vraag op hoeveel moorden ze per jaar missen.
Soms is afstand houden van een zaak niet mogelijk. Zoals voor Martin, bloedspoorpatroondeskundige bij het Nederlands Forensisch Instituut, die uren boven een doodgestoken baby hing terwijl hij zelf een zoontje had verloren. En Maaike, de brigadier die noodhulpdiensten rijdt, tot er iets verschrikkelijks gebeurde in het huis van haar ouders. Of Bert, een rechercheur die na een gruwelijke verkrachting twee jonge slachtoffers in huis nam, omdat er destijds geen enkele opvang voor hen was.”
“Ik wilde heel graag opschrijven hoe de mensen met de witte pakken thuiskomen van hun werk”, licht Samplonius toe. “Dit werk doen ze elke dag, maar soms kan een zaak ze net even meer van slag brengen. Ik wil laten zien dat het werk ze ook raakt. Mijn partner, met wie ik twintig jaar samen ben, is politieman. Als je zo lang met iemand samen bent, is het werk vervlochten met je leven.”
Een van de plaatsen delict die haar man altijd is bijgebleven was de suïcide van een 12-jarige jongen. “Hij had zich het leven benomen omdat hij zich geen raad meer wist met zijn gevoelens. Dat doet wat met je. Ik wil een inkijkje geven in het bestaan van iemand die dagelijks menselijk leed ziet.”
Ook is Samplonius gefascineerd door de reis die het lichaam maakt na een onnatuurlijk overlijden. “Weinig mensen weten wie er allemaal te maken krijgt met een lichaam. Dat vind ik interessant om te laten zien in Achter het afzetlint. De politie, brandweer, ambulancebroeders, forensisch arts zien allemaal een lichaam na onnatuurlijk overlijden – en dat is nog niet iedereen. Is het een onnatuurlijk overlijden door toedoen van een ander, dan kijkt de forensische opsporing mee.
Een lichaam mag daarnaast alleen vervoerd worden door een gespecialiseerde uitvaartverzorger. Ik ben daar langsgegaan en kende het beroep niet, maar nu weet ik: dit zijn de tough cookies van de maatschappij. Zij bikken lichamen van matrassen die er wekenlang hebben gelegen en halen lichamen van een spoor als iemand voor de trein is gesprongen.”
Peggy (36) is crime scene cleaner: 'Laatst lag iemand al vijf of zes weken dood op zijn bureau'
Uitvaartverzorger Dorus liet Samplonius zijn werk zien. “In het uitvaartcentrum liggen de lichamen niet achter deurtjes, zoals in ziekenhuizen, maar op stellingen. Ze liggen wel onder lakens, maar de hoofden niet. ‘Ik moet toch kunnen zien wie het is’, zei hij. Dat geeft aan hoe normaal het is voor hem. Hij vindt het mooi werk om iemand netjes en toonbaar te maken, zodat nabestaanden goed afscheid kunnen nemen. Dan ben je echt een held.”
Ook loopt Samplonius een dag met schoonmaker plaats delict Wendy mee. “We kwamen aan bij een huis waar een man tien dagen dood in zijn huis had gelegen voordat hij werd gevonden. Na het opruimen van het bloed, de lijkvocht en ontlasting snapte ik de schoonmakers. Je voelt je letterlijk lichter, maar met name kunnen de nabestaanden, als ze willen, erdoorheen lopen.”
Samplonius is door ieder verhaal geraakt, deelt ze. “Het ene verhaal was heel erg persoonlijk, zoals dat van Maaike, bij het andere verhaal was het werk totaal onbekend voor me, zoals bij Dorus. Maar bij alle sprekers reed ik erna in stilte weg.”
“En het mooie is: ze doen het allemaal voor de nabestaanden, hoorde ik van iedereen terug. Deze mensen zorgen dat de nabestaanden zoveel mogelijk antwoorden op hun vragen krijgen en afscheid kunnen nemen van hun overleden dierbare. Deze verhalen zijn zo belangrijk om gehoord te worden, omdat deze mensen de maatschappij draaiende houden. Als zij er niet zijn, wordt het – letterlijk – een puinhoop.”
Benieuwd naar Achter het afzetlint? Hier lees je twee hoofdstukken op LINDA.premium.
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar. Wil je zelf een training volgen om te oefenen met het openen van een gesprek? Doe dan de VraagMaar online suïcidepreventie training op www.113.nl.
Wendy Ras is schoonmaker van plaats delict: 'Zijn bloed had alle muren van de woonkamer roodgekleurd'
