Zoë’s verhaal begint, zoals zoveel verhalen van vrouwen in haar situatie, met wat leek op een normale relatie. “Het begon goed, maar langzaam maar zeker werd onze relatie steeds meer onder spanning gezet. Hij werd steeds meer controlerend, en ik raakte geïsoleerd van mijn vrienden en familie”, vertelt ze. “Het was pas na jaren dat het fysieke geweld begon. Wat begon als ruzies, veranderde al snel in geschreeuw, toen in duwen, en uiteindelijk in klappen en trappen. Het dieptepunt was toen hij een bloempot op mijn hoofd kapotsloeg.”

Maar weggaan is niet zo simpel als het lijkt. “Mensen vragen vaak: waarom ging je niet gewoon weg? Maar je voelt je gevangen, geïsoleerd en je denkt dat je niemand meer hebt. En soms zijn er ook goede momenten, dan hoop je dat het weer beter wordt. Daarnaast wil je dat je kinderen ook met hun vader opgroeien”, vertelt Zoë.

(Huiselijk) geweld neemt toe tijdens EK: 'Vrouwen zijn onveilig rond sporttoernooien'Lees ook

Het keerpunt

Het keerpunt kwam toen Zoë’s zus onverwachts op de stoep stond met een vragenlijst over huiselijk geweld. Haar zus had al vermoedens. “Er was geen twijfel mogelijk: ik moest daar weg. Maar het echte besef kwam toen mijn toenmalige schoonmoeder, zijn eigen moeder dus, me vroeg wat er aan de hand was. Ik vertelde het in een notendop. Ze zei: ‘Als dit nog een keer gebeurt, dan grijp ik in’. De volgende dag was het alweer raak.”

De situatie escaleerde snel. “Hij keek me aan met een blik die ik nog nooit had gezien. Zijn ogen waren leeg. Hij maakte een snijdende beweging langs zijn keel. Ik dacht: ik ben niet meer veilig. Met mijn zus had ik een codewoord afgesproken. Ik stuurde het haar direct. Zij schakelde mijn schoonmoeder in, en toen is alles in gang gezet.”

Voor dit incident plaatsvond, had Zoë al eerder geprobeerd aangifte te doen. “Ik ging naar het politiebureau, maar ik moest eerst een afspraak maken. Er gingen weer een paar dagen overheen, en in die tussentijd ga je nadenken. Je hoopt dat je gezin toch bij elkaar kan blijven, en de twijfel slaat weer toe. Uiteindelijk besloot ik om het niet te doen.”

Geweld tegen vrouwen: de cijfers in Nederland zijn om te huilenLees ook

Het beeld van de vrouwenopvang

Toch kwam Zoë uiteindelijk terecht bij Blijf Groep, de grootste vrouwenopvangorganisatie van Nederland. Daar woont ze nu samen met haar drie kinderen in een Oranje Huis, een onderdeel van Blijf Groep. “Ik had verwacht in een soort woongroep terecht te komen, waar je alles moet delen. Maar ik heb mijn eigen appartement met alles erop en eraan. Het enige wat ik deel, zijn de wasmachine en droger.”

Voor veel vrouwen zoals Zoë is de angst om gescheiden te worden van hun kinderen een belangrijke reden om niet weg te gaan. Zoë’s ex-partner had haar zo gemanipuleerd dat ze begon te geloven dat ze geen goede moeder was. “Hij zei altijd dat ik niet goed genoeg was en dat ik een slechte moeder was”, vertelt ze. “Op een gegeven moment ga je dat zelf ook geloven. Ik dacht dat de instanties dit ook zouden vinden en dat ik niet langer voor mijn kinderen zou mogen zorgen.”

Hendriks legt uit: “De Oranje Huizen zijn zo opgezet dat vrouwen en hun kinderen een eigen plek hebben. Wij bieden alle handvaten die iemand en diens kinderen nodig hebben. Denk aan praktische hulp, hulp voor de kinderen of psychische ondersteuning. Het is belangrijk dat vrouwen zich niet nóg meer gevangen voelen, maar juist het idee hebben dat zij hun eigen leven weer kunnen oppakken.”

App EviSafe signaleert huiselijk geweld: 'Je wordt gezien, ook als het achter de voordeur gebeurt'Lees ook

Rol van de omgeving

Zoë’s ervaring onderstreept het belang van steun vanuit de omgeving. “Als je iets vermoedt, ga dan het gesprek aan”, benadrukt Zoë. “De schaamte is vaak te groot om er zelf over te beginnen. Mijn familie heeft me nooit in de steek gelaten, ook al voelde ik me heel ver van hen verwijderd. Ze waren al die tijd al bezig met een oplossing.”

Hendriks voegt toe: “We moeten als maatschappij beter leren hoe we met dit probleem omgaan. Niet oordelen, maar luisteren. En ook aandacht besteden aan hoe we over relaties en rolpatronen denken. Conservatieve opvattingen over man/vrouwrollen dragen bij aan het probleem. Denk aan bijvoorbeeld influencers als Andrew Tate, die dit ouderwetse, ongeëmancipeerde beeld idealiseren. Wat ik ook wil benadrukken, is dat het in iedere laag van onze samenleving voorkomt.”

Openheid en zichtbaarheid

Blijf Groep zet zich in voor openheid en zichtbaarheid. “Vroeger waren opvanglocaties geheim, maar dat creëerde uiteindelijk een schijnveiligheid,” zegt Hendriks. “Nu zijn we zichtbaar, midden in de wijk. Huiselijk geweld is een maatschappelijk probleem, niet iets dat achter gesloten deuren moet blijven.”

De fototentoonstelling in De Hallen in Amsterdam is daar een onderdeel van. Deze tentoonstelling, die tot eind september gratis te bezoeken is, vertelt de verhalen van vrouwen zoals Zoë. “Bij het eerste fotobord dat we neerzetten, kwam er al iemand naar ons toe om hulp te vragen. Zij had hier namelijk ook mee te maken. Tegen de tijd dat we het vijfde fotobord ophingen, hadden al drie mensen ons benaderd. Dat is toch onthutsend? Het laat zien hoe groot de nood is, en hoe belangrijk het is dat we zichtbaar zijn”, vertelt Hendriks.

Wil je de fototentoonstelling bezoeken of meer weten over het werk van Blijf Groep? Tot eind september is de expositie gratis te zien in De Passage van De Hallen in Amsterdam.

Voel je je onveilig in je eigen huis of heb je het gevoel dat iemand in je omgeving in een onveilige situatie verkeert? Je kunt Veilig Thuis 24/7 bellen op 0800 2000 voor advies of om een melding te maken. Ook kun je hen anoniem chatten. Of ga naar opvangatlas.nl/huiselijk-geweld. Heb je te maken met direct gevaar, bel dan 112.

*Zoë vertelt haar verhaal anoniem. Haar echte naam is bij de redactie bekend.

Anita werd psychisch mishandeld: 'Je denkt bij alles dat het je eigen schuld is'Lees ook