Een sappige roddel is nooit weg. Velen lezen zelfs liever over de laatste ontwikkelingen binnen de familie Hazes dan over belangrijke politieke besluiten. Maar waarom roddelen we zo graag over bekende mensen?
Het is in ieder geval “volledig normaal menselijk gedrag”, vertelt socioloog Francesca Giardini van de Rijksuniversiteit Groningen aan LINDA.nl.
Roddelen – praten over iemand die er niet bij is – heeft een slecht imago, weet Giardini. Maar dat is niet (helemaal) terecht. Ze doet onderzoek naar de invloed van roddelen op individuen, groepen en gemeenschappen. Volgens de evolutionaire psychologie was roddelen voor de vroege mens al belangrijk om te overleven. “Destijds leefden mensen onder harde omstandigheden. Het was dus erg belangrijk om de laatste geruchten over iemand te kennen: wie vertoont onwenselijk gedrag? Als iemand niet functioneerde, kon dat het voortbestaan van de gemeenschap bedreigen.”
Uiteraard zijn we ook gewoon nieuwsgierig, zegt Giardini. “De definitie van roddelen is praten over een afwezige, derde partij. Dat doen we omdat we er plezier uithalen om nieuwe dingen over anderen te weten te komen.” Uit onderzoek blijkt dat de meeste roddels niet negatief zijn. “Vaak praten we over neutrale zaken, dat iemand een nieuwe baan of relatie heeft. Het gaat vooral om nieuwtjes die eigenlijk niet naar buiten mochten komen, of die je niet kan bespreken als de ander erbij is, zoals bijvoorbeeld een slechte kledingsmaak. Maar zelfs dan is het vaak niet boosaardig bedoeld.”
Het hoeft niet altijd te gaan over iemand die je persoonlijk kent. Ook in de middeleeuwen roddelden ze al over de minnaar van de koningin of de drankzucht van de lokale hertog. Mensen met een hoge status zijn altijd al een geliefd gespreksonderwerp geweest, zegt Giardini. “Vroeger was dat maar een hele kleine groep: het koninklijk huis en de aristocratie. Nu kunnen dat ook sporters, acteurs of modellen zijn. Zo lang ze uitzonderlijke levens leiden die totaal niet op de onze lijken, willen we daar alles over weten.”
Grote kans dat ook jij na al die lockdowns lijdt aan het 'hoofdpersoonsyndroom'
Hoewel je hen waarschijnlijk nooit zal ontmoeten, voelen beroemdheden vaak als bekenden. “Ze zijn fysiek ver van ons verwijderd en behoren niet tot ons netwerk”, vertelt Giardini. “Maar als ze heel zichtbaar zijn, in het nieuws of op social media, lijken ze toch dichtbij. Elke keer als je hen ziet, volgt een gevoel van herkenning en verbondenheid.” En vergeleken met praten over vrienden en collega’s, is roddelen over beroemdheden heel veilig. “Omdat je hen niet écht kent, hoef je ook niet bang te zijn dat ze erachter komen.”
Roddelen is voornamelijk een vorm van entertainment, zegt Giardini. Maar het kan wel degelijk nut hebben. Want als je hogerop wil klimmen, moet je natuurlijk wel begrijpen hoe die wereld werkt. Kennis over de elite kan zo ook macht zijn, zegt Giardini. “Het kan nuttig zijn om je te verdiepen in hoe machtige mensen denken en hoe zich gedragen. Je kunt hen dan imiteren.”
Dus dáárom krijgen we geen genoeg van Hollywoodstellen uit de '00's
Na het lezen van de laatste roddel over je favoriete BN’er, app je meteen je beste vriendin. Logisch, zegt Giardini. Want wanneer we over BN’ers praten, hebben we het vooral over onszelf. “Je kunt zo laten zien hoe je morele kompas is afgesteld. Dat kan zijn: deze beroemdheid heeft iets verschrikkelijks gedaan en dat zou ik nooit doen. Maar ook: zij zijn getrouwd op een fántastische locatie en dat wil ik ook wel. Door over beroemdheden te praten, laat je zien welke normen en waarden je er op na houdt.”
Roddelen brengt je zo dichterbij elkaar. “Roddelen in je eigen sociale groep werkt het beste, zoals op je werk of binnen je familie. Maar ook door over beroemdheden te praten, kun je snel een band smeden met iemand die je nog niet zo goed kent.” Roddels over Jennifer Lopez en Ben Affleck (en hun kersverse Vegas-huwelijk) zouden bijvoorbeeld kunnen leiden tot een persoonlijker gesprek over je eigen ex.
Bijna iedereen geniet weleens van een goed gerucht. Toch lopen de meeste mensen niet met een roddelblad onder de arm de stad door. Roddelen heeft nu eenmaal een slechte reputatie, zegt Giardini. “Dat zie je bijvoorbeeld terug in de Bijbel en de Koran. In de achttiende eeuw moesten roddelende Engelse vrouwen soms zelfs voor straf een ijzeren masker dragen.”
“Je kunt roddels daarnaast niet controleren. Als een gerucht eenmaal de wereld in is, dan is het bijna onmogelijk om mensen ervan te overtuigen dat het niet klopt.” Die ene beroemdheid die ooit in verband is gebracht met drugsgebruik komt daar waarschijnlijk nooit meer vanaf. “Vooral via social media kun je alles naar buiten brengen wat je wilt, en gaan verhalen een eigen leven leiden. Ook onjuiste roddels kunnen zo reputaties ruïneren.”
Zolang journalisten een gedragscode hanteren en alles verifiëren, kan roddelen volgens Giardini niet zo veel kwaad. “De behoefte om de levens van anderen te bespreken, is menselijk. Sommige beroemdheden hebben daar hun carrière omheen gebouwd, zoals bijvoorbeeld de Kardashians. Maar net als bij ‘gewone’ roddels, moeten de mensen die de geruchten de wereld in helpen hun morele kompas niet uit het oog verliezen.”
Bij machtige mensen zoals Harvey Weinstein en Elizabeth Holmes ziet Giardini zelfs dat een gebrek aan roddelen problematisch kan zijn. “Hoewel onverdiend, wisten zij zo lange tijd hun positieve reputatie te behouden.”
Zit je in een parasociale relatie met een beroemdheid? Waarschijnlijk wel
