Een flinke dosis zonlicht op je huid voelt misschien heerlijk, maar kan blijvende gevolgen hebben. Bijvoorbeeld in de vorm van pigmentvlekken, die ontstaan als de melanine productie in je lijf op hol is geslagen.
Wat veroorzaakt pigmentvlekken en hoe kom je ervan af?
Belangrijkste wapen in de strijd tegen dergelijke vlekken: smeren, smeren, smeren.
Bij de les
Eerst een snel lesje biologie: je hebt drie verschillende soorten huidcellen – keratinocyten, melanocyten en Langerhanscellen. Waar keratinocyten je opperhuid vormen en de Langerhanscellen een belangrijke rol spelen bij je immuunsysteem, is het de taak van melanocyten om je huid zelf gezond te houden. Dat doen ze door melanine te produceren, het pigment dat je huid – een piepklein beetje – beschermt tegen UV-straling. Wordt je huid aan UV-licht blootgesteld, dan absorbeert melanine de vrije radicalen en beperkt zo de schade. Het kleurtje dat je in de zon krijgt, laat dus feitelijk zien dat het beschermingsmechanisme van je huid in werking is gesteld en melanocyten proberen de beschadiging te herstellen.
Elk mens heeft overigens evenveel pigmentcellen, onafhankelijk van je huidskleur. Het grote verschil zit ‘m in de hoeveelheid melanine die deze cellen aanmaken. Kort gezegd: hoe donkerder je huid, hoe groter je melanineproductie. Een feit dat bij veel mensen nog onbekend is: in het onderzoek van LINDA. x NIVEA wist maar 14 procent van de respondenten dat huidskleur wordt bepaald door de activiteit van pigmenthoudende cellen, en dus niet door de hoeveelheid pigmentcellen zelf.
Dan liever rimpels
Een overdosis aan UV-straling kan je pigmentcellen ontregelen. Het gevolg: een ophoping van pigment. Die ophoping ziet eruit als een donkere plek op je huid en voilà, zo ontstaat dus een pigmentvlek. Slaan je melaninecelen helemaal op hol en ontstaan er heel veel pigmentvlekken op één plek, dan spreken we van hyperpigmentatie. En die vlekken laten je er ouder uitzien dan een rimpeltje hier of daar.
Alles wat je moet weten over zonbescherming
Voor elk type
Pigmentvlekken zijn misschien beter zichtbaar op een lichte of Aziatische huid, maar kunnen bij elk huidtype voorkomen. Slechts de oorzaak verschilt: waar een lichte huid sneller beschadigd raakt door de zon, krijgt een zwarte huid eerder pigmentvlekken na een wondje, pukkeltje of als gevolg van een ontsteking diep in de huid. Zo’n ontsteking kan bijvoorbeeld ontstaan door veelvuldig smeren van vaseline. Dat houdt de vaak droge donkere huid soepel, maar verstopt ook je talgklieren, met een ontsteking tot gevolg. De oplossing: regelmatig exfoliëren, het verwijderen van dode huidcellen van je huidoppervlak. Dat is trouwens een goed idee voor alle huidskleuren.
Blik op de toekomst
Wil je weten wat de toekomst gaat brengen op het gebied van pigmentvlekken die zijn veroorzaakt door de zon, dan kan je een zogenaamde Visia-huidanalyse laten doen. Met een speciale digitale camera worden dan foto’s van jouw huid gemaakt en vervolgens wordt in beeld gebracht welke pigmentvlekken er nog onzichtbaar, diep in je huid verscholen liggen. Zo’n analyse kan dus flink schrikken zijn, maar geeft je tegelijk de mogelijkheid alvast pro-actief aan de slag te gaan.
Vlek op vlek
De ene vlek is de andere niet, je hebt verschillende soorten. Zo zijn sproeten simpelweg pigmentvlekken die opkomen na blootstelling aan (zon)licht en in de winter weer verdwijnen. Naarmate je ouder wordt, kan je ook zogenaamde levervlekken krijgen op je huid. Deze grotere vlekken – officiële naam: lentigo – ontstaan doordat je lever na verloop van tijd slechter gaat functioneren. En dan is er ook nog Vitiligo: witte vlekken op je huid die ontstaan doordat het pigment juist is verdwenen. Een oorzaak voor de aandoening is nog onbekend, een effectieve behandeling helaas ook.
Even checken
Sommige pigmentvlekken liggen aan het huidoppervlak en kunnen met de juiste producten steeds verder worden vervaagd, anderen liggen dieper genesteld. Een laserbehandeling kan uitkomst bieden, maar is niet geschikt voor iedere huid. Bij een donkere huid is het risico op beschadigingen een stuk groter. En sommige vlekken weten zelfs de hitte van een laser, of de kracht van een medische peeling, te weerstaan.
Belangrijke tip: mocht je vlekken op je lijf spotten die van vorm of kleur veranderen of zich verdikken, meld je dan altijd bij de huisarts, want dat kan eventueel wijzen op huidkanker.
Masker af
Veel zwangere vrouwen zien er tijdens hun zwangerschap geweldig uit. Die zogenaamde zwangerschapsgloed is het gevolg van stijgende oestrogeen- en progesteronspiegels. Maar die toename aan hormonen kan, zeker in de lente en zomer, ook een vervelend bijeffect hebben: melasma, ook wel bekend als een ‘zwangerschapsmasker’. Er ontstaat dan vooral hyperpigmentatie op je bovenlip, voorhoofd en jukbeenderen. Vaak trekken de vlekken na een zwangerschap uiteindelijk weer weg, maar je kan de pech hebben dat ze gewoon blijven zitten. Smeer dus zeker dagelijks met een goede zonbescherming met spf 50.
Tip van de dermatoloog
Breng spf op je gezicht en decolleté aan met een foundationkwast, zodat je het egaal doet en zeker weet dat je overal geweest bent.
Deze rubriek wordt mede mogelijk gemaakt door NIVEA LUMINOUS 630.
Tekst: Karen van Ede
Karen van Ede
Karen van Ede is beautyjournalist sinds, nu ja, al jaren. Ze is auteur van het boek SKIN. Ze bekijkt de beautywereld niet door een roze, maar door een scherp afgestelde bril. Haar stokpaardje: minder kopen door betere keuzes.
