Wat ís jeuk?

Jeuk is een gevoel in de huid dat ervoor zorgt dat je wilt krabben of wrijven. Soms is de neiging om te krabben zó sterk dat je er bijna niet mee kunt stoppen. Ik moet dan altijd gelijk denken aan de tijd dat ik mijn co-schap dermatologie liep in het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam. Jeuk kan gekmakend zijn! Wat vond ik het aangrijpend om kindjes van top tot teen ingezalfd en in het verband te zien. Ze moesten zelfs speciale katoenen handschoentjes dragen (vooral in de nacht), zodat ze hun huid niet tot bloedens toe kapot konden krabben.

Waarom krabben we eigenlijk?

Het is bekend dat krabben huidklachten kan verergeren en dat krabben bij sommige aandoeningen zelfs een rol speelt in de ziekte zelf. Maar waarom doen we het dan automatisch? Waarom bestaat deze onweerstaanbare reflex in ons lichaam?

Uit een nieuw onderzoek uit Amerika blijkt dat krabben een belangrijke functie kan hebben. Krabben blijkt namelijk bij te dragen aan de afweer tegen schadelijke bacteriën. Krabben zorgt in de huid voor het vrijkomen van allerlei stofjes die de afweer als het ware verder op scherp zetten. Hierdoor kan de huid beter reageren op schadelijke indringers.

Waar de Amerikaanse onderzoekers ook nog achter kwamen: krabben kan de samenstelling van de huidbewoners gunstig beïnvloeden (het zogenaamde huidmicrobioom). Hierdoor krijgen sommige schadelijke bacteriën minder kans. Krabben is dus ook een natuurlijk verdedigingsmechanisme.

Hadden je ouders dan geen gelijk?

Ondanks deze voordelen hadden je ouders toch gelijk: krabben doet vaak meer kwaad dan goed. Door te krabben kan de huid beschadigen, waardoor bacteriën juist makkelijker binnenkomen. Bij eczeem en allergische huidreacties werkt dit averechts en kunnen klachten verergeren. Bovendien zorgt krabben ook voor het vrijkomen van stofjes in de huid die de jeukgevoelige zenuwen prikkelen en ontsteking geven. Het gevolg? Inderdaad, nog meer jeuk en een vicieuze cirkel van krabben en irritatie.

Wat kun je beter doen bij jeuk?

• Niet krabben – Hoe moeilijk ook, probeer je aandacht op iets anders te richten.
• Houd je nagels kort en schoon – Zo voorkom je dat je de huid openkrabt.
• Handschoentjes kunnen helpen, vooral ’s nachts.
• Houd de huid koel – Warmte verergert jeuk, terwijl koude kompressen verlichting kunnen geven.
• Hydrateer je huid – Gebruik een neutrale, vette crème zoals lanettecrème of een product met panthenol, shea butter of havermoutextract.
• Vermijd uitdrogende en irriterende ingrediënten – Dus geen alcohol of menthol (ook al zie je dit advies vaak langskomen) en geparfumeerde producten.
• Zinkzalf kan helpen – Zinkoxide werkt verkoelend en beschermend.
• Let op voeding – Bij sommige mensen verergeren tomaten, kiwi, koriander, kaneel en mango de jeuk.
• Vermijd stress – Stress kan jeuk verergeren, dus ontspanningsoefeningen kunnen helpen.

Specifieke behandelingen bij jeuk (afhankelijk van de oorzaak):

• Corticosteroïdencrème – Bij een allergische huidreactie kan een huisarts een ontstekingsremmende crème voorschrijven.
• Verdovende zalf met lidocaïne – Bij insectenbeten of waterpokken kan dit verlichting geven.
• Antihistaminica – Bij netelroos of allergische jeuk kunnen deze middelen helpen (overleg met een arts).
• Ontstekingsremmers – Bij chronische jeuk zonder huidafwijkingen wordt steeds vaker gekeken naar ontstekingsremmers in plaats van antihistaminica.

Meer lezen over eczeem, een jeukende of droge huid? Dat kan hier.

Last van rosacea? Deze behandeling kan zomaar dé oplossing zijnLees ook