Heb je nooit last gehad van jeugdpuistjes, krijg je acne voor volwassenen. Pukkels, puisten of rode bultjes: het kan – ook op oudere leeftijd – verschillende oorzaken hebben.
LINDA. praat hierover met Luus van Eck, huidtherapeut en bekend onder de naam Sproetonline.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.dossier Hormonen. Meer weten?
Denk je de ellende in je jeugd gehad te hebben, ontwikkelt je volwassen huid acne. Het kan voorkomen, maar dan niet meer onder de naam jeugdpuistjes. Krijg je last van acne na je 25ste, dan noem je dit acne tarda.
Het is niet alleen de naam waar het verschil ‘m in zit. “Jeugdpuistjes zie je vaak over het hele gezicht zitten, en bijvoorbeeld op de borst en rug. Bij acna tarda zit acne vooral aan de onderkant van het gezicht. Op de kin, de kaaklijn en in de hals. Dit is ook meteen een typisch kenmerk van hormonale acne. Wat volwassen acne – klinisch gezien – maar weinig mee-eters ziet.”
Daarnaast moet je het niet verwarren met rosacea: roodheid op de wangen, gecombineerd met pukkeltjes en puistjes. “We noemen dit ook wel rosacea acne. Hierbij staan vooral gesprongen vaatjes en diffuse roodheid op de voorgrond.”
Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit terecht: hoe komt dat?
Acne tarda – acne voor volwassenen – is een vorm van acne die zich plots kan ontwikkelen. Om het allemaal nog iets ingewikkelder te maken: dit kan verschillende oorzaken hebben.
“Vaak komt het door een verstoring van je hormonen. Je kunt namelijk gevoelig zijn voor het mannelijke hormoon levonorgestrel, vaak een trigger voor acne. Dit hormoon zit in de pil, maar ook in de hormoonspiraal. Heb je een spiraal laten zetten en last van plotselinge acne? Dan kan het binnen een half jaar ook vanzelf weer wegtrekken. Maar er zijn ook vrouwen die hier last van houden, en waarbij acne erger wordt vlak voor de menstruatie.”
Ook PCOS is een bekende trigger voor acne. “Dan zitten er meerdere vochtblaasjes in de eierstokken en kun je last krijgen van een verhoogde talgproductie, lagere stem en overbeharing. In dit geval is PCOS dan dus de onderliggende oorzaak van je plotselinge acne.”
Maandenlang niet ongesteld, puistjes en haar op je gezicht: dit is de hormonale aandoening PCOS
Niet alleen hormonen kunnen deze soort van acne triggeren. Het kan zijn dat er totaal iets anders aan de hand is. “Denk aan stress, wanneer je hier gevoelig voor bent. Heb je op je dertigste een drukke baan, waarbij je veel stress ervaart, dan kan het stresshormoon cortisol vrijkomen. Een trigger voor acne. Maar vaak had je hier dan ook tijdens je puberteit al last van, tijdens bijvoorbeeld een toetsweek.”
Roken, in de overgang komen of het gebruik van verkeerde cosmetica; allemaal triggers voor acne. “Als ik bijvoorbeeld zelf een product met parfum en alcohol gebruik, dan zit ik onder de bultjes. Hele vette, geparfumeerde, uitdrogende of irriterende producten: dat soort dingen werken niet mee.”
Deze 3 vrouwen zijn in de overgang én hebben pubers vol gierende hormonen thuis: 'Bloedirritant'
Heb jij last van plotselinge acne, dan is het volgens Van Eck belangrijk om eerst te onderzoeken waar dit door komt. “Had je voorheen nooit problemen, en speelt de acne op kort na het plaatsen van je spiraal, dan kan dit de boosdoener zijn. Wel kan dit een korte bijwerking zijn, dus kijk het altijd eerst even aan. Ben je net gewisseld van pil, dan kun je dus gevoelig zijn voor mannelijke hormonen.”
Gebruik je een nieuwe dagcrème of reiniger? Dan is het slim om deze een paar dagen te laten staan om te kijken of de acne weer afneemt. Van Eck: “Kies bij acne altijd voor een exfoliant met salicylzuur. Dit dringt je poriën binnen, lost talg op en werkt ontstekingsremmend. In veel gevallen krijg je acne met de juiste cosmeticaproducten aanzienlijk rustiger.” En de dagcrème? “Ga voor ontstekingsremmende middelen en antioxidanten zoals vitamine B3, vitamine C, allantoïne en zoethoutextract, dat werkt kalmerend.”
“Kom je net uit het zonnige buitenland en heb je last van acne? Ook irriterende zonnebrandcrèmes of overmatige blootstelling aan de zon kunnen namelijk zorgen voor acne. Dit noem je ook wel acne Mallorca. Geen reden tot paniek: in veel gevallen verdwijnt deze vorm van acne vanzelf.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.dossier Hormonen. Meer weten?
Paulines dochter heeft het Syndroom van Turner: 'Ze zei: 'Zijn er nog meer meisjes zoals ik?''
