Van 23 tot 27 september is het de Week Tegen Pesten. Een week waarin scholen en organisaties worden aangemoedigd extra aandacht te besteden aan het voorkomen en bestrijden van pesten. Iets wat tot op heden (helaas) nog erg nodig is.
LINDA. spreekt erover met Patricia Bolwerk, oprichtster van Stichting Stop Pesten Nu en met pedagoog, socioloog en schrijfster van het boek Alles over pesten Mieke van Stigt.
Een nieuw schooljaar betekent vaak een nieuwe klas met nieuwe klasgenoten. De eerste weken zijn daarin cruciaal. “In de eerste zes weken van het schooljaar wordt een groep gevormd. Ze noemen dit ook de gouden weken”, vertelt Bolwerk. Ze vervolgt: “Daar wordt de toon voor het hele schooljaar gezet. Daarom is het advies er gekomen de week tegen pesten in deze weken te doen, om het extra onder de aandacht te laten zijn.”
Ook Van Stigt erkent het belang van de eerste weken. “Een nieuw schooljaar is een kwetsbare tijd. De groep vormt zich, en dat is een heel belangrijk moment om alert te zijn, maar ook om een positieve groep te vormen.”
Bolwerk: “Scholen kunnen zelf invullen hoe ze de Week Tegen Pesten invullen. Er worden verschillende mogelijkheden aangeboden zoals lesmaterialen, handleidingen en online webinars voor docenten, activiteiten en meer. Zo kunnen scholen zelf kiezen waar ze het meest mee hebben en mijn hoop is dan ook dat ze daar de hele week mee aan de slag gaan.”
Toch gaat het verder dan die ene week. “Het is niet iets van één dag, of één week. Ik hoop dat ze er iets uithalen wat ze iedere week kunnen inzetten om het bespreekbaar te houden.” Ook Van Stigt vindt dat het verder gaat. “Het jammere van de Week Tegen Pesten is dat scholen even hun best doen, en daarna gaan ze over tot de orde van de dag.”
Ook de leraren spelen een belangrijke rol in de eerste weken. “In de eerste fase spreek je de normen met elkaar af. Als een groep verkeerd start, zie je vaak dat leerkrachten weinig of niets te zeggen hebben, maar de leerlingen de normen bepalen. Als je dan kijkt naar groepen waar het is misgelopen, is het zo moeilijk voor een leerkracht om daar weer tussen te komen”, vertelt Bolwerk. “Een leraar kan heel beslissend zijn”, aldus Van Stigt. “Niet elk vervelend gedrag is pesten, maar het is wel iets om alert op te zijn. Als vervelend gedrag niet gecorrigeerd wordt, kan het uitlopen op pestgedrag.”
Michelle (20) werd gepest op de middelbare school: 'De directeur lachte me uit'
“Geen enkele leerkracht vindt het leuk als er in zijn klas gepest wordt”, begint Bolwerk. “Maar als je tussen de 25 en 30 kinderen in je klas hebt, dan zie je gewoon niet alles. Bovendien zorgen pesters altijd dat het buiten het zicht van volwassenen is, dus het is een illusie om te denken dat je het ziet”, vervolgt ze. “Het is wel aan de school om veiligheid te creëren, dat gaat vooraf aan het pesten”, vindt Van Stigt. “Als je niets doet of je er niet mee bemoeit, dan zit je in het team van de pester.”
“De grootste mythe op het gebied van pesten is dat het gebrek aan weerbaarheid het probleem is, dat dat de oorzaak is van pesten. Er is altijd wel iemand het minst weerbaar, om welke reden dan ook, het zoeken naar deze persoon is het probleem. Het feit dat er gezocht wordt naar iemand die het mikpunt wordt van pesterijen, dat is de bron van pesten. Er is altijd wel iemand met rood haar, flaporen, of iemand die iets dikker is dan de ander. Er wordt dan vaak gezegd ‘ik word gepest omdat ik dik ben’, maar dat is niet waar. Je wordt gepest omdat iemand pest, die reden wordt erbij gezocht”, vertelt Van Stigt.
“Iedereen weet dat zomaar iemand schoppen niet normaal is. Dat iemand uitlachen om zijn naam, oren, haarkleur of huidskleur geen normaal gedrag is. Als je daar niet op gecorrigeerd wordt, krijg je niet de kans om je te rehabiliteren. De kans om te herstellen moet er ook zijn.”
Als ouder is het niet altijd makkelijk hoe je het best kan handelen in dit soort situaties, zeker niet als jouw kind de pester is. “Een heleboel ouders weten niet wat er op school gebeurt, of willen niet geloven dat hun kind pest. Dat is logisch, want school is een aparte sociale omgeving waarin iemand zich anders gedraagt, vaak uit overleving. Ook daar geldt dat je aangeeft dat bepaald gedrag niet acceptabel is, maar dat je ook begrijpt dat een kind vaak klem zit. Vaak hebben ze zelf problemen en daar wordt te weinig aandacht aan besteed”, zegt Van Stigt. “Het is niet zo dat als een kind pestgedrag laat zien, hij 24 uur per dag een pester is. Je moet goed letten op de non-verbale communicatie van je kind. Zie je dat hij stiller wordt, of juist een macho houding krijgt. Let op de signalen en praat erover.”
Fiens dochter wordt gepest, en niet zo'n beetje ook: 'Er zijn appgroepen gemaakt met haar naam als titel'
Maar wat als jouw kind juist gepest wordt? Zowel Bolwerk als Van Stigt hebben hier beiden één duidelijk advies voor: luister naar je kind. “Om te beginnen is het belangrijk dat je echt luistert. Probeer om je helemaal af te sluiten van je eigen emotie, wat ontzettend moeilijk is, want je hart breekt. Dat mag je voor jezelf zeker beseffen, maar probeer dat zo min mogelijk aan je kind te laten merken”, vertelt Bolwerk. Van Stigt: “Ga niet meteen naar school met opgestroopte mouwen, maar luister eerst en overleg met je kind. Vraag door en kijk samen naar de volgende stap.”
Beiden geven ze nog een laatste raad. Bolwerk: “Als je kind gepest wordt, hou niet op tot het stopt. Jij bent er om te zorgen dat jouw kind veilig is en jouw kind heeft daar net zoveel recht op als ieder ander.” Van Stigt: “Steun je kind. Spreek uit dat niemand dit op geen enkele manier verdient. Niemand verdient het om gepest te worden. En overleg met je kind wat de volgende stap is, ga niet zomaar iets doen. Het is belangrijk dat je kind de regie weer terugkrijgt, want pesters pakken de regie van ze af.”
Zowel Mirelle als haar dochter werden gepest: 'Je eigen kind is zoveel erger'
