Als journaliste Alja Bakker haar zoontje smeekt zijn pizza op te eten, beseft ze dat er iets dramatisch mis is. ‘Ik, de woke millennial, voer mijn kinderen hotdogs, ijsjes, muffins en appelsap.’
In 2021 schreef ze erover voor LINDA.loves: ‘Het lijkt wel of onze vrije dagen één grote strooptocht naar snacks zijn. Wat bezielt ons in vredesnaam?’
Toen mijn jongste zusje kleuter was, kwam haar vriendinnetje bij ons eten. Het meisje stond binnen ons gezin bekend als verwend. Zo hoefde ze nooit groenten te eten en kreeg ze in plaats van brood pannenkoeken mee naar school. Die bewuste avond vroegen wij plagerig aan het vriendinnetje wat haar lievelingsgroente was. “Worstjes”, antwoordde het arme kind, waarna wij gillend van plezier over tafel rolden. Wat een grap, een kind dat het verschil niet weet tussen een worst en een wortel. Dat gingen wij later heel anders doen met onze kinderen…
De onheilspellende drie puntjes in de vorige zin staan er niet voor niets: ergens is het met mijn dochter (7) en zoon (3) namelijk de verkeerde kant op gegaan. Zo hoorde ik mezelf gister smekend (niet dreigend, maar smekend) tegen mijn jongste zeggen: “Schatje, als je je pizza niet opeet, krijg je geen toetje.” Als je je pizza niet opeet, krijg je geen toetje? Ik deed als kind een moord voor een pizza. Als ik die ene keer per jaar een pizza voor mijn neus had, wás dat het toetje. Wij aten vroeger überhaupt zelden een toetje. En áls er een toetje was, was dat yoghurt met muesli. Geen knapperige met stukjes banaan en chocola, maar van die gezondheidsvlokken zonder toegevoegde suikers. Voorverpakte chocolademousse, Danoontjes, Viennetta en hopjesvla – ik kon er slechts van dromen.
Ik kom dan ook uit een nogal biologisch-dynamisch nest. Mijn ouders vonden dat we de echte, pure smaken van alle soorten groenten en fruit moesten leren kennen. Mijn moeder kocht dan ook alles bij de natuurvoedingswinkel, waar het assortiment vroeger vooral uitblonk in droog en hard. Wij aten donkerbruin desembrood, dat we baksteenbrood noemden. Gierst. Rode bieten. Pastinaak. Schorseneer. Rammenas. Die laatste drie zijn geen verzonnen woorden, maar vergeten groenten. Rammenas bijvoorbeeld is een enorme zwarte radijs, die we in dunne plakken op geroosterd baksteenbrood aten, met boter eronder en een beetje zout erop.
Cola, koek en chocola hadden we niet in huis en bij wijze van snoep kregen we soms zoethout. Zoethout is een houten stokje dat in de verte zoet smaakt als je erop kauwt. Met de splinters tussen mijn tanden liep ik urenlang aan dat houtje te knabbelen, op zoek naar een sensatie die in de buurt kwam bij het eten van snoep. Die sensatie bleef uit.
Limonade, vruchtenyoghurt, kokosbrood, sandwichspread, witbrood, ontbijtkoek, Liga en kaassaus – mijn moeder schaarde het allemaal onder de noemer spekkie voor het bekkie. “Ooh,” antwoordde ze smalend, als ik vroeg of ze alsjeblieft eens witbrood met chocopasta wilde kopen, “spekkie voor het bekkie, dát is wat jij wilt, haha!” Ja echt, ze lachte me gewoon uit, zo van: sukkeltje, denk je nou echt dat ik jou iets te eten ga geven dat soepel naar binnen glijdt? Kauwen zul je, werken voor je voer.
Tegenwoordig krijgen kinderen bijna alleen nog maar ‘spekkie voor het bekkie’ voorgeschoteld. Zoek op Instagram de tag #schoollunchbox er maar eens bij. Een kleine waarschuwing: van wat je hier ziet, krijg je zin om ouders en influencers heel hard te slaan. Zij (die blijkbaar heel veel tijd en geld hebben) geven hun kinderen geen gewone lunchtrommels meer mee naar school, maar stijlvolle bakjes gevuld met plakjes komkommer, kaaskoekjes, cashewnoten, knijpfruit, stukjes ananas, mini-worstenbroodjes, rozijnen en appelpartjes, besprenkeld met kaneel. Waar zijn de bruine boterhammen met kaas en komkommer gebleven? De hele bananen, ongeschilde appels, rauwkost, hardgekookte eieren en lekkende bekers karnemelk die wij mee naar school kregen?
Bentobox-moeder Victoria maakt extravagante kinderlunches: 'Extra keukenkast voor gekocht'
Aan de lunchtrommelhype doe ik niet mee, maar ik ben wel degelijk de controle kwijt over wat ik mijn kinderen te eten geef. Aan de ene kant hanteer ik thuis een verantwoord dieet: weinig vlees en zuivel, af en toe vis (geen tonijn),veel groenten, pasta en zilvervliesrijst. Mijn kinderen eten drie keer per dag een gezonde maaltijd en weten het verschil tussen een worst en een wortel. Aan de andere kant stop ik ze willens en wetens, en tot mijn eigen verbazing, aan de lopende band snacks toe. Ik, de woke millennial die elke handeling in haar leven op een ethisch weegschaaltje legt, voer mijn kinderen pannenkoeken, hotdogs, ijsjes, bananencake, croissants, muffins, kibbeling en appelsap.
Neem de pannenkoek. Waar mijn broers, zussen en ik vroeger eerst tien kilometer door de duinen moesten wandelen voor we ook maar in aanmerking kwamen voor een pannenkoek, beginnen mijn man en ik onze wandeling met een pannenkoek. Waarom?
Omdat we er in het ochtendgewoel drie uur over doen om met het hele gezin de deur uit te komen en daarom honger hebben. In plaats van thuis boterhammen te smeren voor onderweg, eten we liever een pannenkoek. Zo gaat het niet alleen als we een duinwandeling maken, maar ook als we naar de speeltuin gaan (ijs), naar het bos (hotdogs) of een stukje gaan fietsen (broodje garnalenkroket). Het lijkt wel of onze vrije dagen één grote strooptocht naar snacks zijn. Dat bij elke activiteit een consumptie hoort. Wat bezielt me in vredesnaam?
Ik vraag het Jaap Seidell, hoogleraar voeding en gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Onze leefomgeving stimuleert consumptie”, aldus Seidell. “Bij elk bos zit een café, in elk park een koffietent. Ouders voeden minder autoritair op, ze vinden het moeilijk om nee te zeggen.Ze willen hun spaarzame vrije tijd met de kinderen niet besteden aan ruziën over ijs. Ze willen ze lekker een beetje verwennen.”
Misschien naïef, want ik schijf dit artikel natuurlijk niet voor niks, maar eerlijk gezegd dacht ik dat meneer Seidell me gerust zou stellen. Iets zou zeggen in de trant van ‘meid, doe niet zo moeilijk, zolang je kinderen elke dag volkorenbrood en iets groens eten, zit je goed’. Ikzelf heb immers uitzonderlijk vergelijkingsmateriaal, met mijn gierst, bieten en zoethout. Elk eetpatroon dat je daarmee vergelijkt, lijkt al snel een poel van verderf en suiker. Maar nu wordt me duidelijk dat niet alleen mijn eigen kinderen, maar een hele generatie minder gezond eet dan hun ouders vroeger. Hoe kan dat? Want man, wat doen wij ouders ons stinkende best met onze vleesvervangers, havermelk en zogenaamd gezonde en peperdure groentechips van Marqt met een q.
Jaap Seidell: “Het zou onterecht zijn de verantwoordelijkheid alleen bij de ouders te leggen. Het aanbod ongezonde snacks als mueslirepen en fruitdrankjes is nu eenmaal groot en voorzien van misleidende verpakkingen, waarop ze worden aangeprezen als ‘verantwoord tussendoortje’. Veel ouders hebben geen idee wat hun kinderen binnenkrijgen. Ze denken: ik kook toch gezond, wat maakt zo’n cupcake tussendoor nou uit? Ze realiseren zich niet dat hun kinderen niet alleen thuis maar ook buitenshuis snacken.”
“Alles wordt tegenwoordig gevierd met snoep: een speelafspraak, bezoekje aan opa en oma, verjaardagen op school en crèche. Vervolgens heeft het kind, na al die tussendoortjes, geen trek tijdens de avondmaaltijd, eet het nauwelijks en krijgt het te weinig vitamines, mineralen en vezels binnen. En veel te veel suiker. Daarnaast gaan we ook nog eens veel vaker uit eten dan vroeger en zijn vaste klant bij thuisbezorgd.nl, waar we maaltijden bestellen die veel vet, suiker en zout bevatten.”
Onderzoek wijst uit: kinderen die gezond lunchen en dagelijks bewegen, gaan beter rekenen
Breek me de bek niet open. Wij gingen vroeger één keer per jaar uit eten en wel bij pizzeria Ziani in Den Haag. Dat etentje was mijn culinaire hoogtepunt van het jaar. Klooien en klieren aan tafel was er niet bij, we waren veel te druk bezig met genieten van dit restaurantbezoek waarbij we ook nog eens een glas cola kregen (!) én een kleurplaat. Ik bestelde de quattro stagioni met paprika, champignons, ham en salami. Een hele pizza kregen mijn broers, zussen en ik niet op, we vouwden de overgebleven punt zorgvuldig in een servetje, waarna we het pakketje als een kostbare schat naar huis droegen.
Fast forward naar mijn eigen gezin in 2021. We bestellen één, twee keer per week Japans, Italiaans of Thais. Het ene na het andere loempiaatje met chilisaus glijdt moeiteloos naar binnen, net als california rolls, ramen en sashimi. Aan de ene kant is dat natuurlijk geinig – het is altijd genieten je kinderen avontuurlijk te zien eten. Aan de andere kant realiseer ik me dat dit vaak vette happen zijn én erger ik me eraan dat die dure gerechten nauwelijks indruk maken op dochter en zoon. Een overheerlijke sushiroll is bij ons thuis net zo ingeburgerd als pasta en wordt achteloos terzijde geschoven als ze liever willen spelen.
Ik schaam me dood als ik dit gedrag bij mijn kinderen bespeur. Mijn dochter bijvoorbeeld eet geen croissants meer. Waarom? “Omdat ik die nu echt te vaak gegeten heb, mam.” We hebben haar blijkbaar iets te vaak meegenomen naar het café voor een babyccino en croissantje. Best wel gênant. Als hoogleraar Seidell ook nog waarschuwt voor allerlei ernstige aandoeningen op latere leeftijd, gaat bij mij het licht uit. Overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten – godsamme, wat nu? De borrelplank met kaas de deur uit? Nooit meer ijs, chips en sushi?
Is je kind een kieskeurige eter? Dat zit deels in de genen, maar dít kun je ertegen doen
Ik vrees dat er maar één ding op zit: mijn ouders bellen. Misschien dat zij als voorvechters van een gezond dieet iets zinnigs in te brengen hebben. Mijn vader neemt op. “Pff, da’s toch niet zo ingewikkeld?” zegt hij, als ik de kwestie voorleg. “Een luxeleventje met uitsluitend lekker eten? Onzin! Weet je wat goed is voor kinderen? Af en toe honger hebben.” Dan zegt hij ineens: “Jij snoepte vroeger ook, hoor.”
Echt niet. “Echt wel! Jij mocht een puddingbroodje als je meeging naar de bakker. En weet je nog dat opa altijd een zak gomballen meenam? Die vrat jij in een middag leeg. En met jou is het toch ook goed gekomen. Althans, voor zover wij weten. Je moet het zo zien: oké, je kinderen snacken te veel en daar ga je iets aan doen. Een gewaarschuwd mens telt immers voor twee. Maar je bent in elk geval bewust bezig met wat ze binnenkrijgen en geloof mij nou maar, dat is het halve werk.”
De nieuwste LINDA.loves is helemaal in de decembersferen en ligt nu in de winkels. Kruip er zelf mee op de bank of doe ‘m cadeau onder de boom.
Waarom wil mijn kind niets eten? Dit is de reden volgens recent onderzoek
