Kinderen – maar ook volwassenen – spenderen vaak veel tijd aan sociale media. Door een algoritme zie je al snel meer beelden van wat je net had opgezocht. Maar wat als je merkt dat jouw kind alsmaar verontrustende video’s ziet?
Alexander Jansen, communicatiemanager bij TikTok en Peter Nikken, lector Jeugd & Media bij hogeschool Windesheim vertellen aan LINDA. wat je als ouders kunt doen in zulke situaties.
Nikken, die onderzoek doet naar het mediagebruik van kinderen en jongeren in de gedigitaliseerde samenleving en naar de rol van ouders en beroepskrachten, vertelt hoe een algoritme werkt. “De socialemediaplatforms, met name TikTok en Instagram, kijken naar wat jij opzoekt, hoelang je naar de filmpjes kijkt en of je ze doorstuurt. Die gegevens worden bijgehouden en daar maken ze een profiel van. Zoek je poezen op, dan krijg je meer video’s met poezen te zien. Als je berichtjes bekijkt of doorstuurt die iets met negatieve gevoelens te maken hebben, heb je een grotere kans om meer van dat soort filmpjes te zien te krijgen.”
Volgens Nikken kunnen daar consequenties aan vastzitten. “Je kan blijven zitten in een bubbel, waardoor je eigenlijk steeds hetzelfde type informatie voor je krijgt met een bepaald gedachtegoed. De mensen die dat ook denken of interessant vinden, zijn dan de mensen waaraan je verbonden bent. De kans dat je niet buiten de bubbel gaat kijken, wordt steeds groter. Alles wat het systeem voor jou bedenkt, is de onlinewereld waarin je leeft. Zit iemand niet lekker in z’n vel, dan kunnen sociale media een uitweg zijn, maar die kunnen het ook verergeren.”
Voor ouders kan het lastig zijn in de gaten te houden wat kinderen allemaal te zien krijgen op sociale media. Vang je op dat jouw kind alsmaar verontrustende video’s ziet? Daar heeft Nikken adviezen voor. “Het is heel belangrijk voor alle ouders van jongeren dat je je interesseert in wat zij doen op sociale media. Vraag waarom ze dat interessant vinden en ga vanuit die betrokkenheid het gesprek aan. Goed luisteren, en vraag wat het hen oplevert. Als er dingen tussen zitten die negatief zijn, ben je daar dan bewust van. Vraag wat er speelt waardoor jouw kind dit opzoekt. Misschien speelt er iets buiten de deur, zoals op school. Er kunnen allerlei oorzaken zijn dat ze niet goed in hun vel zitten.”
Jansen, communicatiemanager bij TikTok, tipt: “Ga met je kinderen tiktokken. Kijk met ze mee, doe het samen en vraag ernaar. Zorg dat je het samen leuk hebt. TikTok heeft ook een aantal functies waardoor jij kan zien wat je kind ziet. Zo heb je de Family Pairing-optie. Met onze gezinskoppelingfuncties kunnen ouders hun TikTok-account koppelen aan dat van hun tiener om verschillende content-, privacy- en welzijnsinstellingen aan te passen. Je hoeft zo niet over de schouder mee te kijken, maar je kan wel van een afstand meekijken.”
Wanneer mag je kind op sociale media? 'Geef duidelijke grenzen mee'
Het is daarbij wel van belang dat je niet te controlerend bent, zeggen zowel Jansen als Nikken. “Ga alleen meekijken met toestemming van de jongeren. Je blijft verantwoordelijk voor wat jouw kinderen onder de 18 jaar doen, maar dat moet niet een vorm zijn dat je gaat spioneren en jouw kind zich daardoor niet vertrouwd voelt. Dan heb je de kans dat het kind nog meer stiekeme dingen gaat doen. Ernaar vragen, ze laten vertellen en ze dingen laten zien zonder het direct te veroordelen is veel belangrijker”, zegt Nikken.
Jansen: “Verzorgers worden aangemoedigd de Family Pairing-functies met hun tieners te bespreken en uit te leggen waarom ze ervoor kiezen om ze in te schakelen.”
Nikken is geen voorstander van ‘zomaar de boel verbieden’. “Zeggen dat sociale media per definitie slecht zijn, werkt niet. Het gebruik van de smartphone verbieden is geen handige aanpak, jongeren voelen zich dan niet gehoord. De iPhone moeten inleveren, zouden jongeren niet leuk vinden. Het is natuurlijk een mogelijkheid, maar dat moet je goed overwegen, het liefst in overleg met de kinderen. De smartphone is zo belangrijk, ook voor volwassenen. Kijk dus ook naar je eigen gedrag. Als je tegen je kind zegt dat-ie meer huiswerk moet maken of vrienden zien, en je zit zelf de hele tijd te scrollen, dan geeft dat twee boodschappen af.”
Maak je je als ouders echt zorgen en wil je dat je kind andere content ziet? “Dat kun je in het gesprek proberen aan te kaarten. Als jongeren al heel ver in zo’n algoritme zitten en die gevoelens van depressiviteit ervaren, is het belangrijk dat je daar professionele steun bij gaat zoeken, zoals de huisarts of de ggz.”
Jansen vertelt hoe ze op TikTok controles uitvoeren. “We houden beelden met depressieve en suïcidale gedachtes in de gaten. Een systeem haalt elementen uit de filmpjes. Als het algoritme detecteert dat daar potentieel gevaar in zit, dan gaat het naar een apart team om geflagde content te controleren. Dat doen we ook als het op een andere manier gevaarlijk of gewelddadig is. Dan kunnen we contact opnemen met instanties, zoals 113 Zelfmoordpreventie, die kijken dan of het zorgwekkend is.”
Nikken tipt tot slot dat je het best zo snel mogelijk gesprekken kan voeren over socialemediagebruik. “Als je op jonge leeftijd daarmee begint, direct als ze rond de 9 of 10 jaar oud zijn, dan wennen kinderen eraan. Geef je het gevoel dat je samen grenzen hebt gesteld en het samen in de gaten houdt, dan voelen kinderen zich gesteund. Zo voorkom je problemen in de toekomst.”
Zo ga je als ouder van jonge kinderen om met oorlogsbeelden op sociale media
