Begrip

“Laat ik beginnen bij het feit dat gehoord worden het allerbelangrijkste is. Wanneer je emotioneel ontregeld bent, wil je vooral jouw verhaal kunnen delen. Je moet een gulden middenweg vinden tussen meejammeren en rationaliseren. Ga niet te snel naar de oplossing zoeken voor iemand. Zeg gewoon dat je het ontzettend kut vindt voor diegene”, stelt Brouwer.

Nu we niet kunnen knuffelen, komt het dubbel zo hard neer op communicatie. Maar net als mét fysiek contact, is het ook zónder helemaal prima om niet te weten wat je moet zeggen. “Het is logisch dat je ongemak voelt en niet weet wat je moet zeggen. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik hoor je verhaal, en ik weet gewoon niet wat ik moet zeggen’. Uit jouw ongemak. Daar is niks mis mee, en dan zeg je nooit iets verkeerds. Zolang je maar begrip toont. Uit dat je diegene graag wilt vastpakken, en het rot vindt dat dat niet kan.”

Lees ook
Je geliefde een burn-out? ‘Durf grapjes te maken, anders valt er niks meer te lachen’

Luisteren

Wat je volgens Brouwer zeker moet laten, is de gevoelens van de ander ‘uitspreken’. “Niet invullen hoe iemand met verdriet zich moet voelen. En vul het niet gelijk in met eigen ervaringen. Luister om te luisteren, niet om te reageren. Als iemand zegt dat hij moe is, hoeft hij niet te horen dat jij net zo moe bent of nog vermoeider. Nee, het gaat om degene met verdriet.”

Ga ook niet superpositief doen, drukt Brouwer ons op het hart. “Die ‘toxic positivity’ is rete-irritant. Als iemand heel blij gaat doen denk je ook, ga jij maar even ontzettend genieten in je eentje en flikker een eind op. Je kunt uiten dat je zeker weet dat het uiteindelijk goed komt, maar begrijp de pijn die er nu is. Anders maak je het mogelijk kleiner dan het is. Dat is nooit goed.”

“En humor is ontzettend belangrijk, hoor. Maar die grapfase begint bij degene met verdriet, die maakt de eerste grap”, vertelt ze. “Daarna mag de rest pas grapjes maken.”

Troosten

Brouwer zet de tips voor ons op een rij. Want troosten is en blijft een kunst. Laat staan zonder die knuffel, wat meestal meer dan genoeg zegt.

• Stem af. Vraag waar de pijn van iemand zit en wat jij voor diegene kunt betekenen. Vraag hoe je kunt helpen. De ene vindt humor namelijk fijn, de ander niet.
• Uit wat je voelt. Zeg: ‘Ik zie je verdriet, ik wou dat ik iets kon doen, maar ik kan nu zo weinig.’
• Luister om te luisteren, niet om te reageren. Het gaat niet om jouw ervaring, maar om degene tegenover jou. En vul daarmee dus ook niks in voor de ander, denk niet na over wat diegene volgens jou voelt.
• Compenseer fysiek contact met communicatie. Zeg dat je iemand wilt vastpakken. Zeg desnoods: ‘Knuffel jij jezelf even, dan doe ik dat ook. Dan hebben we elkaar toch nog vast.’ Doe dit ook door iemand goed aan te kijken. Oogcontact zorgt ervoor dat iemand zich (letterlijk) gezien voelt. Knuffel met je ogen.
• Uit jouw ongemak. ‘Ik weet gewoon niet wat ik moet zeggen’, is oké. Onmacht zorgt voor ongemak. Dat is logisch en deze eerlijkheid en openheid is goed.
• Maak gebruik van kleine gebaren. Een kaartje, een appje, een reep chocolade.
• Humor is belangrijk, maar kijk hoe het valt. En nogmaals: de grapfase moet ingeluid worden door degene met verdriet.

Lees ook
Indrukwekkende docu over ziekenhuis in coronatijd: ‘Kon collega’s niet eens troosten’