Sinds 1 december geldt in alle openbare binnenruimtes een mondkapjesplicht. Noodzakelijk voor het bestrijden van het coronavirus? Ja. Handig als je slechthorend bent? Nee.
Iemand die slecht hoort, mist door het mondkapje niet alleen het geluid dat uit je mond komt, maar ook een groot deel van de expressie, gezichtsuitdrukking en liplezen.
Ook voor mensen zonder dit probleem is het nuttig om hierbij stil te staan. Een op de zes Nederlanders heeft te maken met een mate van gehoorverlies. De kans dat je iemand tegenkomt op straat of in de supermarkt met gehoorverlies is dus groot.
Daarom geven wij een paar tips van Marja de Kinderen, Hoorcoach bij Slechthorend Amsterdam. Zij is niet alleen Hoorcoach maar ook ervaringsdeskundige. Zelf hoort ze maar 22 procent met haar rechteroor en links niets, en is daarom afhankelijk van een gehoorapparaat en een Cochleair implantaat (CI).
De Kinderen begint met een aantal tips voor slechthorenden:
1. Universele sticker
Ben je slechthorend, dan kun je je hippe mondkap voorzien van een universele sticker met het symbool voor slechthorendheid. Zo weten mensen om je heen dat je hen moeilijk kunt verstaan. “Het draagt ook bij aan bekendheid met slechthorendheid. Mensen zien het en beginnen gemakkelijker het gesprek daarover”, geeft De Kinderen aan. Je kunt dit soort stickers kopen bij gehoorapparaatwinkels, maar ook online – zoals bij World Wide Visible.
Het kan fijn zijn om een tablet of telefoon bij de hand te houden. Daar kun je je boodschap intypen of een aantal steekwoorden opschrijven. Ook zijn er speech-to-text apps die uittypen wat iemand zegt. Via Google Play kun je een gratis livetranscriber app downloaden.
“Ik ben een fan van de app”, zegt De Kinderen. “Het vraagt wel even tijd om op te starten. Bij de kassa in de supermarkt heb je bijvoorbeeld weinig tijd – anders vormt zich meteen een rij achter je. Daarom heb ik nu een microfoontje dat het geluid direct naar mijn gehoorapparaat stuurt. Dan schuif ik die snel onder het scherm bij de kassa en kan ik de caissière alsnog goed verstaan.”
3. Mondkapje en gehoorapparaat
De touwtjes van het mondkapje gaan meestal achter de oren. Dat is lastig als daar een gehoorapparaat zit, zegt de ervaringsdeskundige. “Veel mensen raken hun gehoorapparaat kwijt tijdens het afdoen van het mondkapje. Dat is vervelend en kostbaar, als je geen goeie verzekering hebt. Je hoort bovendien niet dat het valt. Daarom kijk ik altijd, nadat ik mijn mondkapje afdoe, of alles nog goed zit.”
Nog een tip van De Kinderen: “Je kunt het mondkapje ook met twee clips vastmaken, dan hoef je het dus niet achter je oor te dragen. En je kunt je gehoorapparaat vastmaken aan je kleding. Als het dan valt, ben je het in ieder geval niet kwijt.”
4. Blijf je gehoorapparaat gebruiken
De hoorcoach wil uit eigen ervaring meegeven aan alle slechthorenden dat ze het gehoorapparaat wel moeten blijven gebruiken.
“Als je in je eentje bent, dan heb je het idee dat het niet nodig is. Maar dan hoor je de bel en de tv ook niet. Je creëert niet alleen een bubbel van eenzaamheid, maar je traint je hersenen ook anders. Je went je hersenen aan veel stilte en daardoor wordt er geen beroep meer op je gedaan om te horen.”
Ook mensen zonder gehoorproblemen ervaren dat het lastig is om elkaar te verstaan met een mondmasker. Denk je daarom maar eens in hoe lastig het voor een slechthorende moet zijn. Gaan schreeuwen of krampachtig praten maakt het er niet beter op. Ga eens voor de spiegel staan en zeg een simpele zin zoals: ‘Ik ga fietsen’. Hoe lees je dit van je eigen lippen? Hoe natuurlijker je je lippen beweegt, hoe gemakkelijker je te verstaan bent door zoals iemand als ik.”
Daarom heeft De Kinderen ook een aantal tips voor de horende mensen onder ons:
1. Doorzichtig mondkapje
“Als mensen een doorzichtig mondkapje dragen, en het transparante vlak groot genoeg is, is er al een wereld gewonnen”, vertelt de hoorcoach. “Soms vraag ik aan mensen die een mondkapje op hebben om het even weg te schuiven, zodat ik hun lippen kan zien. Zo kan ik in ieder geval proberen om op anderhalve meter afstand toch nog iets te horen en te liplezen”, voegt ze toe.
Volgens het RIVM hoef je – met een verklaring dat je een medische aandoening hebt – geen mondkapje op. Maar het gaat juist om het mondkapje van de ander. “Mijn eigen mondkapje is niet het grootste probleem, want ik kan nog steeds de uitdrukking en mond van iemand die wel een mondkapje op heeft niet zien”, zegt De Kinderen.
2. Gebruik gebaren
Misschien een inkoppertje, maar maak wat je wilt duidelijk met gebaren. Niet iedereen kent gebarentaal, maar dat hoeft ook niet volgens De Kinderen. “Er zijn al heel veel gebaren die iedere Nederlander gebruikt. Denk aan betalen: waarvoor je je wijsvinger en duim tegen elkaar aanwrijft.”
Hier is een video als voorbeeld hoe het is als slechthorende met masker:
Lees ook
7 x waarom die mondkap helemáál niet zo erg is (en soms zelfs heel handig)
