Sanne is twintig en begint net met een nieuwe studie, als haar vriend Dennis zelfmoord pleegt. De meest verschrikkelijke gebeurtenis uit haar leven, maar tegelijkertijd een wake-upcall.
Nu – zeven jaar later – is Sanne directeur van stichting SCHERP. Met een team van zeven man en meerdere vrijwilligers zet ze zich in voor mentaal welzijn, specifiek onder jongeren.
Sanne en Dennis zaten bij elkaar in de klas en kregen na een halfjaar heen-en-weer geklets een relatie. Vanaf dat moment waren ze onafscheidelijk. “Iedereen kende ons als Sanne en Dennis, we waren altijd samen. Voordat hij overleed wist ik niets van mentaal welzijn af. Ik dacht: als je depressief bent, dan ben je somber en staar je de hele dag uit het raam. En somber, dat was hij totaal niet.”
De shock was dan ook groot, toen ze hoorde dat haar vriend niet meer leefde. “Een depressie, hij? Ik was in grote ontkenning. Tegelijkertijd was het een wake-upcall. We hadden ondertussen al vier jaar een relatie. Maar als iemand niet wil vertellen hoe hij zich voelt, dan gaat ‘ie dat ook echt niet doen. Iemand kan blijkbaar een masker opdoen en er niet over praten. Zijn depressie kwam pas boven tafel nadat hij zelfmoord had gepleegd.”
Het beeld dat Sanne bij depressiviteit had, klopte dus niet. “Maar het is juist heel belangrijk om het bespreekbaar te maken, zodat je niet net als ik vroeger alleen maar het clichébeeld van depressie in je hoofd hebt. Dennis heeft er nooit over gepraat, en ik denk dat hij daardoor waarschijnlijk dacht: als ik het niet zelf kan oplossen, kan niemand mij helpen.”
“Zijn dood heeft mij gevormd tot wie ik nu ben. Samen met mijn broertje, vader en de beste vriend van mij én Dennis, begon ik met het maken van een documentaire: To My Loved Ones. Met ervaringsdeskundigen en professionals ging ik op zoek naar vragen en antwoorden over zelfdoding.”
Anetts zoon Tosh (22) pleegde zelfmoord: 'Ik brulde van de pijn'
Ondertussen is het team achter de persoonlijke documentaire uitgegroeid tot stichting SCHERP, een team van zeven man sterk. Ze creëren bewustwording rondom het thema ‘mentaal welzijn onder jongeren’, door onder andere het maken van documentaires, het geven van gastlessen op scholen en ouderavonden en het organiseren van events.
“Het werk heeft mij door het verdriet heen gesleept. In zijn afscheidsbrief zei Dennis dat hij zich te klein voelde om iets te kunnen betekenen in deze wereld. Met de stichting bewijzen we hem ongelijk. We krijgen zoveel mooie reacties, van zowel jongeren als ouders.”
“Wat mij het meest is bijgebleven? Een jong iemand die zei: ‘Vorige week heb ik een poging gedaan, maar na het kijken van jullie documentaire weet ik welke hulp ik kan krijgen. Ik weet hoeveel schade het aanricht en dat ik met mijn ouders moet praten.’ Dat is dus precies waarom we dit werk doen.”
De teamleden en vrijwilligers van stichting SCHERP.
Met de stichting wil Sanne depressies onder jongeren niet oplossen, maar voorkomen. De coronasituatie baarde haar begin 2021 dan ook grote zorgen. “Het vangnet dat veel jongeren hebben om uit die psychische problemen te blijven, valt weg. Ze voelen zich niet meer nuttig, omdat ze niet kunnen werken. Eenzaam, omdat sociale contacten wegvallen. Dat is dramatisch. Het belangrijkste is dat mensen weten dat wanneer je hulp nodig hebt, je dit ook digitaal kunt vinden.”
Toen SCHERP vanwege corona geen gastlessen kon geven, keken ze naar andere manieren om jongeren te bereiken. Zo werkten ze aan een nieuwe documentaire en verspreidden ze online content gericht op het mentale welzijn van jongeren.”
Het klinkt misschien simpel, maar volgens Sanne is het heel belangrijk om vooral in tijden van lockdowns sociale contacten te onderhouden. “Het is moeilijk, maar er zijn genoeg digitale mogelijkheden. Van isolatie wordt niemand beter. Slaap goed, houd je aan een dagelijks ritme en probeer werk en privé zoveel mogelijk gescheiden te houden. Waar krijg jij écht energie van? Probeer je daar op te focussen!”
Charly verloor vader van haar kinderen aan zelfdoding: 'Vlagen van boosheid en onbegrip'
Ook voor de ouders zelf heeft Sanne nog een aantal goede tips. “Veel jongeren ervaren prestatiedruk en voelen zich al snel nutteloos, wanneer ze niet aan het werk kunnen. Bespreek dit met je kind. Kijk samen wat realistisch is en vraag ook vooral door. Met een ‘hoe gaat het met je?’ ‘ja druk!’, kom je er niet. Ouders moeten zelf een veilige omgeving creëren, waarin het kind ook het gevoel krijgt dat ze over hun problemen kunnen en mogen praten.”
Tijdens ouderavonden gaat Sanne regelmatig met bezorgde ouders in gesprek. “Op één van de ouderavonden was een moeder ten einde raad. Ze had al een lange tijd het idee dat er iets niet goed was met haar zoon. Maar door naar ons te luisteren, snapte ze veel beter wat er in haar zoon omging. Ze is het gesprek aangegaan, door documentaires met hem te bekijken. Een goede basis om zo’n moeilijk onderwerp aan te knopen.”
“Echt, praat erover,” vervolgt ze. “Ik ben zelf geen hulpverlener, maar ik kan inmiddels wel adviseren wat je kunt doen wanneer je met mentale problemen te maken hebt.”
“Mijn leven, en de dood van Dennis, hebben door dit werk veel meer betekenis gekregen. Het is een verschrikkelijke ervaring die ik liever niet had meegemaakt. Maar als we dan toch door alles heen moeten, dan vind ik de manier waarop dat is uitgepakt, heel mooi. Ik voel mij al een hele lange tijd weer goed. Depressie is helaas nog steeds een taboe, dus wij blijven doorgaan met ons werk.”
In de nieuwe LINDA.nl-podcast ‘113 met Sofie’, een samenwerking met 113 Zelfmoordpreventie, gaat Sofie van der Enk onder meer met Splinter Chabot en Ronald Giphart over dit onderwerp in gesprek. Luister hier mee.
Worstel je met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat er dan over. Bel 0800-0113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar.
Dit artikel is voor het eerst gepubliceerd op 26 januari 2021.
Birgit (22) deed poging tot zelfdoding: 'Ik verloor mensen die hun depressie níét overleefden'
