Duizenden reacties

Diekstra werkt aan een cursus levensloop-psychologie als hij zich realiseert dat hij eigenlijk vrij weinig weet over de levensloop van zijn eigen ouders. Hij geeft zijn studenten een opdracht mee: hier heb je een vragenschema, ga je ouders maar interviewen. Dit experiment blijkt een succes. Begin 2020 schrijft Diekstra hier een column over.

Deze column blijkt het startschot voor een tsunami aan reacties. Hij vertelt: “In drie weken tijd kreeg ik bijna zevenduizend reacties van mensen die dit graag wilden proberen. Heel bijzonder, ze komen nog steeds binnen. Veel volwassenen hadden er nog nooit bij stilgestaan dat zo’n interview een optie is. Maar als ze het eenmaal voorstellen, wijst bijna geen enkele ouder dat idee af.”

Nuance en begrip

Voor zo’n interview heeft Diekstra een vijftiental thema’s opgesteld, die je met je ouders doorloopt. Hoe was hun jeugd? Van welke keuzes hebben ze spijt? Wat waren hun gelukkigste momenten tot nu toe? Hoe was de band met hun eigen vader en moeder? Niet een-twee-drie zaken die je steevast bespreekt in het wekelijkse theekransje.

Toch zijn juist deze thema’s van groot belang, pleit Diekstra. “Je leert hierdoor je ouders beter kennen en daarmee hun gedrag beter begrijpen. Vaak zorgt dat voor een genuanceerder oordeel over hen, en de keuzes die ze maken. De rolverdeling verandert in zo’n interview setting. Ineens zijn zij niet alleen maar opvoedingsfunctionarissen, maar ook gewoon ménsen.” In deze gesprekken komen vaak kwesties bovendrijven die anders niet aan bod waren gekomen, maar wél van belang zijn.

Diekstra: “Een man van een jaar of veertig wilde graag zijn vader interviewen. Hij vertelde dat zijn vader hem nooit knuffelde of aanraakte, dat het voelde als afwijzing. In het interview vertelde die vader met een snik in zijn stem dat hij ooit is betrapt terwijl hij met een vriendje een seksueel getint spelletje deed. Hij werd naar de politie gesleept en voor alles uitgemaakt, wat ervoor zorgde dat hij nooit meer een man of jongen durfde aan te raken. Die kennis was voor zijn zoon van enorm belang, de puzzelstukken vielen op hun plek. Hun relatie werd er beter door.”

Hoe interview je je ouders?

Het kan dus prachtige resultaten geven, zo’n openhartig interview met je ouders, maar het is van belang dat je dit met zorg aanpakt. Laat je verzoek niet uit de lucht vallen, maar leg uit waaróm je dit wilt doen. Vertel dat je hen beter wilt leren kennen en spreek meteen af dat het hele gesprek vertrouwelijk is (tenzij je ouders expliciet aangeven dat dit niet hoeft).

Diekstra voegt toe: “Als ze iets niet meteen willen vertellen, zet hen dan niet onder druk. Soms komen ze later terug op bepaalde onderwerpen, na wat langer nadenken. Daarnaast adviseer ik altijd om je ouders los van elkaar te spreken. Soms zorgt dat voor afwijkende verhalen of herinneringen, maar dat is oké. Discussieer dan vooral niet over welke het meest ‘juist’ is. Het moet een open en veilig gesprek zijn.”

Belang

“Dit soort gesprekken zijn echt van groot belang,” vervolgt Diekstra, “Soms worden trauma’s of kwetsbaarheden generatie op generatie overgedragen en heb je daar simpelweg geen weet van, tot het je verteld wordt. Deze kennis biedt je een zuiverder beeld van jezelf. En het geeft je de kans om daarmee aan de slag te gaan, als dat nodig is.”

Daarnaast kan zo’n interview een mooie vorm van sluiting bieden. Diekstra kreeg bijvoorbeeld een verzoek van een vrouw wier vader ernstig ziek was. Vlak voor hij overleed, heeft ze hem alle vragen kunnen stellen. In etappes, want het kostte veel energie. De laatste vraag van het interviewschema is altijd: wat zijn de gelukkigste momenten van je leven? Diekstra vertelt: “Het antwoord van die vader was: ‘Daar mag je ook onze gesprekken van de laatste dagen toe rekenen.’ Dat raakt me. Om dit soort dierbare momenten gaat het.”

LINDA.202 staat volledig in het teken van moeders en dochters. Het nummer ligt nu in de winkel en is ook online te bestellen.

Lees ook
Noa Vahle over haar moeder Linda de Mol: ‘Niet álles hoeft in die editorials’