In ‘Linda’s kankerverhaal’ deelt documentairemaker Linda Hakeboom (35) het leven na haar kankerdiagnose. Hoe staat het er nu eigenlijk voor met deze ziekte in Nederland?
We vragen het Prof. Dr. Marie-Jeanne Vrancken Peeters. Ze is oncologisch chirurg bij het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam.
Woensdag werd bekend dat in Nederland het aantal kankerdiagnoses flink is gedaald. Dat lijkt goed nieuws, maar is het niet: deze daling is te wijten aan de coronapandemie. In 2020 zijn er vierduizend minder diagnoses gesteld dan voorheen. Het aantal daalde vooral bij borst-, darm- en prostaatkanker. Dit komt omdat het bevolkingsonderzoek tijdelijk stil lag en mensen een eigen bezoek aan de huisarts sneller uitstellen.
Dat is absoluut niet nodig, vertelt Vrancken Peeters. “Je moet tegenwoordig heel veel laten, maar dit zeker niet. Sommige artsen zullen je misschien eerst telefonisch te woord staan, maar trek altijd aan de bel. Laat het checken. Vraag om die doorverwijzing, want dat kán: de capaciteit is er.”
Ze benadrukt dat vrijwel alle (borst)kankerbehandelingen gewoon doorgaan tijdens de pandemie. Zo houden ziekenhuizen en chirurgen onderling goed contact over de bezetting en regelen ze dat, indien nodig, een patiënt overgeplaatst kan worden naar een andere locatie. Vrancken Peeters: “Het ‘voordeel’ is dat je voor een behandeling van borstkanker eigenlijk nooit een IC nodig hebt. Vaak gaat het om een dagbehandeling, wat een heel andere belasting is voor een ziekenhuis dan een langetermijnopname. Gelukkig kunnen we deze zorg goed blijven bieden.”
Vrancken Peeters is gespecialiseerd in borstkanker. Hoe staat het er nu voor met deze ziekte in Nederland? Ze vertelt dat het cijfer ‘een op de zeven’ door veel vrouwen nog verkeerd geïnterpreteerd wordt. “Een op de zeven vrouwen krijgt inderdaad te maken met borstkanker, maar dit is wel genomen over een heel mensenleven. Als je kijkt naar zeven vrouwen die 85 zijn geworden, dan zal een daarvan hiermee te maken hebben gehad. Het is dus niet zo dat als je zeven vrouwen van bijvoorbeeld veertig jaar op een rij zet, er altijd eentje borstkanker zal hebben. Dat is te kort door de bocht.”
Ieder jaar krijgen 17.000 Nederlanders de diagnose borstkanker, onder wie 120 mannen. Dit aantal is de laatste jaren redelijk stabiel. Van alle vrouwen met kanker heeft zo’n 25 procent te maken met borstkanker, vertelt Vrancken Peeters. Dit maakt het nog altijd de meest voorkomende kankervorm bij vrouwen. Bij het merendeel van deze diagnoses gaat het – gelukkig – om kanker in een laag stadium: kleine tumoren en voorstadia van tumoren.
Het klinkt heel hard, maar Nederland is een goed land om borstkanker te krijgen. Alle Nederlandse ziekenhuizen voldoen aan de kwaliteitscriteria voor borstkankerzorg. Vrancken Peeters: “Dat hebben we hier heel goed geregeld. Denk aan de speciaal ingerichte mammapoli’s die we hebben, de richtlijnen die we volgen en al het onderzoek dat we doen. Internationaal gezien doen we dat heel goed.”
Toch overlijden in Nederland elk jaar nog zo’n drieduizend mensen aan de diagnose. Er wordt met man en macht aan gewerkt om dat aantal omlaag te krijgen. “We snappen beter hoe de kankercellen zich ontwikkelen, hoe uitzaaiingen werken en welke middelen we kunnen toepassen om de overleving langer en beter te maken. We komen steeds dichterbij, maar het ultieme streven is natuurlijk om borstkanker onder controle te krijgen. Of dat lukt zal de tijd moeten laten zien, maar we weten steeds meer.”
Prof. Dr. Vrancken Peeters:
Lees ook
Deze chirurgen kregen allebei borstkanker en opereerden elkaar
Veel van de diagnoses worden opgespoord via het bevolkingsonderzoek voor borstkanker, dat wordt gedaan onder vrouwen tussen de vijftig en vijfenzeventig jaar. Veruit de meeste gevallen van borstkanker komen voor in deze leeftijdsgroep, maar ook op jongere leeftijd komt de ziekte voor. Valt er niet wat voor te zeggen om dit onderzoek op jongere leeftijd te laten beginnen?
Vrancken Peeters: “Het is altijd een afweging van baten tegenover kosten. We zien dat vrouwen onder de dertig echt maar heel weinig borstkanker krijgen, zo’n honderd per jaar. In de groep van dertig tot veertig zijn dit er zo’n zeshonderd, tussen de veertig en vijftig zo’n twee- tot drieduizend. Stukken minder dan het aantal diagnoses onder vijftigplussers, dus het bevolkingsonderzoek is in zijn huidige vorm nog toereikend. Dat neemt niet weg dat je op jongere leeftijd jezelf wél in de gaten moet houden, zeker als je een familie hebt waar al borstkanker in voorkomt.”
Wel of geen corona, het blijft dus altijd belangrijk om je borsten eens per maand te controleren. Hoe jong of oud je ook bent. Je doet dit vaak onbewust al tijdens het afdrogen en aankleden, maar het kan allerminst kwaad om daar wat bewuster mee bezig te zijn.
Vrancken Peeters: “Je kunt hiermee nooit borstkanker voorkomen of je prognose verbeteren, maar op tijd signaleren kan een verschil maken.”
Bekijk hieronder de eerste vlog van Linda’s kankerverhaal, waarin ze je meeneemt in haar nieuwe wereld na haar diagnose.
