Voorlichting

Met haar boek wil Jantine dat het beeld dat nu bestaat over het versturen van naaktfoto’s verandert. “In overheidscampagnes en voorlichtingen zien we heel vaak dat het wordt afgeraden om naaktfoto’s te maken, en als je het wel doet dat je ervoor moet zorgen dat je niet herkenbaar in beeld bent. Ik wil meegeven dat zulke voorlichting averechts werkt.”

“Het blijkt namelijk uit onderzoek dat daders zich door zulke uitspraken juist gesteund voelen. Zij horen dat het maken en sturen van naaktfoto’s dom en naïef is en voelen zich daardoor in hun recht staan om foto’s te verspreiden. Juist omdat degene die de foto’s in eerste instantie heeft gestuurd al was gewaarschuwd. Dat werkt de verkeerde kant op.”

Verspreid

“Het was 2004. Ik was zestien en zat in 5 havo toen er vijf verschillende naaktfoto’s van mij gepubliceerd werden op een website die alleen voor dat doeleinde in de lucht was. Naast de foto’s werd er een verzonnen interview gepubliceerd waarin ik zogenaamd sprak over mijn seksleven.”

Een dag later werden haar foto’s op het platform van Geen Stijl gepubliceerd. “Dat werd opgepikt door klasgenoten en in een groepsmail gedeeld. De volgende dag waren de foto’s geprint, in de aula opgehangen en werden ze doorgegeven in de klas.”

“Ik heb toen eigenlijk nooit uitgezocht wie er achter de online verspreiding zaten, want ik wilde het zo snel mogelijk vergeten. Het lukte relatief snel om alles offline te krijgen, dus ik kon binnen een paar dagen proberen verder te gaan met mijn leven.”

Daders

“Zeventien jaar later ben ik voor de Volkskrant tóch gaan uitzoeken wie erachter zat. Voor dat artikel sprak ik meer dan zestig mensen die een rol hadden gespeeld bij het voorval. Niet alleen verschillende verdachten, maar ook de conrector, docenten, klasgenoten en vrienden en vriendinnen uit die tijd. Allemaal om het verhaal te kunnen reconstrueren.”

Ze vond een deel van de mensen die haar naaktfoto’s online deelden, confronteerde hen en vroeg hen de reden achter hun actie destijds. Jantine vertelde daarover afgelopen februari bij Jinek: “De jongens die ermee te maken hadden, verklaarden dat ze het deden uit verveling, kwajongensstreken.” Het meisje dat haar foto’s in de aula ophing, liet weten Jantine destijds een lesje te willen leren. “Maar ze wist niet meer wat dat lesje was.”

Reacties

Op haar artikel in de Volkskrant kreeg Jantine ontzettend veel reacties. “De reacties die de meeste indruk maakten, kwamen van ouders en docenten die zeiden dat ze het gingen bewaren om met hun kinderen of in de klas te bespreken. Ze wilden een gespreksstarter hebben over sexting en het misbruik daarvan. Het ging vooral over schaamte en schuldgevoel en hoe we dat verplaatsen naar de daders.”

Boek

Het idee om haar verhaal in een boek te gieten was geboren. “Ik dacht: het is leuker als ik een boek kan maken voor jongeren in plaats van een artikel dat wordt geschreven voor en ‘opgedrongen’ door volwassenen. Ik wilde een verhaal schrijven dat leest als een detective, wat perfect bij het verhaal past.”

In het boek vind je chatgesprekken die Jantine destijds had met haar omgeving en worden er allerlei vragen gesteld die je als lezer helpen erachter te komen hoe je zelf tegen bepaalde onderwerpen aankijkt. “Onderwerpen als slutshaming, victimblaming, hoe we kijken naar meisjes en jongens die naaktfoto’s maken, wiens schuld het is als de foto’s worden verspreid etc.”

“Eigenlijk is het boek een soort combinatie geworden van een spannend verhaal en een pleidooi om veel opener en schaamtelozer te praten over seksualiteit en sexting. Hoe meer we daarover praten, des te meer we het delen van naaktfoto’s normaliseren en des te meer we kunnen voorkomen dat er slachtoffers vallen.”

Shamen

“Ik geloof dat als je op een positieve manier over seksualiteit praat op school en thuis, of met vrienden en vriendinnen, het veel minder taboe wordt. Dat je bespreekt wat je fijn vindt, waar je voorkeuren liggen, waar jij opgewonden van wordt; dát hoort bij het ontdekken van je eigen seksualiteit. Als dat normaler wordt, wordt het vervolgens veel moeilijker om anderen ermee te shamen. Hoe minder taboe iets is, hoe minder het een onderwerp wordt voor shaming en pesten.”

Ook geeft Jantine een reminder mee aan jongeren die slachtoffer zijn geworden van het verspreiden van naaktfoto’s of jongeren die door het versturen van naaktfoto’s hun eigen seksualiteit aan het ontdekken zijn. “Het is aan de ontvanger om te zorgen dat die foto’s niet verspreid worden. Dat is niet jouw taak. Als jij iemand foto’s in vertrouwen hebt gestuurd, ben jij niet verantwoordelijk als deze verspreid worden. Als jij zin hebt om foto’s te versturen, en de ander ze ook wilt ontvangen, dan moet je dat lekker kunnen doen.”

Benieuwd naar Wie zette mijn naaktfoto’s online? Je bestelt ‘m hier.