Jehovah’s Getuigen vieren geen verjaardagen, weigeren bloedtransfusies en stemmen niet, maar staan vooral bekend om hun ‘veldwerk’. Aanbellen en bekeren maar, van deur tot deur.
Ilona Schomper (43) stapt tien jaar geleden uit de wereld van de Jehovah’s Getuigen en wordt sindsdien uitgesloten door haar familie, die nog wél gelooft. Ze schreef hier een boek over, Het gezicht van de waarheid, en vertelt aan LINDA.nl waarom ze deze keuze maakte.
Ilona groeit van jongs af aan op binnen deze geloofsgemeenschap. Deze levenswijze is voor haar normaal, maar toch voelt ze al snel dat ze anders is. “Dat was verschrikkelijk moeilijk”, vertelt ze. “Ik snapte niet waarom ik mijn leuke schoolvriendinnen niet mocht feliciteren met hun verjaardagen. Dat ik de mijne niet mocht vieren, oké, maar ik schaamde me als ik geen traktaties mocht aannemen. Ik voelde me buitengesloten, dat zat me al vroeg dwars.”
Tot op de dag van vandaag weet Ilona niet wanneer haar ouders jarig zijn. “Mijn eigen geboortedatum heb ik onthouden, maar van mijn ouders heb ik geen idee. Ik weet ook niet hoe oud ze zijn.”
Wekelijks gaat Ilona drie keer met haar ouders mee naar vergaderingen in de Koninkrijkszaal. Tijdens die vergaderingen wordt gepreekt, bespreekt men het wel en wee binnen de gemeente en krijgt Ilona les in de ’theocratische bedieningsschool’. Hierin wordt ze voorbereid op het voeren van gesprekken met ongelovigen. Daarnaast vinden er thuis ook uren aan gezins- en persoonlijke studie plaats, plus de ‘velddienst’: langs huizen gaan om het geloof te verspreiden.
Het geloof neemt in Ilona’s leven dus een centrale plek in. Zo centraal dat ze op zestienjarige leeftijd zelfs stopt met haar VWO-opleiding. Ze legt uit waarom: “Ik leerde steeds meer mensen uit ‘de wereld’ kennen en vond hen stuk voor stuk mooie mensen. Die aantrekkingskracht maakte me bang: ik wilde in God geloven en niet als ongelovige ten onder gaan in de Armageddon. Ik stopte dus met school om mij volledig op de organisatie te storten.”
Dat voelt twee jaar heel goed. Daarna beseft Ilona dat ze eigenlijk helemaal niet gelukkig wordt van dat perfecte geloofsleven. Op dat moment komt ze haar ex-partner tegen, met wie ze op negentienjarige leeftijd trouwt. Een jaar later raakt ze zwanger van haar eerste kind, een dochter. “Mijn gezin en mijn rol als zuster in de gemeente, dat was toen mijn leven. Een heel eenvoudig bestaan, heerlijk. Na vijf jaar kreeg ik mijn tweede kind, vlak daarna een tweeling. Dat veranderde de zaak.”
“Door de drukte die de vier kinderen met zich meebrachten, hield ik me minder bezig met de Jehova’s Getuigen. Daar ontstonden de eerste scheurtjes: ik nam meer afstand van de gemeente en begon met het vieren van de verjaardagen van mijn kinderen. Stiekem, bijna met de gordijnen gesloten, zette ik toch een taartje op tafel. Zonder kaarsjes, dat ging weer te ver. Het was veel twijfelen en schipperen, maar hoe kon ik voorbijgaan aan de dag waarop mijn kinderen in mijn leven waren gekomen? Die persoon wilde ik niet zijn.”
In augustus 2010 valt haar huwelijk uit elkaar en vindt Ilona steeds meer haar weg buiten ‘de waarheid’ van de Jehovah’s Getuigen. Ze hakken samen de knoop door om, tegen de regels in, tóch te scheiden. Haar ex vertrekt met stille trom en wordt een inactief lid van de gemeente. Ilona in eerste instantie ook. “Omdat ik niet definitief vertrok, begaf ik me in grijs gebied. Mijn familie onderhield dus nog wel contact met me, ook al merkte de organisatie me aan als ‘slechte omgang’.”
Dit gaat jarenlang zo door, tot begin 2018 verborgen rapporten over seksueel misbruik binnen de organisatie bekend worden. “Dat zorgde ervoor dat ik op geen enkele manier meer bij deze organisatie wilde horen. Het contact met mijn ouders liep ook spaak, door de verschillen in levensstijl. Het laatste wat mijn moeder tegen me zei? ‘Voor jou ga ik mijn eeuwige leven niet op het spel zetten’. Dat vond ik zó respectloos, dat ik mezelf heb laten uitsluiten. Ik stuurde een brief naar het hoofdkantoor en dat was het.”
Hoe zeker ze ook was van haar zaak, de beslissing was niet gemakkelijk. “Ik deed het voor mijn kinderen. Zij moeten in vrijheid opgroeien. Maar met deze beslissing ontnam ik hen óók hun opa en oma, hun ooms en tantes. Het was bevrijdend en intens verdrietig tegelijk. Een eenzame overwinning. Toch heb ik er, ondanks al het verdriet, nooit spijt van gehad.”
Haar moeder heeft ze sindsdien nooit meer gesproken. Vanuit haar vader bleef het ook stil, tot aan coronatijden. “Hij stuurde me toen een berichtje. Hij vroeg of we veilig waren, en liet weten dat zij gezond waren. Sindsdien sturen we om de paar weken korte updates, puur daarover.”
Soms is het gebrek aan contact moeilijk. Begin 2020 krijgt Ilona een scheur in haar halsslagader, waardoor ze in een reeks onderzoeken belandt. De klinisch geneticus vraagt hierbij naar haar ouders en hun medische voorgeschiedenis, maar Ilona heeft simpelweg geen idee. “Ik kan hen niet opbellen om het te vragen. Ik peuter dat soort informatie daarom los via hun broers en zussen, die geen Jehovah’s Getuigen zijn. Maar je voelt je op zo’n moment wel heel erg alleen.”
Ilona drukt haar kinderen de laatste twee jaar op het hart dat dat het hen wél vrijstaat om haar familie te contacteren. Zij zijn immers nooit gedoopt en dus ook niet uitgesloten. Toch doen haar kinderen (inmiddels 21, 16 en 14 jaar oud) dit liever niet, vertelt Ilona. “Zij voelen zich toch beledigd. Vroeger was de familie enorm close, maar nu doen ze alsof ze ons niet meer kennen. Ze weten niet wat ze daar nog te zoeken hebben.”
Met het gemis van haar familie kan Ilona tegenwoordig goed omgaan, maar afgelopen kerst was pittig. “Tijdens deze coronakerst, met alleen mijn eigen gezinnetje, kwam het weer binnen. Je wordt weer met je neus op de feiten gedrukt. Dat soort momenten blijft pijnlijk.” Toch haalt ze veel steun uit de groep ex-JG’ers waarmee ze regelmatig afspreekt. Ze merkt pas sinds een jaar of twee hoeveel dit toevoegt aan haar leven.
Ze vertelt: “Het is een soort thuiskomen bij elkaar, je spreekt dezelfde taal. We lachen om de herinneringen en huilen om het verlies, maar vieren vooral onze vrijheid in doen en denken. Even stilstaan bij ons verleden? Prima. Maar ik ga er niet in blijven hangen. Ik heb niet voor niets alles doorstaan.”
Olivia's ex ging vreemd met een Jehovah's Getuige: 'Ik was zo naïef'
