Na de moorden op advocaat Derk Wiersum en misdaadjournalist Peter R. de Vries hoorde ik mensen in mijn bubbel zeggen dat ze geen coke meer willen gebruiken, omdat ze dat niet langer kunnen goedpraten. ‘Laten we niet vergeten dat jouw cocaïnegebruik jaarlijks het leven kost aan honderdduizenden mensen in Latijns-Amerika’, postte een kennis tijdens ADE op Instagram, tussen uitzinnige feestfilmpjes van anderen. ‘Is jouw escapisme al die mensenlevens waard?’

Hoe groot is dat vlindereffect? Heeft het (consumptie)gedrag van een individu elders in de wereld desastreuze gevolgen? Voor veel producten kun je dat beredeneren. Vlees en de bio-industrie. Vliegvakanties en het klimaat. Wegwerpkleding en kinderarbeid. De handel in cocaïne was lang een ver-van-ons-bedshow. De bloedige ‘war on drugs’ werd zelfs geromantiseerd in de Netflix-serie Narcos. Maar die ellende heeft ook ons land bereikt, dus wat nu?

Iedereen die wel eens harddrugs koopt, is een schakel in een crimineel systeem. Ik ben ook niet heilig. Maar ik heb moeite met burgemeesters en politiechefs die stellen dat er ‘bloed kleeft’ aan ieder pilletje en lijntje. Je kunt gebruikers niet medeplichtig stellen aan moorden in de onderwereld. Het is ook naïef te roepen dat we simpelweg van drugs moeten afblijven. Sinds mensenheugenis is er een ontembare behoefte om aan de complexe realiteit te ontsnappen. Geestverruimende middelen hebben voor veel feestgangers een grotere aantrekkingskracht dan alcohol.

Drugs zullen nooit verdwijnen. Daarom moeten we het gebruik erkennen en blijven onderzoeken, andere vragen stellen en meer kennis vergaren. De overheid startte bijvoorbeeld een proef, waarbij tien telers legaal wiet mogen kweken. Waarom gaat dit zo tergend traag? D66 Utrecht wil een xtc-shop in die stad, waar klanten veilig en legaal pillen kopen. Kunnen feestapotheken de criminele handel tegengaan? Coffeeshops worden ook gedoogd, maar de wietteelt en -handel is nog steeds een schimmige wereld. En hoe zit het met het verschil tussen cocaïne en xtc? Klopt de aanname van kennissen dat xtc veel minder mensenlevens kost dan coke?

Je kunt met het vingertje naar gebruikers wijzen, maar jongeren hebben veel meer aan eerlijke voorlichting. Blijf vooral de strijd aangaan met drugsbendes, maar er zal altijd een nieuwe maffiabaas opstaan. Ik zeg niet dat legalisering alle problemen oplost. Maar beleidsmakers en handhavers moeten de harde realiteit onder ogen zien: drugs hebben de oorlog tegen drugs allang gewonnen.

'Pas op voor goeroes die altijd zeker zijn van hun zaak'Lees ook