Toen ik twintig was, stopte ik na veertien jaar met vioolles. Als ik hem in de jaren erna nog vier keer uit de kist heb gehaald, is het veel.
Ik was geen fantastisch violist, maar best wel goed. Ik heb zelfs nog een tijdje getraind om te kunnen voorspelen voor het conservatorium, maar dat heb ik uiteindelijk afgeblazen.
Ze zouden me nooit hebben aangenomen (‘best wel goed’ staat geloof ik niet in hun toelatingseisen) en daarnaast vond ik het afschuwelijk om voor anderen te spelen. In een kwartet of een dubbelconcert met een andere violist vond ik nog wel te doen, maar in mijn eentje violieren was mijn hel op aarde. Podiumvrees. Dan kun je beter geen professioneel violist worden.
Die podiumvrees is ontstaan toen ik acht was en een huisvriend binnen kwam lopen toen ik in de keuken aan het studeren was en “Wat een kattengejank!” riep. Ergens terecht, natuurlijk. Uit die kleine kinderviooltjes komt een geluid dat als een cirkelzaag recht je temporale kwab ingaat. Maar als je een beetje een gevoelig kind treft, kan zo’n opmerking ervoor zorgen dat ze nooit meer iets – wat dan ook – voor publiek wil doen.
''Waarom mag papa wél foto's van jou online zetten?', stampvoette ik'
Ooit moest ik speechen op mijn eigen boekpresentatie. Ik dekte mezelf na een paar zinnen in met de disclaimer: “Speechen is niet mijn sterkste kant” en hoopte op bemoedigende knikjes of blikken die zeiden: nee joh, valse bescheidenheid, je doet het super. Maar mensen keken me alleen maar aan zo van: nee, klopt. Op de een of andere manier voelt alles wat ik zeg tegen een groep van meer dan drie mensen warrig en stuntelend. Mijn zinnen vliegen alle kanten op en ik blijf altijd achter met de gedachte dat ik niet (alles) gezegd heb wat ik wilde zeggen.
Mijn podiumvrees strekt zich trouwens uit naar de camera – als er een camera op me is gericht, begin ik ook automatisch te hakkelen.
Samen met twee anderen heb ik recentelijk een online schrijfcursus met AI van zes modules opgenomen; super profi, met een cameraman en alles.
Volgens het script zou ik de opening van de cursus niet doen, maar op het allerlaatste moment gooiden we wat om in de volgorde en moest ik op camera het welkomstwoord uitspreken. De cameraman zwaaide zijn vinger boven de camera waar ik in moest kijken en ik… bevroor. Met een grimas, ogen als schoteltjes en vuurrode wangen stotterde ik iets vaags over een cursus, halverwege een zin riep ik “ik ben trouwens Suus” en toen zei ik: “Oké, dit moet even over.”
De tweede keer was iets minder vreselijk, maar niet heel veel minder. Maar met zes modules te gaan, kon ik het niet tot de lunch over blijven doen.
Ik heb me door de dag heen geploegd, maar er is een hele fles Odorex doorheen gegaan. Na afloop zei ik ‘sorry voor mijn gewauwel’ tegen mijn kompanen – ik had hun cursus wel een tikje verneukt.
“Gewauwel?” zeiden ze. “Je bent een natural.”
Ik wachtte tot ze in lachen uitbarstten, maar dat gebeurde niet.
Op dat moment nam ik de bewuste beslissing dat het maar eens klaar moet zijn met die podiumfobie. Ik ben vijftig, geen acht met een snerpend viooltje.
Binnenkort hebben we bij wijze van tipje van de sluier een live Q & A op Insta. Dan kan er dus niks opnieuw. Heel benieuwd of mijn beslissing in de praktijk overeind blijft.
'Hoeveel waarde hecht ik eraan dat ik er belachelijk uit ga zien op een fatbike?'
Suus Ruis is journalist, columnist en (scenario)schrijver. Vorig jaar is ze 50 geworden, en hoewel je dat getal als vrouw tegenwoordig dient te omarmen, omarmt Suus helemaal niks. Suus is gescheiden en woont samen met haar 16-jarige zoon in het Gooi.
