Vele mensen, zo ook ik, hebben weleens hele nare dingen meegemaakt. Dingen waarvan je zou willen dat ze je niet waren overkomen of je ze niet had gezien. Al jong iemand dodelijk zien verongelukken, je vader levenloos in het gras vinden, een moeder die voor je ogen sterft: ik noem maar wat voorbeelden.
Dat is absoluut heel verdrietig en het brak ook mijn hart, maar ik weet inmiddels dat ook pijn bij het leven hoort en trauma’s geen schande zijn.
Akwasi Ansah deelde via social media deze week een korte video uit zijn nieuwe documentaire Een gat in mijn hart, over de lotgenoten van de Bijlmerramp. In dit stukje zien we hem in gesprek met Berthold Gersons, oud-afdelingshoofd psychiatrie van het AMC ziekenhuis. Nu heeft deze man zo’n lieve, begripvolle stem dat hij klinkt als een vocale knuffel, maar wát hij zegt over trauma is erg mooi en vooral heel treffend.
Trauma, groot of klein, zit in een klein hoekje. Als je nooit een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, dan ben je gezegend. Mensen die wel weten hoe het is om de schaduwzijde van het leven te ondervinden, worden nog weleens gezien als beschadigd. Niet meer ‘heel’, iemand die gebroken is en weer moet worden gelijmd. Zo zegt Gersons erg pakkend in het gesprek met Akwasi: “Trauma is gemaakt tot iets pathologisch, iets ziekelijks. Het moet opgelost worden.” Begrijpelijk, want het ís klote om nare dingen mee te maken. De meeste mensen streven naar een perfect leven. Dan voelt het zeulen met trauma’s juist als exact het tegenovergestelde. Maar is het leven niet per definitie imperfect en daarmee wij mensen en de levens die we leiden ook?
Zelf kreeg ik EMDR-therapie om mijn trauma’s een plek te geven. EMDR is een therapeutische en bewezen effectieve behandelvorm waarbij de hersenen zo worden gestimuleerd dat nare ervaringen dragelijker en minder emotioneel beladen worden. Het heeft me enorm geholpen. Tegenwoordig reageer ik minder heftig op de herinneringen die voorheen heel zwaar beladen waren. Dat maakt overigens niet dat ik er nu geen emoties meer bij voel. De emoties die gepaard gaan met de vervelende herinneringen zijn alleen minder intens.
Het trauma zelf gaat nooit meer weg. Gebeurd is gebeurd. Gersons slaat dan ook de spijker op z’n kop. “Het gaat erom dat je door laat dringen wat het met je doet. Dat je accepteert dat het leven niet vanzelfsprekend is en het daardoor meer waarde krijgt.” En zo is het wat mij betreft. Het begrijpen dat alles in een oogwenk kan veranderen, maakt dat ik dankbaar ben voor iedere seconde en het leven beter begrijp.
Wanneer we trauma classificeren als iets negatiefs, ontnemen we onszelf de kans het te toe te laten als onderdeel van ons leven en hoe het ons heeft gevormd. Het enige wat we kunnen doen is aanvaarden dat we iets naars hebben meegemaakt en dat dat ons geen minder mens maakt. Integendeel. “Dus koester dat gat in je hart”, zoals Gersons zegt. Perfectie zit tenslotte in imperfectie.
'Check die tetten, zodat de pijn uit jouw leven kan en jij niet met pijn uit het leven verdwijnt'
