Ze waren moe, hongerig, ziek en wilden weg van alles. Gewoon veilig zijn.

Eenmaal boven de grond brachten Russische troepen hen naar een Russisch grensplaatsje en daar werd over hun lot beschikt: ze moesten naar een opvangkamp in Vladivostok. 7000 kilometer naar het Oosten, negen lange dagen met de trein. Alsof je iemand vanuit Nederland naar China stuurt.

Sergej  en gezin wilden natuurlijk niet daar naartoe maar ze hadden niks in te brengen en ze hadden geen puf om te protesteren.

Stalin deed in de veertiger jaren al hetzelfde: hij verplaatste ‘lastige’ etnische minderheden zoals Krim-Tataren of Tsjetsjenen naar Siberië. Door deze gedwongen volksverhuizing hoopte hij opstanden te voorkomen.

De Oekraïners die gedwongen worden naar Rusland te verhuizen worden door hun ‘bevrijders’ niet zoals in Europa opgevangen door aardige gezinnen maar komen in leegstaande vakantiekolonies terecht. En zie daar maar eens weg te komen als je geen geld hebt en je huis in Marioepol met de grond is gelijk gemaakt.

De familie van onze schoondochter woont in Vladivostok en via via hoorden we zo over Sergei Kazak en zijn gezin.

Russen in Siberië wonen zo ver van de machthebbers in het Kremlin dat ze er ook minder bang voor zijn. Een groep aardige bewoners van Vladivostok besloot om geld in te zamelen voor de Oekraïners uit het kamp, waarmee ze treinkaartjes kunnen kopen tot St Petersburg. Moeten ze weer negen lange dagen en nachten met de trein terug. De afstanden in Rusland zijn echt duizelingwekkend.

En vandaar brengen vrienden van zoon Tom hen met de auto naar Letland, het Baltische landje dat vroeger bij de Sovjet-Unie hoorde maar nu lid is van de Europese Unie. Daar zijn ze in ieder geval veilig en dichter bij huis. Wordt nog wel spannend of ze de grens overkomen: Oekraïense vluchtelingen zijn nu feitelijk gevangenen in Rusland. Maar hopen dat het lukt.

“Wat moet Poetin in godsnaam met Oekraïne,” appte Sergei, “Rusland is al oneindig.” Dat is inderdaad het onbegrijpelijke van alles.

Rusland is met afstand het grootste land ter wereld; twee keer zo groot als nummer twee, Canada. Waarom ook nog Oekraïne inlijven? Miljarden spenderen aan een niet te winnen oorlog terwijl er in Rusland zelf nog zoveel armoede heerst?

Ook ik zat een keer in de trein die Sergej nu gedwongen moest nemen, met de Trans-Siberie Express. Dat klinkt heel romantisch en is het ook als je dat voor de lol doet. Dagen keek ik uit op oneindige berkenbossen en meanderende rivieren. Maar ik schrok van de armoedige dorpjes met verveloze houten huisjes zonder riolering. Dit was het echte Rusland. En in de industriesteden onderweg vind je niets van de glamour en glitter die ik ken van Moskou. Het is er grauw en vervuild en vrijwel alle jonge mensen willen er zo snel mogelijk weg.

Poetin interesseert zich helaas net zo weinig voor het lot van zijn eigen bevolking, als voor het lot van Sergej. Dat hij met zijn gezin, dankzij de medemenselijkheid van gewone Russen, weer terug naar huis kan reizen is in deze donkere tijden dan weer een mooi lichtpuntje.

'De meeste vragen krijg ik over Putin: 'Lijdt hij aan een ernstige ziekte?''Lees ook