Lees ook
Jildou van der Bijl over nieuwe LINDA.: ‘We wilden kanker van alle kanten belichten’

Explosieven voor voordeur

“Er waren vele opstootjes gaande”, herinnert Leila zich, “maar niemand geloofde dat er oorlog kwam.” Hoe anders liep het: Leila zat anderhalf jaar middenin de Bosnisch-Servische oorlog, tot haar ouders besloten te vluchten. Voor het gezin vertrok, werden er explosieven voor hun voordeur geplaatst. “Wij waren Bosniakken, en een van onze buren wilde zich vergelden voor het feit dat hij zijn benen was verloren in de oorlog. We wisten dat het niet de laatste waarschuwing zou zijn.”

Spelen bij tanks

De hond van het gezin werd vooraf vergiftigd, zodat de explosieven ongemerkt voor de deur konden worden geplaatst. Leila zelf, haar ouders en broer bleven ongedeerd. De explosieven waren zelfgemaakt – en daarmee de gassen die vrijkwamen met de explosie schadelijk voor de gezondheid. Daarnaast “zijn er talloze granaten om mij heen gevallen als kind”, vertelt Leila, “en speelde ik in de buurt van tanks.” Allemaal zaken die later serieuze consequenties zouden blijken te hebben.

Tsjernobyl

Toen er kanker bij Leila werd ontdekt, vroegen haar artsen of zij uit de buurt van Tsjernobyl kwam. Dat was niet zo, maar de link met de oorzaak van Leila’s kanker was snel gelegd. “De doktoren hebben vastgesteld dat mijn kanker door grote hoeveelheden straling is veroorzaakt. Bijvoorbeeld dat spelen bij tanks: als kind is dat natuurlijk hartstikke spannend. Maar als een tank bestookt wordt door bommen, blijft die straling in dat voertuig zitten. Ik heb me, in mijn kinderlijke onschuld, blootgesteld.”

Mladic

Het kan gek lopen: Leila hoorde haar diagnose in dezelfde periode dat Ratko Mladic, oud-legerleider van de Bosnische Serviërs, voor het Joegoslaviëtribunaal stond. Hij zou eind 2017 tot levenslang worden veroordeeld. Leila, spreker en presentator van beroep, schoof toen aan bij De Wereld Draait Door om daarover te praten. Met een ‘kort koppie’, zoals Matthijs van Nieuwkerk het noemde. In de uitzending bespraken zij Leila’s ziekte, omdat die in dit geval onvermijdelijk samenviel met het onderwerp. Het fragment bekijk je hieronder.

Tips

“Ik heb ongelooflijk veel reacties op die uitzending gehad”, zegt Leila. Specificeren welke vorm van kanker ze had deed ze niet bij DWDD – en dat wil ze nu nog steeds niet. “Het doet er niet toe. Ik wil niet dat mensen me daarop beoordelen. Ik bén geen kanker, ben zoveel meer dan die ziekte. Na DWDD kreeg ik allemaal tips, maar daar zit ik niet op te wachten.”

‘We kunnen niet meer wegkijken’

Toch heeft kanker haar wel veel moois gebracht, vindt ze. “Voor mij is het duidelijk waarom ik deze ziekte gekregen heb. Ik wist meteen: ik kan dit dragen, en ik moet hier iets mee doen.” Inmiddels is duidelijk wat. “Ik kan de stem zijn voor kinderen, in Syrië en Jemen bijvoorbeeld, die nu hetzelfde meemaken als ik heb meegemaakt. Toen konden we nog wegkijken: social media waren er niet, journalisten werden niet toegelaten. Nu is dat heel anders. We kunnen er niet omheen dat dit soort dingen nog steeds gebeurt.”

Bewustwording

“Bovendien kunnen we niet kiezen wat ons overkomt”, vervolgt Leila, “maar wel hoe we ermee omgaan. Ik wil mensen aan het denken zetten, bewustwording rondom dit onderwerp creëren. Het zou goed zijn om kinderen die vanuit oorlogsgebieden naar Nederland komen te pre-screenen. Als er tijdig naar gekeken wordt, scheelt dat immers niet alleen leed, maar ook zorgkosten voor de betrokken families.”

Lees ook
Gifgasaanval in het Syrische Douma: dit speelt er en zo reageert de wereld

Oud worden

Ook op persoonlijk vlak heeft Leila veel geleerd van haar ziekte. “Ik ben me veel bewuster van mijn tijd. Die wil ik investeren in dingen die ik belangrijk vind. Mijn twee kinderen bijvoorbeeld, maar ook het vertellen van mijn verhaal.” Sinds mei vorig jaar is Leila kankervrij. “Ik kan heel oud worden met mijn vorm van kanker, en heb het gevoel dat ik negentig zal worden. Ik wil dat kinderen die hetzelfde lot wachten weten dat dat kan.”